Morgunblaðið - 16.05.1996, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 16. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Grunur um að sprenging hafi orðið í flugvél ValuJet
Flugslysið í Flórída
vekur umræður um
öryggi háloftanna
Reuter. «7 00
GRUNUR leikur á að sprenging hafí
orðið í fremra flutningarými DC-9
farþegavélar bandaríska flugfélags-
ins ValuJet og valdið því að hún hrap-
aði í Flórída með þeim afleiðingum
að 110 manns iétu lífið. Miklar um-
ræður hafa vaknað um öryggi í far-
þegaflugi í Bandaríkjunum eftir slys-
ið, ekki síst í Ijósi þess að helstu yfir-
menn öryggismála í samgöngum
hafa lýst miklum efasemdum um
ágæti eftirlits með flugvélum.
Raymond J. DeCarli, einn aðstoð-
aryfirmanna eftirlitsmála í banda-
ríska samgönguráðuneytinu, sagði í
yfirheyrslu þingnefndar 30. apríl að
eftirlit flugmálastjórnar Bandaríkj-
anna með flugvélum væri minna en
við venjulega bifreiðaskoðun.
Flugmálastjómin brást í gær við
með því að segja að ráðningu 100
eftirlitsmanna til viðbótar yrði hraðað
eftir yfirlýsingu þess efnis frá for-
setaembættinu, en gagnrýnendur
segja að meira þurfi að koma til;
breyta þurfi þjálfun eftirlitsmanna
og gera skoðun grundvallaratriða
skyldubundna.
DeCarli sagði í viðtali við dagblað-
ið The Boston Globe í gær að eftirlits-
menn flugmálastjómar réðu umfangi
skoðunar.
Rækilegri skoðun á bílum?
„Geturðu hugsað þér að fara með
bílinn í skoðun og vita að bremsur
og hjólbarðar em aðeins skoðaðir í
annað hvert skipti,“ sagði DeCarli.
„Það er enginn listi yfir skoðunaratr-
iði. Eftirlitsmaður þarf ekki að gera
handtak og það er afgreitt sem skoð-
un.“
Þingmenn hafa krafist þess að
málið verði kannað og fréttir um
að flugmálastjórn hafi hvatt eftir-
litsmenn til þess að sjá í gegnum
fingur sér við ValuJet gætu orðið
til þess að málið verði rannsakað
sérstaklega.
DeCarli hélt því fram að flug-
málastjóm hefði ekkert gert til að
koma í veg fyrir að óleyfilegir vara-
hlutir væra notaðir í flugvélar og í
skýrslu, sem ráðuneyti hans hefði
gert, kæmi fram að lendingarbún-
aður og hreyflar væru aðeins athug-
aðir í annarri hverri skoðun fyrir
flugtak.
Skýrslan, sem DeCarli kynnti
fyrir þingnefndinni, var ein heimilda
greinar, sem yfirmaður hans, Mary
Fackler Schiavo, birti í tímaritinu
Newsweek. Þar kvaðst hún frekar
sleppa því að fara á ráðstefnur, en
að fijúga með ,jaðarflugfélögum“.
Ennig kvaðst hún forðast að fljúga
með ValuJet vegna tíðra óhappa.
Þessi ummæli hafa vakið undrun
í þingheimi. Ron Wyden, öldunga-
deildarþingmaður frá Oregon, sagði
á þriðjudag að það væri „áhyggju-
efni“ og „furðuleg staða þegar yfir-
maður eftirlitsmála kveðst ekki
treysta sér til að fljúga með flugfé-
lagi, sem heldur uppi flugi og býður
almenningi þjónustu."
50 til 60 súrefniskútar um borð
Rannsókn á flugritanum, sem
fannst á mánudag, var haldið áfram
í gær. Robert Francis, varaformaður
bandaríska öryggisráðsins í sam-
göngumálum, sagði á þriðjudag að
verið gæti að orðið hefði sprenging
í vél ValuJet. Sérstaklega væri verið
að rannsaka það að um borð í vél-
inni voru milli 50 og 60 súrefniskút-
ar, sem eru notaðir til að dæla súr-
efni í súrefnisgrímur í farþegarými
og átti að flytja til Atlanta til skoð-
unar og eftirlits. Súrefni er mjög
eldfimt.
Francis greindi frá því að flugrit-
inn sýndi að vélin hefði verið að
hækka flugið með eðlilegum hætti
á 267 mílna hraða og í 10.628 feta
hæð þegar fyrsta vísbendingin um
að ekki sé allt með felldu kom í ljós.
