Morgunblaðið - 31.08.1996, Blaðsíða 34

34 LAUGARDAGUR 31. ÁGÚST 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
Kvótakerfið er
orðið að harmleik
FYRSTA dæmið er
hvemig heilbrigðiskerf-
ið er hrunið vegna fjár-
skorts. Hér væri heil-
brigðiskerfi sem ekki
þyrfti að búa við skort
ef aðeins leigutekjur af
óveiddum fiski rynnu tii
þess en ekki í vasa sæ-
greifanna. Kvótakerfið
í íslenskum sjávarút-
vegi er glæpur sem
vinnur gegn almennri
velferð. Lágkúran í
stjórnsýslunni eykst
hratt. Þótt gjaldþrot
togaraútgerðarinnar
blasi við virðast fáir
taka eftir því.
Af hveiju er verið að
sameina fyrirtæki í sjávarútvegi ef
þau ganga vel? Haidið þið virkilega
að það sé af mannkærleika sprottið
að sægreifamir eru nú að reyna að
selja hlutabréf í útgerðinni? Haldið
þið að þessir kænu menn séu að bjóða
hlutabréf í fullskuldsettum ryðkláf-
um? Nei, þeir eru að selja þér hluta-
bréf í þinni eigin auðlind. Þeir eru
að reyna að koma úr landi eins miklu
fé og þeir geta áður en spilaborgin
hrynur.
Hafið þið tekið eftir því að Krist-
ján Ragnarsson getur hoppað inn í
sjónvarpssal þegar honum þóknast?
Þessi eini maður getur þeytt stjórn-
sýslumönnum þessa lands í hringi.
Hann heldur bankakerfinu í sjálf-
heldu þvi skuldsetning sjávarútvegs-
ins er orðin svo gífurleg að erfitt
virðist að snúa við. Sannleikurinn er
hins vegar sá að það vantar skyn-
semi og hörku til að snúa vörn í
sókn. Menn segja gjarnan, hvað er
betra en núverandi kvótakerfi? Svar-
ið er, það er allt betra. En hér gefur
að líta hugmynd að leikreglum sem
vert er að skoða. Ef einstaklingar
löggjafarvaldsins vilja láta gott af
sér leiða og vilja reyna að draga í
land og gera góða hluti áður en þeir
fara undir sex fetin skal nú hafist
handa strax í haust. Nú legg ég hér
fram mínar hugmyndir um réttláta
fiskveiðistjórnun:
011 leiga og sala aflaheimilda
verði án tafa stöðvuð og tekin
úr gildi
1. Smábátar (krókabátar) afla-
toppur 8 tonn á stærðartonnið en séu
tveir menn á eða einn á sjó og annar
við t.d. beitingu eða verkun þá bæt-
ist 2 tonn við þannig að tonnin verði
10 á stærðartonnið. Af innvigtuðu
aflaverðmæti greiðist 5-10% í ríkis-
sjóð. Verki menn sjálfir þá skal allur
afli fara í gegnum löggilta vigt. All-
ir sjómenn eigi rétt á afskiptum af
því hvernig fé það sem þeir greiði í
ríkissjóð í aflagjald sé notað.
2. Bátar sem völdu kvóta á sínum
tíma og eru með aflaheimild undir
þeim mörkum að ná 8
tonnum á stærðartonnið
eigi kost á því að fara
í krókakerfið. Stærð
þeirra skiptir ekki máli
en hámarkstoppur
þeirra fari aldrei yfir 60
tonn þó þeir séu 10-20
tonn. (Rök: Jöfnuður og
nýtingargildi flotans.)
Sama gildir um afla-
gjald í ríkissjóð.
3. Bátar í kvótakerf-
inu sem völdu aflahá-
mark samkvæmt
reynslu, þeir haldi sínu
aflahámarki á meðan
þeir sem þess öfluðu,
lifa og starfa sjálfir við
veiðamar, aflinn gangi
ekki í erfðir og sé hvorki framselj-
anlegur eða hafi útleigurétt. Sama
gildir um aflagjald.
4. Öll dregin veiðarfæri út fyrir
24 mílur samkvæmt línu dreginni
með landi.
