Morgunblaðið - 31.08.1996, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 31. ÁGÚST 1996
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Pjárhagsvandi SHR og Ríkisspítala
HANN ætti að tóra af þessu fram að næsta leikári Friðrik minn.
Það korrar enn í honum . . .
Fleiri fólks-
bílar fara
yfír Kjöl
MIKIL umferð hefur verið um
Hveravelli í sumar. Umferðin á
Kjalvegi hefur aukist ár frá ári
og landverðir telja að hún hafi
enn aukist í sumar.
Halldóra Guðmarsdóttir og
Róbert Þór Haraldsson hafa
starfað sem land- og skálaverðir
Ferðafélags íslands á Hveravöll-
um í sumar. Þau komu 8. júní á
staðinn eða mun fyrr en þau áttu
von á vegna þess hvað Kjalvegur
opnaðist snemma í ár. Þau hætta
um helgina til að fara í skóia.
Maður er kominn til að taka við
af þeim og verður hann eitthvað
fram í september og er það í
fyrsta skipti sem opið er svo
lengi.
Halldóra og Róbert segja að
umferðin hafi verið jöfn og þétt
í allt sumar og fólk að koma allan
sólarhringinn. Þau segja að mest-
ur tími þeirra fari í að afgreiða
og upplýsa ferðafólk og sjá um
skálana á Hveravöllum og í Þjófa-
dölum. Vegna þess hvað umferðin
er orðin mikil er minni tími í eig-
inlega landvörslu en æskilegt er
að þeirra mati og segjast þau
eiga von á því að þriðja landverð-
inum verði bætt við næsta sumar.
Síðastliðið sumar keyptu um
11 þúsund manns einhveija þjón-
ustu á Hveravöllum. Mun fleira
fólk fer þar I gegn og telur Rób-
ert Þór að tvöfalda megi fjöld-
ann, að minnsta kosti. Þau telja
að umferðin hafi enn aukist í
sumar, þó engar tölur liggi enn
fyrir um það. Halldóra og Róbert
segja að töluverðar breytingar
hafi orðið á umferðinni frá því
aðgengi að Hveravöllum batnaði
að norðanverðu, meðal annars
með brú á Seyðisá. Umferð fólks-
bíla hafi aukist en það fólk þurfi
meiri þjónustu en hefðbundið
ferðafólk sem er með allt með
sér í bakpokum.
68 manns geta gist í skálum
Ferðafélagsins í einu og hefur
oft verið fullt í sumar. Algengast
er að fólk gisti eina nótt, en í
sumar hefur það aukist mjög að
fólk dvelji tvær nætur án þess
að landverðirnir hafi skýringar á
því.
Forréttindi á fjöllum
Þetta er fyrsta sumarið hjá
Róberti og Halldóru á Hveravöll-
um, en Róbert hefur þó unnið
áður sem landvörður. Úthaldið er
langt. Þau hafa aðeins fengið frí
í einn dag í allt sumar, segjast
ekki geta gefið sér meira frí því
áiagið verði svo mikið á það þeirra
sem eftir er á staðnum. Halldóra
segir mjög mikla vinnu felast í
landvörslunni á Hveravöllum en
starfið sé jafnframt mjög gefandi
og Róbert Þór segir það forrétt-
indi að fá að vinna á fjöllum.
Sjónvarpið og Rás 2
Mikil ásókn í lausar stöður
FIMMTÍU manns hafa sótt um tvær
stöður fréttamanna hjá Sjónvarpinu
og eina ársstöðu sem þar er til
boða, og þijátíu og níu manns hafa
sótt um stöðu dagskrárgerðar-
manns hjá Rás 2.
Umsóknirnar voru lagðar fyrir á
fundi útvarpsráðs á miðvikudag og
segir Gunnlaugur Sævar Gunn-
laugsson formaður ráðsins að um
fyrstu umfjöllun hafi verið að ræða.
Hann búist við að ráðið muni fjalla
um umsóknir um stöður hjá Sjón-
varpinu á mánudag og stöðu hjá
Rás 2 viku síðar.