Vélin hafi lækkað um 815 fet og
hraðinn minnkað um 39 mílur á
þremur til fjórum sekúndum.
23 sekúndum síðar minnkaði afl-
ið, sem hreyflarnir eru knúnir með,
allskyndilega, meira á þeim hægri,
en ekki er Ijóst hvort þetta var gert
vísvitandi eða gerðist vegna bilunar.
Frá þessari stundu og fram að
því að vélin hrapaði þremur mínútum
síðar eru truflanir á hljóðritanum
og nema þær allt að nokkrum sek-
úndum hver. Þegar vélin var í 7.207
feta hæð og á 299 mílna hraða dett-
ur flugritinn út og er ekki vitað
hvers vegna. 50 sekúndum síðar
skall hún til jarðar.
Flugriti stangast á við ratsjá
Upplýsingarnar á flugritanum
stangast á við það, sem ratsjár á
jörðu niðri námu. Ratsjár greindu
hvorki að vélin hefði hægt á sér, né
lækkað flugið. Gregory Feith, starfs-
maður öryggisráðsins, sagði að þetta
benti til þess að sprenging hefði
ruglað mælingar flugritans.
Talið hafði verið að 109 manns
Reuter
LEITARMENN í hlífðarfötum standa við tjald í leitarstöð á
Everglades-svæðinu í Flórída þar sem flugvél með 110 manns
um borð hrapaði um helgina.
hefðu farist með vélinni, sem var á
leið frá Miami í Flórída til Atlanta
í Georgíu, en nú er komið í Ijós að
110 létu lífið. Staðfest hefur verið
að farþegi einn var með kornabarn,
sem ekki var á farþegalista, að því
er fram kom í dagblaðinu The Miami
Herald í gær.
Flugstjóri vélarinnar hafði til-
kynnt skömmu eftir flugtak að hann
hygðist snúa henni aftur til Miami.
Nokkram mínútum síðar hrapaði
hún í Everglades-fenjasvæðin í
Flórída.
Leit á slysstað hefur gengið hægt.
Leitarmenn geta aðeins verið að
störfum hálftíma í senn og eru þá
hreinsaðir með klór. Skyttur eru á
varðbergi með riffla til að skjóta
krókódíla, sem krökkt er af á þessum
slóðum.
Hljóðrita vélarinnar er enn leitað.
Evrópuráðið í Strassborg
Umbóta krafizt
í Króatíu
Reuter
Þýskaland uppfyllir
ekki EMU-skilyrðin
Brussel. Reuter.
Strassborg, Zagreb. Reuter.
EVRÓPURAÐIÐ undirbýr nú lista
yfir þær kröfur, sem stjórn Franjos
Tudjman, forseta Króatíu, verður
að uppfylla til þess að landið getið
öðlazt aðild að ráðinu. Fastafulltrú-
ar aðildarríkja Evrópuráðsins komu
sér saman um það á þriðjudag að
fresta aðild Króatíu að ráðinu um
óákveðinn tíma. Stjórn Tudjmans
hefur ekki gefið út neina yfirlýsingu
vegna ákvörðunarinnar.
Umbætur innan ákveðins
frests
Fastafulltrúar hinna 39 aðildar-
ríkja Evrópuráðsins munu koma
saman á ný 30. maí og samþykkja
lista yfir atriði, sem Króatía þarf
að kippa í lag áður en til aðildar
landsins að ráð-
inu getur komið.
Að sögn emb-
ættismanns Evr-
ópuráðsins, sem
ekki vill láta
nafns síns getið,
verður þess m.a.
krafizt að Króat-
ía sýni meiri vilja
til samstarfs við Stríðsglæpadóm-
stól Sameinuðu þjóðanna en verið
hefur, stuðli að endursameiningu
bæjarins Mostar í Bosníu, tryggi
lýðræðislegt kjör borgarstjóra
Zagreb og heimili Serbum, sem
hraktir vora frá Krajina-héraði í
fyrra, að snúa aftur til heimila
sinna. Farið verður fram á aðgerðir
f þessum málum innan þriggja til
sex vikna.
Óréttlátt gagnvart meiri-
Lýðræðis- og Evrópusinnaðir
Króatar hafa Iýst vonbrigðum með
ákvörðun Evrópuráðsins. „Ákvörð-
unin er á vissan hátt óréttlát gagn-
vart hinum Evrópusinnaða meiri-
hluta króatísku þjóðarinnar," segir
stjórnmálaskýrandinn Slaven
Letica.