5. Innfjarðarækju megi taka á
„Sannleikurinn er hins
vegar sá að það vantar
skynsemi og hörku til
að snúa vörn í sókn,“
skrifar Garðar Björg-
vinsson hér og heldur
áfram:. „Menn segja
gjarnan, hvað er betra
en núverandi kvóta-
kerfi? Svarið er, það er
allt betra.“
báta með minni vél en 180 hestöfl.
Einnig kola með ef notuð er gamla
nótin sem var dregin til bátanna þar
sem þeir liggja fyrir akkeri.
6. Bátar innan við 20 tonn megi
vera með lagnet fyrir kola á vissum
tíma á ári á sandbleiðum með því
skilyrði að legið sé yfir netunum og
þau aldrei skilin eftir í sjó. Þau séu
síðan dregin inn á innan við 12 tíma
fresti. Netafjöldi skuli ekki fara yfir
40 net á mann. Þorskurinn í slíkum
netum reiknast inn í aflatoppinn.
7. Allar trollveiðar skuli víkja út
fyrir 100 mílur samkvæmt línu frá
ystu nesjum. Öllum fiski sem veiddur
er innan 200 mílna skuli landað inn-
anlands. Togarar og önnur skip haldi
sínu aflahámarki. Togarar sem og
aðrir heyri undir sama aflagjald.
Afli sem talinn er utan 200 mílna
sé undanþeginn gjaldtöku og utan
við aflatopp. Eftirlitsmaður sé alltaf
um borð í öllum togveiðiskipum.
Garðar
Björgvinsson
8. Allir bátar og öll skip færi að
landi allan afla, slóg og alla lifur
aðskilið. Allt sjávarfang fari í
vinnslu. Sé ekki farið eftir fyrirmæl-
um hvað nýtingu varðar, skal það
kosta kyrrsetningu skips í tvo mán-
uði fyrir fyrsta brot.
9. Þeir einstaklingar sem hafa tek-
ið við fé fyrir óveiddan físk úr sam-
eign þjóðarinnar skuli skila fénu í
ríkissjóð, ella verða lögsóttir.
Rök fyrir þessu eru þau að sam-
kvæmt stjórnarskránni og sam-
kvæmt fyrsta kafla laganna nr. 38
um stjórn fiskveiða er skýrt tekið
fram að fiskurinn í sjónum og allur
auður sem á landgrunninu er innan
200 mílna sé sameign þjóðarinnar.
Þeir sem lagt hafa út fé fyrir afla-
heimildir haldi þeim. Öll eignarheim-
ild á sjávarafla óveidd verði strikuð
út því nú skal unnið í framtíðinni
með hag þjóðarheildar að leiðarljósi
og að allir skuli jafnir fyrir lögum.
Allir fá að njóta þess eins og kostur
er á að njóta frelsis að vissu marki
við veiðar, s.s. að veiða einhver tonn
í sumarfríi o.s.frv.
Vinnubrögð Landssambands
smábátaeigenda
Þeir félagar Arthúr Bogason og
Örn Pálsson, forystumenn Lands-
sambands smábátaeigenda, eru
mætir og góðir menn. En þeir þurfa
að taka upp allt aðrar vinnuaðferðir,
skilvirkari og ákveðnari stjórnsýslu.
Vinnubrögð þeirra hingað til hafa
leitt af sér að nú er svo gott sem
búið að leggja af allan strandveiði-
flotann sem stundar náttúruvænar
veiðar með önglum.
Af hveiju haldið þið að stærstu
fiskkaupendur heims, náttúruvernd-
arsamtök og áhugamenn um nátt-
úruvernd séu nú svo sterkt inni í
okkar málum í sjávarútvegi sem og
annarra fiskveiðiþjóða? Hvað haldið
þið að sé langt í það að stöðva verði
kaup á fiski á íslandi ef gloríutrollið
verður ekki tekið úr umferð, hætt
að framleiða það og selja til annarra
þjóða? Athugið að það er ekkert
vandamál að snúa bréfum yfir á
önnur tungumál. Við erum ekkert
einir í heiminum.
Við eigum ekki fiskinn í sjónum.
