Morgunblaðið - 16.05.1996, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
FIMMTUDAGUR 16. MAÍ1996 45
Vandræðalausn á
vörugj aldsmálínu
UM ÞESSAR mundir er til með-
ferðar á Alþingi frumvarp til laga
um breytingar á vörugjaldskerfinu.
Löngu var orðið tímabært að taka
þessa löggjöf til endurskoðunar, enda
er um að ræða óréttláta skattlagn-
ingu, sem þar að auki fer í bága við
skuidbindingar íslendinga gagnvart
öðrum Evrópuþjóðum. Frumvarpið,
sem nú liggur fyrir, felur hins vegar
alls ekki í sér fullnægjandi leiðrétt-
ingu á þeirri mismunun, sem núgild-
andi kerfi hefur í för með sér.
Tvenns konar vandamál
Vörugjaldskerfið er meingallað á
ýmsa vegu. í fyrsta lagí er þar um
að ræða neysluskattlagningu, sem
mismunar vörutegundum. Gjaldið er
lagt á sumar vörur en ekki aðrar og
er auk þess mishátt eftir því hvaða
vörur eiga í hlut (allt frá 7,5% upp í
37,5%). Með þessu móti er verið að
beina neyslu fólks frá sumum vöru-
tegundum og yfír í aðrar, án þess að
séð verði að.fullnægjandi rök búi að
baki þeirri stýringu. Það er til dæmis
GRAFARVOGUR er
nýjasta og um leið
stærsta hverfi Reykja-
víkur og er enn í vexti.
A árinu 1991 var hafin
bygging kirkju í Grafar-
vogi. Byggingu kirkj-
unnar miðaði vel og var
ákveðið að byggja kirkj-
una upp og útibyrgja
hana þannig að allir
gluggar eru gleijaðir,
en kirkjan að öðru leyti
fokheld. Vegna mikilla
þrengsla og aðstöðu-
leysis safnaðarins var
kjallari kirkjunnar inn-
réttaður sem kirkja og
útbúin aðstaða fyrir
presta og safnaðarstarf. Fer nú allt
safnaðarstarfið fram þar og er með
ólíkindum hve vel tekst að stýra
þessu starfi. Mikil þrengsli há þó því
öfluga safnaðarstarfi sem er rekið í
kirkjunni í Grafarvogi. Má nefna að
sá fjöldi sem kom í kirkjuna í desem-
ber sl. hefur samsvarað því að allir
íbúar hverfísins hafi komið í kirkjuná
sína einu sinni í mánuðinum eða um
11.000 manns.
Aðsókn eins og þessi kallar á
meira rými og er ljóst að skjótra við-
bragða er þörf. Það að engin fullbú-
in kirkja sé í þetta stóru hverfí er
Sunnudag 19. maí hefst
söfnun til kirkjubygg-
ingarinnar, segir Bjarni
Kr. Grímsson, með
stórtónleikum í aðalsal
kirkjunnar.
ekki vansalaust, eða hvernig tækju
Akureyringar því að hafa enga
kirkju, bara bráðabirgða aðstöðu í
kjallara? Hvað um Kópavog og Hafn-
arfjörð? Ég nefni þessa staði sem
hafa íbúatölur yfir 11 þús. manns,
en Grafarvogur er kominn yfír þá
töiu m.v. manntal 1. des. 1995.
Hvenær verður aðalsalur
Grafarvogskirkja tilbúinn?
Margir íbúar hverfísins sem ekki
hafa verið við athafnir í kirkjunni
halda að hún sé tilbúin. Þessir íbúar
skilja ekki þegar þeir koma og það á
að skíra hjá þeim barn eða ferma,
ellegar að viðkomandi vill láta gifta
sig, að ekki skuli vera búið að klára
aðalhæð kirkjunnar. Afborganir og
vextir lána eru stór hluti þess fjár sem
ljóst, að vörugjald
leggst þungt á ýmsar
algengar neysluvörur
og heimilistæki, sem
fráleitt er að telja til
munaðarvamings. Sem
dæmi um það má nefna
útvarps- og hljómflutn-
ingstæki, eldunarbúnað,
þvottavélar og ýmsar
aðrar rafmagnsvörur til
heimilisnota. Álagning
sérstaks gjalds á vörur
af þessu tagi hefur að
hluta til fært verslunina
úr landi, enda er mjög
algengt að fólk kaupi
þessar vömr erlendis á
mun lægra verði en ís-
lenskir kaupmenn geta boðið upp á
vegna þessarar gjaldtöku. Gjaldið
leggst líka á ýmis matvæli, með þeim
afleiðingum að samkeppnisstaða við-
komandi vörategunda versnar vera-
lega gagnvart þeim matvælum, sem
undanþegin era gjaldinu. Með þessu
móti er t.d. verið að skekkja veralega
til byggingarinnar fer á
þessu ári og er ljóst að
framlag safnaðarins af
almennum sóknargjöld-
um dugar rétt fyrir þeim
lið eingöngu. Því hefur
verið leitað til sjóða
þjóðkirkjunnar, en þótt
þaðan komi einhveijir
fjármunir er Ijóst að ef
kirkjubyggingin á að
komast upp og í al-
menna notkun sem fyrst
þarf veralegan beinan
stuðning sóknarbarna.