Aðrir stjómmálaskýrendur benda
á að hin þjóðemissinnaða stjóm
Tudjmans kunni að taka eigin völd
fram yfir tengsl við Vesturlönd og
hafi því vísvitandi spillt fyrir mögu-
leikum sínum á
aðild. Óánægja
með stjórn Tudj-
mans fer hins
vegar mjög vax-
andi í Króatíu og
spá margir því að
hún verði ekki
langlíf.
Samkvæmt
upplýsingum úr skoðanakönnunum,
sem Lýðræðisbandalagið, flokkur
Tudjmans, lét gera, nýtur flokkurinn
aðeins 17% fylgis meðal borgarbúa
í Zagreb. Þessum upplýsingum var
„lekið" út af flokksskrifstofunum,
en hófsamari armur flokksins vill
efla tengslin við Vestur-Evrópuríki.
ÞÝSKALAND stenst ekki kröfur
Maastricht-sáttmálans vegna
þátttöku í hinum peningalega
samruna Evrópuríkja (EMU)
vegna of mikils fjárlagahalla.
Kom þetta fram hjá heimildar-
mönnum innan framkvæmda-
sljórnar ESB í gær. Helmut Kohl,
kanslari Þýskalands, vildi ekki tjá
sig um frammistöðu stjórnar
sinnar í efnahags- og ríkisfjár-
málum er hann kom í eins dags
vinnuheimsókn í höfuðstöðvar
framkvæmdastjómarinnar í gær.
Hér sést hann með Jacques Sant-
er, forseta framkvæmdastjórnar-
innar.
Danmörk, írland og Lúxem-
borg em einu ríkin sem uppfylla
kröfurnar um fjárlagahalla. Fjár-
lagahalli í öllum öðrum ríkjum
ESB er yfir þrjú prósent af þjóð-
arframleiðslu.
Endanleg ákvörðun um hvaða
ríki fá að taka þátt í EMU verður
þó ekki tekin fyrr en í byrjun
ársins 1998 og þá á grundvelli
hagtalna fyrir árið 1997. Stefnt
er að því að taka upp sameiginleg-
an gjaldmiðil, evró, árið 1999.
Fjárlagahalli í Þýskalandi í
fyrra reyndist vera 3,5% af
þjóðarframleiðslu samanborið við
2,6% árið 1994. Höfðu Þjóðveijar
beðið framkvæmdastjórnina um
að sýna þeim enga linkind og
úrskurða að þeir stæðu sig í ekki
í stykkinu ekkert síður en önnur
ríki, þar sem fjárlagahalli er mun
meiri.
Fjárlagahalli í Danmörku
reyndist 1,5% í fyrra samanborið
við 3,8% árið 1994. Danir hafa
hins vegar ásamt Bretum fengið
undanþágu frá þátttöku í EMU.
Opinberar skuldir Dana eru einn-
ig hærri en Maastricht-sáttmálinn
leyfir.
Chirac
vill Breta
ÍEMU
London. Reuter.
JACQUES Chirac, forseti Frakk-
lands, ávarpaði báðar deildir
brezka þingsins í gær og hvatti
meðal annars til þess að Bretland
tæki áfram fullan þátt í evrópsku
samstarfi og yrði stofnríki Efna-
hags- og myntbandalags Evrópu
(EMU) árið 1999.
Chirac sagði að Frakkar væru
jafnákveðnir og Bretar í að varð-
veita þjóðarvitund sína. Hins vegar
krefðist framtíðin æ nánara sam-
starfs Evrópusambandsríkjapna og
ESB gæti ekki náð markmiðum
sínum án Bretlands.
F'orsetinn sagði að þrátt fyrir
að samstarf Frakklands og Þýzka-
lands myndi áfram verða þunga-
miðjan í Evrópusamvinnunni, væri
þátttaka Bretlands í mótun stefn-
unnar og vinátta Breta og Frakka
mjög mikilvæg.
Chirac sagðist vona að Bretar
nýttu sér ekki undanþágu sína frá
þátttöku í myntbandalaginu. „Af
Frakklands hálfu viljum við að þið
takið þátt í þessu mikla verkefni,“
sagði forsetinn.
Hann sagðist vona að sérfræð-
ingar Evrópusambandsins í dýra-
sjúkdómum, sem munu koma sam-
an í Brussel í næstu viku, myndu
ákveða að aflétta banni á útflutn-
ingi sumra nautgripaafurða frá
Bretlandi, en allur slíkur útflutn-
ingur hefur verið bannaður síðustu
viku vegna kúariðu í brezkum kúm.
EVRÓPA^