Morgunblaðið - 31.08.1996, Blaðsíða 22

22 LAUGARDAGUR 31. ÁGÚST 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Niðurstaða rannsókna á TWA-slysinu
Sprenging við
eldsneytistank
MEÐ hjálp flókinna tölvulíkana
hefur tekist að finna þann stað sem
sprenging virðist hafa orðið í
Boeing-747 breiðþotu bandaríska
flugfélagsins TWA, sem splundrað-
ist á flugi skömmu eftir flugtak frá
Kennedy-flugvellinum í New York
með þeim afleiðingum að allir sem
um borð voru, 230 manns, fórust.
Fleiri vísbendingar um að sprengja
hafi grandað þotunni hafa fundist
síðustu daga. Stjórnendur rann-
sóknarinnar á örlögum þotunnar
telja sig þó enn ekki geta fullyrt
opinberlega, að um sprengjutilræði
hafi verið að ræða.
Rannsókn á braki þotunnar hefur
leitt í ljós tvær hnefastórar holur í
bökum tveggja sæta lengst til hægri
í 23. sætaröð. Holurnar hafa mynd-
ast vegna einhvers sem flogið hefur
af gífurlegu afli aftan frá í gegnum
stálplötu í sætisbökunum. Samsvar-
andi göt hafa ekki fundist á öðrum
sætum þotunnar. Sætisröð 24 hefur
ekki fundist og talsvert vantar af
sætum í raðir 20-27, en svo heppi-
lega vildi til, að í 747-þotum TWA
eru sætisröð- og númer merkt á
stólarmana.
„Það er við þennan stað í þot-
unni sem hún tættist í sundur,"
sagði maður sem vinnur að rann-
sókn á slysinu í tölvulíkönunum.
Sætin tvö eru beint uppaf aðal elds-
neytistanki þotunnar og um fimm
metrum aftan við fremri rót hægri
vængs. Benda tölvutilraunir til þess,
að sprengja, sem falin hafi verið
undir sæti eða undir gólfi farþega-
klefans, hafi sprengt gat á skrokk
þotunnar og síðan leitt til stærri
sprengingar er kviknaði í bensín-
gufum í eldsneytistankinum, sem
er 15 sentimetrum undir gólfinu.
Vitað er um tvö tilræði gegn
þotum þar sem sprengja var falin
á sama stað. Annars vegar sprakk
Boeing-727 þota við Bogota árið
1989 fyrir tilverknað fíkniefna-
fursta og fórust 107 manns. Hins
vegar sprakk sprengja í þotu á leið
frá Manila til Tókío í hitteðfyrra
og einn maður beið bana.
Atök blossa upp í Mexíkó
HREYFING vinstrisinnaðra skæruliða í Mexíkó
iivatti í gær aimenning til að rísa upp gegn stjórn
landsins. Hreyfingin, sem nefnist Byltingarher al-
þýðunnar (EPR), hóf árásir í sex ríkjum í suður-
og miðhluta landsins á miðvikudag og a.m.k. 12
manns hafa beðið bana og tugir manna særst. Hún
sakar stjórnina um að reyna að bijóta vinstrihreyf-
ingarnar Uandinu á bak aftur með pyntingum og
morðum. Á myndinni eru nokkrir liðsmenn hreyf-
ingarinnar á blaðainannafundi.
Fullyrt að ratsjá hefði hindrað flugslysið á Svalbarða
Aðflugið að flug-
vellinum sagt erfitt
Ósló. Mor^unbladið.
RATSJA hefði komið í veg fyrir
flugslysið á Svalbarða á fimmtu-
dagsmorgun reynist það rétt að
Túpolev-þotu Vnúkovo-flugfélags-
ins hafi borið af leið, miðað við
aðflugsstefnuna að flugvellinum í
Longyear-bænum. Þetta er mat
Kjell-Ivar Leikfoss, deildarstjóra í
norska loftferðaeftirlitinu. Yfir-
maður Svalbarðadeildar stofnun-
arinnar er hins vegar ekki á sama
máli, telur að ratsjá hefði ekki
haft úrslitaáhrif.