Fiskurinn f sjónum er matarforðabúr
þjóðanna og fiskimiðin þurfa
ákveðna stjórnsýslu og góða vemd.
Þær þungavinnuvélar sem nú eru að
ieggja lífríki heimshafanna í auðn
verða komnar í naust innan 12 ára.
Það eru kannski fáir sem gera sér
grein fyrir því hvemig 50 tonna troll
að eigin þyngd fer með botninn þar
sem það er dregið af mörg þúsund
hestafla vélum sem eru að spúa út
koltvísýringi á sama tíma. Og í
vinnslunni um borð fara sex flöskur
af freoni út í andrúmsloftið í hveijum
túr. Verið er að þróa hljóðtækni og
fleira vegna náttúrulegrar töku fi-
skjar í heimshöfunum. Á meðan er
einn maður á íslandi að stefna þjóð-
inni í gjaldþrot með barnalegri frekju
og fjárfestingum í þungavinnuvélum
sem senn eru að fara í brotajárn.
Höfundur er sbátasmiður og
smábátasjómaður.
Kennt verður í Iþróttahúsinu við Strandgötu
Kennsla hefst laugard. 7. september.
13 vikna námskeið.
Þriðjud.
Miðvikud
Föstud
Laugard.
10-12 áraX
8- 9 ára
10-12 áraX
9- 11 áraXX
X = Kennt tvisvar í viku / XX = Nemendur sem hafa þjálfað áður tvisvar í viku
6-7 ára
9-11 áraXX
Kennari: Guðbjörg Amardóttir lauk þriggja ára kennaranámi við Danshögskólan í Stokkhólmi árið 1989
og sérhæfði sig i barnadönsum, klassískum ballett og nútímadansi.
Gjöld fyrir nám haustið 1996: Einu sinni i viku kr. 7.800 / Tvisvar í viku kr. 14.000
Innritun og upplýsingar í síma 554 0577 eftir kl: 17:00
taaaaaaaaBBaaaaaaaaaaaBaBaaaBasaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaai
Siðanefndir
stéttarfélaga
eru þær virkar almenningi til heilla?
NÚ ER það svo að
í hveiju stéttarfélagi
starfar siðanefnd.
Hlutverk slíkrar
nefndar er að úrskurða
hvort félagi hafi gerst
brotlegur við siðaregl-
ur síns félags. Þær
veita einnig áminn-
ingu. Leggja mat sitt
á hvort frekari refsing-
ar sé þörf.
Hinn almenni borg-
ari hefur heyrt mikið
um siðanefnd presta.
Það er svo álitamál
hvort hún starfi af
sanngirni. En skyldu
siðanefndir lögfræð-
inga, lækna og félagsráðgjafa vera
virkar? Almenningur hefur lítið
heyrt um þær nefndir, svo okkur
er ekki kunnugt um það. Ég nefni
þessar stéttir ekki af handahófi. í
forsjárdeilum koma þær við sögu.
Gefum okkur að við samvistarslit
tekur móðir barnið með sér. Faðir-
inn vill umgangast barnið eins
mikið og kostur er. Ekki er gott á
milli þessara foreldra og bitbeinið
verður barnið. Konan notar öll þau
ráð sem hún getur til að koma í
veg fyrir samvistir föður og barns.
Hentugt er að bera við veikindum
barns. Þá er komið að ábyrgð
læknis. Læknir gefur út læknis-
vottorð að barn megi ekki vera
utan dyra vegna hálsbólgu, eyrna-
bólgu, kvefs og vægs hita. Hann
bætir einnig við að óæskilegt sé
að ferðast með barn t.d. í flugvél.
Það sem verst er að læknir gefur
út vottorð sem móðir getur notað
gegn föðurnum. Þessi vottorð geta
byggst á skoðun sem er orðin 3-5
daga gömul. Foreldrar þekkja
þessa kvilla hjá börnum sínum.
Ástand barns með þessa sjúkdóms-
greiningu getur breyst mjög mikið
eftir fáeina daga. Ég taía nú ekki
um sé lyfjameðferð í gangi. Er það
ekki umhugsunarvert að læknir
gefi út læknisvottorð á þessum
forsendum? Er þetta ekki brot á
siðareglum lækna?