Hafa látið af störfum
Hjá Sjónvarpinu eru lausar stöð-
ur sem Árni Snævarr og Þorfinnur
Ómarsson gegndu áður, auk þess
sem laus er ársstaða vegna leyfis
Sigrúnar Ásu Markúsdóttur. Staða
dagskrárgerðarmanns á Rás 2 losn-
ar vegna brotthvarfs Önnu Kristíne
Magnúsdóttur.
Gerð er krafa um háskólamennt-
un eða reynslu af fréttamennsku
fyrir stöður fréttamanna, og krafa
gerð um reynslu af starfi við fjöl-
miðla fyrir stöðu dagskrárgerðar-
manns að sögn Viðars H. Eiríksson-
ar, fulltrúa hjá Ríkisútvarpinu.
Hann segir ekki tiltekið nákvæm-
lega hvenær nýir starfsmenn þurfa
að hefja störf, en óskað sé eftir að
fólk geti komið til starfa hið fyrsta.
Flestir þeir einstaklingar sem
gegndu áðurnefndum störfum hafa
látið af þeim.
Uppfræðslufulltrúi RKI í Kákasus
Tölur segja afar
lítið um ástandið
Allt er nú með kyrrum
kjörum í Kákasus-
lýðveldinu Georgíu
en því fer þó víðsfjarri að
ástandið þar sé gott, að
sögn David Lynch, sendi-
fulltrúa Rauða kross ís-
lands í Georgíu, en hann
hefur aðsetur í höfuðborg-
inni Tblisi. Lynch er í stuttu
fríi hér á landi en hann
hefur starfað í Georgíu í
hálft annað ár. í næstu viku
heldur hann þangað aftur
og þaðan mun leið hans að
öllum líkindum liggja til
Tsjetsjníu sem hefur verið
svo mjög í fréttum að und-
anförnu vegna ófriðarbáls-
ins sem þar geisar.
„Það er sagt að um 80%
fólks í Georgíu sé án atvinnu
og það er sjálfsagt ekki orð-
um aukið. Árið 1993 var
hagvöxturinn neikvæður um 45%
en ástandið hefur nú batnað tölu-
vert á þeim tíma sem liðinn er.
En það hefur litla þýðingu að tína
einhveijar tölur til, þær segja afar
lítið um ástandið. Óg því er heldur
ekki auðvelt að lýsa. Það sem sagt
er opinberlega um það og ástand-
ið, eins og það blasir við okkur,
er um margt ólíkt.“
- Er allt með kyrrum kjörum
í Georgíu?
„Já að mestu leyti, það er ekki
barist enda er rússneskt friðar-
gæslulið sem gætir þess að ekki
sjóði upp úr á milli Georgíu og
aðskilnaðarsinna í Abkhazíu-hér-
aði, þar sem ófriður var og er
einna mestur. Ofbeldi er mikið,
glæpum hefur fjölgað og ítök
mafíunnar sterk en þetta kemur
fyrst og fremst niður á minni-
hlutahópum. Ástandið er þannig
að við erum aldrei á ferli eftir að
kvölda tekur.
í Abkhazíu er ástandið enn
verra, skæruliðar láta æ meira til
sín taka, fara yfir til Georgíu í
ýmsum tilgangi, t.d. hefnda.
Ástæða þess er fyrst og fremst
hin sterku fjölskyldubönd sem eru
jafnvel enn sterkari en hér á landi.
Mönnum ber skylda til hefnda ef
eitthvað er gert á hlut fólks úr
fjölskyldunni en einnig skylda til
að aðstoða hver annan. Það hefur
orðið mörgum til bjargar þegar
ástandið hefur verið sem verst.
Efnahagsástandið er einnig
verra en í Georgíu, Abkhazía er
einangruð, menn komast hvorki til
héraðsins eða frá nema eiga til
þess peninga. Og andrúmsloftið
er mun þrúgaðra en í Georgíu. Það
finnur maður þegar komið er til
Abkhazíu en þá er farið í gegnum
stöðvar Georgíumanna, svo Rússa,
sem sjá um friðargæslu, og að síð-
ustu Abkhaza sjálfra. Víða er
hvorki rafmagn né rennandi vatn
að hafa og fólk reiðir
sig á matargjafir
hjálparstofnana.“
- Hver er staða
Edúards Shevardnadz-
es, forseta Georgíu?