Ratsjá er aðeins á stærstu flug-
völlum Noregs en hefði hann verið
í Longyear-bænum, hefðu flugum-
ferðarstjórar þar getað fylgst með
aðfiuginu og þegar séð að þotan
var komin allt of langt í norður.
Túpolev-vélin var í aðflugi að
eystri braut flugvallarins. Aften-
posten fullyrðir að vélin hafi verið
komin 4-5 km norður af aðflugs-
geislanum að flugvellinum. Að-
stoðarýslumaðurinn á Svalbarða
hefur lýst efasemdum sínum um
að þetta sé rétt en loftferðaeftirlit-.
ið hefur hins vegar ekki tekið
undir þá gagnrýni.
Að því er segir í Aftenposten
telja margir flugmenn aðkomuna
erfiða að flugvellinum, flogið sé
um Aðventudal, sem sé varðaður
bröttum fjallshlíðum á báðar hlið-
ar, og að ekki bæti úr skák ef
eitthvað sé að veðri. í bæklingi
norska loftferðaeftirlitsins eru
flugmenn varaðir við sviptivindum
og mikilli ókyrrð við völlinn.
Fimmfalt meiri slysahætta
Flugstjórar vélarinnar virðast
enga grein hafa gert sér fyrir því
að hveiju stefndi, því ekki barst
neyðarkall frá vélinni. í aðflugi
að vellinum er notast við hringvita-
vísi (ADF) svokallaðan, en þá stilla
flugmenn miðunartæki vélarinnar
við senditíðni hringvita á jörðu
niðri. í flugtuminum er vélin mið-
uð út frá senditíðni flugvélarinnar.
Flugmenn Túpolev-vélarinnar
höfðu haft samband við flugturn
einu sinni er slysið varð.
Bretland og ríkjaráðstefna ESB
Vilja takmarka valdsvið ESB
London. The Daily Telegraph.
BREZKA ríkisstjómin hefur nú
hleypt af stokkunum nýjustu árás
sinni á Evrópusambandið (ESB),
með áætlun um meiri takmarkanir
á pólitískt vald þess.
Utanríkisráðuneyti Bretlands
birti í fyrradag uppkast að áætlun,
sem myndi - ef það verður sam-
þykkt - hindra að ESB gæti af-
greitt nokkur yfírþjóðleg lög fram
hjá ríkisstjórnum aðildarlandanna
nema það sýni fram á að markmið-
um löggjafarinnar verði bezt náð
með samevrópskri löggjöf.
Uppkastið er fjögurra blaðsíðna
skjal um nálægðarregluna (sub-
sidiarity) sem brezka stjórnin hafði
heitið í Hvítbók um Evrópustefnu
hennar og út kom fyrr á árinu.
Uppkastið er nýjasta framlag
Breta til ríkjaráðstefnu ESB, sem
hófst í marz á þessu ári og á að
ljúka fyrir árslok 1997, og markar
nýja atlögu Breta til að takmarka
EVRÓPA^
valdsvið ESB. En víst má telja að
hinar aðildarþjóðir sambandsins
muni á ríkjaráðstefnunni veita
kröftuga inótspyrnu gegn tilraun-
um Breta til að minnka áhrif ESB.
Ríkjaráðstefnan hefur það hlut-
verk að endurskoða grundvallarlög
Evrópusambandsins, Maastricht-
sáttmálann.
Nálægðarreglan
Nálægðarreglan (subsidiarity)
er sú meginregla, að ákvarðanir
séu teknar á því stjórnvaldsstigi
sem næst er gildissviði hinnar nýju
löggjafar, sem þýðir í meginatrið-
um að sem flestar ákvarðanir skuli
teknar á stjórnvaldsstigi ríkis-
stjórna aðildarlandanna, en á hinu
yfir- (eða sam-)þjóðlega stigi ESB
eingöngu í þeim tilvikum þar sem
það þykir nauðsynlegt.
Þessi meginregla var samþykkt
í samningaviðræðunum um Ma-
astricht-samninginn, en Bretar eru
þeirrar skoðunar að setja verði
nánari reglur um hvernig afla skuli
nálægðarreglunni brautargengi.
Þeir telja að stofnanir ESB standi
sig illa í að beita reglunni.