Lögfræðingar, sem hafa skjól-
stæðinga í forsjárdeilum, lenda í
ýmsu. Móðirin telur sig hæfari
aðilann til að hafa barnið og bygg-
ir mál sitt á hefðum. En skyldu
hinir lærðu fræðingar aldrei mis-
stíga sig? Alveg örugglega!!! Með
áherslubreytingu á gögnum sem
liggja fyrir. Oftúlkun á t.d. læknis-
vottorði. Hótun í garð gagnaðila
skjólstæðingi sinum til framdrátt-
ar. Þetta hljóta að vera vafasöm
Stretsbuxur kr. 2.900
Konubuxur kr. 1.680
Mikið úrval af
allskonar buxum
Opið ó laugardögum
atriði hjá lögfræðingi.
Hversu oft skyldu
þessi brögð vera notuð
gegn föður í forsjár-
deilu? Örugglega oft!!
Skyldu aðrir lögfræð-
ingar bera hagsmuni
starfsbræðra sinna
fyrir bijósti þó það
bitni á skjólstæðingi
þeirra? Þeir einir geta
svarað því. Hefur siða-
nefnd fengið kvört-
unarmál af slíku tagi
inn á sitt borð?
Eflaust. En hvernig
skyldi sú nefnd af-
greiða slík mál? For-
vitin spyr.
Hafi faðir verið hindraður í að
umgangast barn sitt, eða samvistir
skornar mikið niður á þeim for-
sendum að barnið sé veikt, hvert
leitar hann þá?
I hveiju sveitarfélagi er félags-
málaráð og barnaverndarnefnd,
þangað leitar hann. Því minna
sveitarfélag því erfiðara. Þeim er
mikill vandi á höndum leiti faðir
eftir aðstoð þeirra. Samkvæmt lög-
Bamastofa hefur yfir-
umsjón með starfs-
mönnum barnaverndar-
nefnda, segir Helga
Dögg Sverrisdóttir, og
þar starfar kærunefnd.
um ber barnaverndarnefnd að
gæta hagsmuna barnsins. Þótt
barn dvelji hjá móður sinni (oft
þvingað) þýðir það ekki að því líði
vel. Enn síður að það eigi að vera
þar. I þeim tilvikum sem móðir fer
með barnið af heimilinu er ógem-
ingur fyrir föður að fá barnið. Eina
vonin er dómstólarnir. Ég hef velt
því fyrir mér hvort aðilar félags-
málaráða og barnaverndarnefnda
séu hlutlausir. Ég ætla að leyfa
mér að efast um að svo sé í öllum
tiifellum. Verði faðir var við að
gjörðir starfsmanna séu hlutdræg-
ar að óathuguðu máli, hefur hann
tvo möguleika. Ef um menntaðan
félagsráðgjafa er að ræða er siða-
nefnd stéttarfélags viðkomandi
möguleiki. Barnastofa hefur yfir-
umsjón með störfum starfsmanna
barnaverndanefnda og þar situr
kærunefnd. Hægt er að koma sín-
um málum á framfæri við þá að-
ila. En!! Hefur barnastofa fengið
mál inn á sitt borð? Hafa einhveij-
ir úrskurðir fallið? Höfum við, al-
menningur, heyrt um mál af þessu
tagi? Nei!! Hví ekki? Ef þessir aðil-
ar geta svarað væri það gott. Þetta
eru málefni sem öllum koma við.
Starfa siða/kærunefndir í þágu
almennings eða taka þær afstöðu
með félags og/eða starfsmönnum
sínum? Þeir sem geta svarað þess-
um spurningum, vinsamlegast
komið þeim á framfæri við almenn-
ing.
Höfundur er sjúkraliði.
Helga Dögg
Sverrisdóttir

9\brw/}Á\\^ - Gteðavara
Gjafavara — matar- og kaflistcll.
Állir veróflokkar. ^
D VERSLUNIN
Heimsfrægir hönnuðir
m.a. Gianni Versate.
Laugavegi 52, s. 562 4244.