Fyrirhugaðar fram-
kvæmdir á þessu ári
byggja fyrst og fremst
á að undirbúa flutning
á hluta aðalhæðar byggingarinnar,
en ekki er reiknað með að sá flutn-
ingur verði fyrr en á árinu 1997.
Jafnframt verði gengið frá kirkjunni
að utan og hún einangruð og klædd,
en það er forsenda fyrir notkun henn-
ar. Þrátt fyrir þessa framkvæmdaá-
ætlun og einnig að þótt reynt sé að
gera sem minnst til bráðabirgða er
mörgum verkefnum ólokið og sum
þeirra verkefna era nauðsynleg ör-
yggisatriði ef halda á, í því húsnæði
sem í notkun er, svo fjölmennar sam-
komur sem hingað til. En það er
mjög sorglegt að þurfa að vísa frá
fjölda fólks á hátíðarstundum, en því
miður kom slíkt fyrir um síðustu jól
og hefur komið fyrir oftar.
Næstkomandi sunnudag, 19. maí,
hefst söfnun til að halda áfram
kirkjubyggingunni. Átakið hefst með
því að efnt verður til stórtónleika í
aðalsal kirkjunnar þann dag kl. 17.
Þar munu koma fram Karlakór
Reykjavíkur, Egill Ólafsson, Inga
Backman, Sigurður Skagfjörð,
Gunnar Kvaran o.fl. Auk þessara
góðu gesta mun okkar fólk, bæði
Kirkjukór og Barnakór Grafarvogs-
kirkju, Skólahljómsveit Grafarvogs,
nemar úr Tónlistarskóla Grafarvogs
o.fl. koma fram. Allir listamennirnir
gefa kirkjunni vinnu sína og er það
ómetanlegt framlag sem ber að
þakka.
Strax daginn eftir verður hafist
við að hringja inn á hvert heimili í
Grafarvogi og óskað eftir framlögum
í kirkjubygginguna. Hver hjálpfús
hönd er þegin með þökkum hvort
heldur við þá söfnun eða við bygging-
una sjálfa, að ógleymdum þeim pen-
ingum sem hægt verður að láta af
hendi rakna. Hverfið er ungt og
margir sem eru að byggja eiga ekki
mikið aflögu, en margt smátt gerir
eitt stórt og miklu munar um hvert
framlag hversu lítil eða stór sú fjár-
hæð er sem gefín er. Stærsta og
stöðu hreins ávaxtasafa
gagnvart mjólk, þar sem
safinn ber vöragjald en
mjólkin ekki.
Um leið er sá galli á
vöragjaldskerfinu, að í
því felst mismunun milli
innlendrar framleiðslu
og innfluttrar vöru. Eft-
irlitsstofnun EFTA hef-
ur gert alvarlegar at-
hugasemdir vegna þess-
arar mismununar, sem
hún telur að brjóti gegn
EES-samningnum, og
hefur raunar sent málið
til dómstóls EFTA í
Genf vegna seinagangs
íslenskra stjórnvalda við
að breyta þessu fyrirkomulagi.
Ófullnægjandi lausnir í
frumvarpinu
Framvarpið, sem nú liggur fyrir
Alþingi, stefnir að því að draga úr
mismunun milli innlendrar fram-
leiðslu og innflutnings. Um leið er
nýjasta hverfi Reykjavíkur verður
að eiga sína kirkju.
Grafarvogsbúar veitum lið, við
byggjum okkur kirkju.
Höfundur er formaður sóknar-
nefndar Grafarvogskirkju.
Vandamál sem fylgja
vörugjaldskerfinu verða
ekki leyst, segir
Kolbeinn Kristinsson,
nema með því að fella
þessa tegund skatta
alfarið niður.
