Morgunblaðið - 07.12.1996, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
4
LAUGARDAGUR 7. DESEMBER 1996
FRÉTTIR
Þrýstibylgj-
ur líktust
jarðskjálfta
IBUAR á suðvesturhorninu,
Vesturlandi og á Höfn í Hornafirði
urðu varir við mikinn titring um
tíuleytið í gærmorgun, sem líktist
því helst að um jarðskjálfta væri
að ræða. Titringurinn reyndist hins
vegar vera af völdum loftbylgna
sem mynduðust þegar flugvélar á
heræfingu yfir Faxaflóa rufu
hljóðmúrinn.
Ragnar Stefánsson jarðskjálfta-
fræðingur á Veðurstofu segir að
þrýstibylgjan sem myndaðist hafi
farið yfir allt landið og á hljóð-
hraða.
Nokkrar F-15 vélar varnarliðsins
voru við heræfingar í gær ásamt
F-16 vélum frá norska hernum yfir
Faxaflóa og segir Carla McCarthy
lautinant á Upplýsingaskrifstofu
varnarliðsins að vélarnar hafí verið
um 30 mílur frá landi og í lögboð-
inni 10.000 feta hæð.
GSM-útboð
auglýst á
næstu dögum
Morgunblaðið/Golli
Foldasafn opnað
BORGARBÓKASAFN opnar í dag
útibú, Foldasafn, í Grafarvogs-
kirkju í 702 fermetra húsnæði sem
borgarsjóður hefur leigt af sókn-
amefnd Grafarvogskirkju. I safn-
inu verða um 27 þúsund einingar,
nær eingöngu bækur, tímarit og
blöð. Stefnt er að því að safnkost-
urinn tvöfaldist á næstu tveimur
til þremur árum. Á síðustu þremur
árum hefur 90 milljónum króna
verið varið til uppbyggingu safns-
ins. Fjárveiting til safnsins á næsta
ári verður 17 milljónir.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
borgarsljóri skoðaði safnið í gær
undir leiðsögn Unu N. Svane deild-
arstjóra.
Aburðar-
verksmiðj-
an til sölu
LANDBÚNAÐARRÁÐHERRA
hefur falið einkavæðingarnefnd
ríkisstjórnarinnar að auglýsa
Áburðarverksmiðjuna í Gufunesi
til sölu. Var þetta kynnt á ríkis-
stjórnarfundi í gær.
Guðmundur Bjarnason landbún-
aðarráðherra sagðist í sumar hafa
falið einkavæðingarnefnd ríkis-
stjórnarinnar að kanna hvernig
hægt væri að standa að sölu
Áburðarverksmiðjunnar. Nefndin
hefði lagt sínar tillögur fram fyrir
skömmu um að auglýsa verksmiðj-
una til sölu bæði hér á landi og
erlendis og hefði Guðmundur fall-
ist á þá tillögu.
Verksmiðjan mun vera metin vel
á annan milljarð króna. Guðmund-
ur sagði að verðmætin væru ekki
eingöngu falin í verksmiðjunni
sjálfri heldur aðstöðu á svæðinu
til uppskipunar, geymslu, og dreif-
ingu á áburði ef innflytjandi vildi
kaupa verksmiðjuna. Fijáls inn-
flutningur er nú á áburði en ekki
hefur enn gætt mikillar samkeppni
við Áburðarverksmiðjuna.
Alþingi setti árið 1994 lög um
að breyta Áburðarverksmiðjunni í
hlutafélag í eigu ríkisins og heim-
ila þau landbúnaðarráðherra að
selja hlut ríkisins. Guðmundur
sagði miðað við að selja verksmiðj-
una alla en hugsanlega kæmi til
greina að selja hana að hluta.
SAMGÖNGURÁÐUNEYTIÐ
hyggst á næstu dögum auglýsa
eftir umsóknum um eitt leyfi til
starfrækslu GSM-farsímaþjónustu
og áætlar að virk samkeppni á því
sviði geti hafist hér á landi haustið
1997. Nú um áramót rennur út
frestur stjórnvalda samkvæmt
EES-samningnum til að innleiða
samkeppni í farsímaþjónustu.
Um áramótin mun nýtt hlutafé-
lag, Póstur og sími hf., yfirtaka það
leyfi sem Póst- og símamálastofn-
unin hefur haft með höndum sem
einkaleyfi á sviði farsímaþjónustu
en stefnt er að afnámi einkaleyfis
Pósts og síma til að veita almenna
talsímaþjónustu frá og með 1. jan-
úar 1998.