Samningamenn Breta á ríkj-
aráðstefnunni munu þrýsta á um
að uppkasti þeirra verði bætt við
þann hluta Maastricht-sáttmálans,
sem fjallar um nálægðarregluna.
Það mun væntanlega verða rætt á
fundi embættismanna í Brussel um
miðja næstu viku.
Tillögur F AA um endurbætur
á Boeing-737 þotum
Endurbætur á
737-400 nátil
fjögurra þátta
BANDARÍSKA flugmálastjórn-
in (FAA) hefur lagt til við
eing-flugvélaverksmiðjurnar, að
hönnun og búnaði allra gerða
737-þotunnar verði breytt til
þess að auka öryggi þeirra, svo
sem fram kom í Morgunblaðinu
fyrir helgi. Tillögurnar koma til
framkvæmda frá og með októ-
ber næstkomandi, verði á þær
fallist, en þær em í níu liðum.
Talsmaður Boeing sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að verk-
smiðjurnar hefðu sjálfar áður
lagt til við flugrekendur, jafnvel
fyrir mörgum árum, að nokkrir
þættir þeirra yrðu teknir upp.
Fjórir þættir tillagna FAA af
níu varða 737-400 þotuna, sem
eru sömu tegundar og þotur
Flugleiða. Samkvæmt upplýs-
ingum FAA nemur kostnaðurinn
við þessa undirtegund, að með-
taldri vinnu og varahlutum, um
2.800 dollurum, jafnvirði 185
þúsund króna, á flugvél, en þá
er miðað við þotur bandarískra
flugfélaga. Fullar endurbætur á
eldri tegundum, 737-100 og
737-200, samkvæmt tillögum
FAA, gætu numið frá 30-45
þúsund dollurum á flugvél.
í fyrsta lagi er um að ræða
hreyfibúnaði hliðarstýra
737-400. Komið hefur í ljós, að
tæring í varamótor stýrisins
getur valdið núningsskemmdum
er leitt gætu til þess að hliðar-
stýrið hreyfist óumbeðið eða
læsist í beygju. Ráð við þessu
er regluleg prófun á varamót-
ornum á 250 flugstunda fresti
og tæringarpróf á 3.000 stunda
fresti. í versta falli, ef skemind-
ir koma í ljós, þarf að skipta
um hreyfibúnað mótorsins.
í öðru lagi leggur FAA til við
Boeing, að verksmiðjurnar skoði
hvort ekki megi veija betur bún-
að við aðalhjól þotunnar. Reynsl-
an sýni, að háþrýstiþvottur í
hjólahúsinu geti Ieitt til tæringar
í vökvakerfum lendingarbúnað-
arins. Lagt er til að innan
þriggja mánaða verði viðhalds-
reglum breytt þann veg að tekið
verði fyrir háþrýstiþvott lend-
ingarbúnaðarins.
I þriðja lagi hefur komið fyr-
ir, að krómhúð á soggreinum í
stýramótorum 737-400 flugvéla
hefur viljað flagna af. Talið er
að krómflygsur gætu að hluta
til stíflað lokur í mótorunum og
þannig hindrað fulla hreyfingu
hæðar-, halla- og hliðarstýra.
Lagt er til, að innan 18 mánaða
verði stýramótorarnir skoðaðir
og skipt um rör þar sem það á
við.
í fjórða lagi eru nokkur dæmi
þess að hliðarstýri hafi óumbeð-
ið leitað til annarrar hvorrar
handar. Annars vegar að því er
talið er vegna bilunar í tengibún-
aði geigunardeyfis af völdum
bilaðrar legu eða slits eða hins
vegar vegna tæringar í rafspól-
um geigunardeyfisins. Segir í
samantekt FAA, að skyndileg
og fyriivaralaus geigun flugvél-
ar af völdum slíkrar bilunar
gæti valdið meiðslum á fólki um
borð.
Leggur FAA til, að innan
3.000 flugstunda verði ástand
geigunardeyfa kannað og leið-
réttingar á virkni þeirra fram-
kvæmdar ef samvirkni þeirra er
ekki eðlileg. Slík athugun fari
síðan fram á 6.000 flugstunda
fresti. Jafnframt, að vissar raf-
spólur í geigunardeyfum verði
endurnýjaðar innan 18 mánaða.