ætlunin að lækka gjaldið á ýmsum
vörategundum og fella það alveg nið-
ur í nokkram tilvikum. Áð mati Versl-
unarráðs íslands er hins vegar geng-
ið alltof skammt í þessum breyting-
um. Ljóst er að enn verður fyrir hendi
ákveðin mismunun milli innlendrar
framleiðslu og innflutnings og áfram
verður reynt að stýra neyslu fólks
með því að leggja hærri gjöld á sum-
ar vörategundir en aðrar. Nái fram-
varpið fram að ganga verða því áfram
fyrir hendi sams konar gallar og á
núgildandi lögum, en að auki verður
kerfíð flóknara, enda er gert ráð fyr-
ir að eftir breytinguna verði vöra-
gjald lagt á í 13 flokkum magngjalda
og 4 flokkum verðgjalda, en í dag
er vöragjald lagt á í 7 þrepum.
Samkvæmt greinargerð með
framvarpinu er gert ráð fyrir að þær
breytingar, sem boðaðar eru á vöru-
gjaldskerfinu, leiði til þess að ríkis-
sjóður verði af tekjum að fjárhæð
alls um 450 milljónir króna. Til þess
að mæta þessu tekjutapi hefur verið
lagt fram frumvarp, þar sem lagt
er til að endurgreiðsluhlutfall virðis-
aukaskatts vegna vinnu við íbúðar-
húsnæði verði lækkað niður í 60%.
Þar er um afar slæma lausn að ræða,
enda eru endúrgreiðslurnar til þess
fallnar að draga úr neðanjarðarstarf-
semi í byggingariðnaði. Þegar fólk á
möguleika á því að fá virðisauka-
skattinn endurgreiddan er ólíklegt
að það telji sig hagnast á því að eiga
viðskipti við aðila á þessu sviði, sem
ekki standa sjálfír skil á skattgreiðsl-
um. Með því að lækka endurgreiðslu-
hlutfallið er verið að draga úr þeim
ávinningi, sem húsbyggjendur hafa
í dag af því að sniðganga aðila í
svartri atvinnustarfsemi.
Burt með vörugjaldið
Verslunarráð telur, að þau vanda-
mál, sem fylgja vöragjaldskerfinu,
verði ekki leyst nema með því að fella
þessa tegund skatta alfarið niður.
Með því móti mætti einfalda skatt-
kerfíð, draga úr neyslustýringu og
eyða mismunun milli innlendrar fram-
leiðslu og innflutnings. Almennt vöru-
gjald skilar ríkissjóði í dag um það
bil þremur milljörðum króna í tekjur
á ári, en ástæðulaust er að ætla, að
raunverulegt tekjutap ríkisins vegna
niðurfellingar þess yrði svo mikið.
Trúlega myndi afnám vörugjalds
auka þær tekjur sem ríkissjóður hefur
af öðram sköttum, ekki síst virðis-
aukaskatti, enda væri sú aðgerð til
þess fallin að auka kaupmátt almenn-
ings og myndi jafnframt stuðla að
aukinni verslun hér innanlands með
vörar, sem landsmenn hafa fram til
þessa keypt í miklum mæli í útlönd-
um. Ef hins vegar væri talið nauðsyn-
legt að bæta ríkissjóði tekjutapið að
einhveiju leyti með breytingum á
öðrum sköttum, þá væri nærtækast,
að mati Verslunarráðs, að flytja gjald-
tökuna yfír í virðisaukaskattskerfið
og hækka lægra skattþrepið þar.
Telur ráðið að skynsamlegasta fyrir-
komulag skattheimtu á neyslu fólks,
sé að leggja virðisaukaskatt á í einu
þrepi og hafa skatthlutfallið eins lágt
og nokkur kostur er.
Æskilegasta lausnin er hins veg-
ar auðvitað sú, að Alþingi og ríkis-
stjórn finni leiðir til að draga úr út-
gjöldum ríkisins til þess að mæt:
þeirri lækkun skatttekna, sem afnán
vörugjaldsins hefði í för með sér,
stað þess að hækka aðra skatta.
Höfundur er fornmður
Verslunarráðs íslands.
Úts kriftarfat nad
Glæsilegt úrval
af fínni fatnaði.
STICKY FINGERS
- CLAUDE ZANA
- HELENA HART
- MOD ECRAN
Kjólcrr
fró 2.900
Drcrgtir
fró 14.900
Jcrkkcrföt
frá 16.900
Blússur
frá 2.900
Mikið úrvcrl
ccf skóm:
Destroy —
Shelly's —
Lacey's —
Morgan
Scrndctlctr
frá 2.900
Laugavegis. 511 1717
Kringlunni s. 568 9017
Verið velkomin. 5% staðqreiðsluafsláttur
Við byg’gjum okkar kirkju
Bjarni Kr.
Grímsson
Kolbeinn
Kristinsson