,Hún er býsna sterk.
Morgunblaðið/Golli
David Lynch.
► David Lynch er fæddur 30.
september 1960 í Bretlandi.
Hann lauk námi frá The Royal
Military Academy í Sandhurst
og var atvinnuhermaður í sex
ár, síðast höfuðsmaður. Þá
lauk hann námi úr grafíkdeild
Myndlista- og handíðaskóla Ís-
lands 1993. Hann sótti nám-
skeið Rauða krossins fyrir
sendifulltrúa árið 1993 og
sama ár var hann sendur til
starfa á Papúa Nýju-Gíneu. Þar
starfaði hann í sex mánuði.
Tæpu ári síðar hélt hann til
starfa fyrir Alþjóðaráð Rauða
krossins í Georgíu þar sem
hann starfar enn.
David Lynch hefur búið á
íslandi síðustu níu ár og er ís-
lenskur ríkisborgari. Hann er
kvæntur Elínu Eiríksdóttur og
eiga þau tvö börn, Rebekku
Sigrúnu, 7 ára, og Eirík Anton
sem er ársgamall.
„Líklega er best að lýsa mínu
starfi sem uppfræðslu. Ég ber
ábyrgð á að dreifa upplýsingum
um Rauða krossinn í landinu og
að eiga samskipti við yfirvöld, til
að tryggja öryggi okkar og okkur
vinnufrið. Uppfræðslufulltrúar
kynna t.d. ákvæði Genfar-sátt-
málans sem er afar mörgum
ókunnur. Höfum við meðal annars
fengið að fræða georgíska emb-
ættismenn, hermenn og fanga-
verði um Rauða krossinn og Genf-
ar-sáttmálann. Við beitum ýmsum
aðferðum í starfí okkar; í Bosníu
nýttu uppfræðslufulltrúar sér
fyrst og fremst útvarp, í Georgíu
komum við upplýsingum á fram-
færi í sjónvarpi og dálítið í dag-
blöðum. Hvað varðar sjónvarpið
höfum við fengið georgíska sér-
fræðinga til að hjálpa okkur, m.a
þekktan handritshöfund."
--------- - Og svo ætlar þú
til Tsjetsjníu, þar sem
barist hefur verið af
hörku?
„Að öllum líkindum
fer ég þangað eftir sex
vikur. Það er ekki
Kynnir Rauða
krossinn og
semur við
stjórnvöld
Hann sýnir litla einræðistilburði,
dansar línudans á milli héraðs-
stjóranna, sem eru tiltölulega
valdamiklir. íbúar landsins átta
sig flestir á því hversu mikilvægt
það er gagnvart umheiminum að
hafa mann á borð við hann í for-
ystu, auk þess sem hann tryggir
góð tengsl við Rússa. Hæfíleikar
hans sem stjórnmálamanns sjást
einna best á því að hann skuii enn
vera við völd, eftir allt það sem á
undan er gengið. En hann er að
verða gamall maður.“
- Hvert er þitt hlutverk hjá
Rauða krossinum?
nema sjö tíma akstur frá Tblisi á
sumrin en það er ekki þar með
sagt að ég komist þangað á svo
stuttum tíma. Ég hef aldrei komið
þangað þó að ég hafi haft tölu-
verð samskipti við starfsmenn
Rauða krossins þar. Ég á að sam-
stilla starfsemi Rauða krossins í
Tsjetsjníu, í Ingúsetíu, Ossetíu,
Dagestan og Kabardínó-Balk-
arskaja. Vegna átakanna í
Tsjetsjníu getur vissulega verið
hætta á ferðum en hún er einfald-
lega hluti af starfinu. Maður reyn-
ir að fara varlega og hegða sér
af skynsemi.“