Gjaldtaka
Sú krafa verður gerð til þeirra
sem taka þátt í útboði til að hreppa
GSM-leyfið sem auglýst verður tii
umsóknar á næstunni, að þjónusta
þeirra nái til 80% allra landsmanna
fyrir mitt ár 2001 og til allra kaup-
staða með a.m.k. 1.500 íbúa, en
kerfi Pósts og síma hefur þegar náð
þeirri útbreiðslu, að því er kemur
fram í minnisblaði frá samgöngu-
ráðherra til ríkisstjórnarinnar.
Sérstakt gjald verður tekið fyrir
starfsleysi beggja fyrirtækjanna,
Pósts og síma og þess aðila sem
hreppir leyfi til samkeppnisrekstr-
arins, og segir í minnisblaðinu að
gjaldið verði grundvallað á kostn-
aði við útboðið og öðrum undirbún-
ingi verkefna innan stjórnsýslunn-
ar sem af þessari samkeppni muni
leiða.
Samgönguráðuneytið hyggst ííta
í heild til þeirra tilboða sem berast
þegar leyfishafi verður valinn en
það mat mun m.a byggjast á tækni-
búnaði, gjaldskrá og hraða upp-
byggingar kerfis viðkomandi.
Ráðuneytið áætlar að sjö mánaða
frest þurfi til að veita sem tilboðs-
frest og frest til að fara yfir þau
tilboð sem berast.
Hyundai Coupé sýndur
HYUNDAI umboðið, Bifreiðar og með tveggja lítra og 150 hestafla
Iandbúnaðarvélar í Reykjavík, sýnir vél og talsverðum staðalbúnaði. Má
í dag, laugardag, nýjan Hyundai þar nefna tvo líknarbelgi, rafknúnar
Coupé FX sportbíl. speglastillingar og samlæsingar með
Þessi nýi sportbíll var kynntur þjófavörn. Opið er hjá Bifreiðum og
fyrr á árinu en hann er fáanlegur landbúnaðarvélum milli kl. 12 og 16.
Opid í dag
KRINGMN
Jra morgni til kvölds
Björn Hermannsson tollsljóri er ósammála athuga-
semdum Ríkisendurskoðunar vegna vörslusviptingar
„Misskilningur >
og rangtúlkanir“ ‘
BJÖRN Hermannsson tollstjóri seg-
ir að athugasemdir Ríkisendurskoð-
unar í skýrslu um ríkisreikning
1995 vegna innheimtu tollstjóra-
embættisins á vangoldnum gjöldum
til ríkissjóðs séu byggðar á „mis-
skilningi og rangtúlkunum". Auk
þess segir Björn að í skýrslunni séu
„alvarlegar staðreyndavillur“.
„Ríkisendurskoðun var send ítar-
leg greinargerð þar sem misskiln-
ingur og rangar staðhæfingar voru
leiðréttar. Ríkisendurskoðun hefur
í engu sinnt þeim leiðréttingum og
ábendingum, sem ber ekki vott um
vandvirkni og er í andstöðu við
stjórnsýslulög," segir tollstjóri.
Morgunblaðið greindi frá gagn-
rýni Ríkisendurskoðunar í gær og
segir Björn að samningurinn um
framkvæmd vörslusviptinga sem
athugasemdir voru gerðar við hafi
verið Ríkisendurskoðun kunnur í
þijú ár. Engin athugasemd hafi
verið gerð við samninginn þann
tíma.
„Það er rangt að lögfræðingar
embættisins fái almennt greiðslur
fyrir fjárnám. Mæti boðaðir gjald-
endur hins vegar ekki til ijárnáms
er lögreglan fengin til þess að fá
þá til að mæta. Takist það ekki fer
fulltrúi sýslumanns heim til viðkom-
andi og verður fulltrúi frá okkur
að vera viðstaddur. Þetta er alltaf
gert eftir vinnutíma og fyrir þessa
vinnu og akstur er greitt sérstak-
lega,“ segir hann.
Tollstjóri segir ennfremur að
þennan kostnað verði að greiða
þótt fjárnámið beri engan árangur.
„Þarna er oftast um að ræða sömu
skuldarana sem enga greiðslugetu
hafa og því endar slík innheimta
oftast með árangurslausu fjárnámi
og gjaldþroti þar á eftir, sem er
forsenda fyrir því að viðkomandi
skattskuld fáist felld niður úr eftir-
stöðvunum."
Hinir skuldseigu skapa
sér aukinn kostnað
Björn Hermannsson er jafnframt
ósammála því að óeðlilegt sé að
innheimtukostnaður af þessu tagi
sé færður til skuldar hjá viðkom-
andi gjaldendum. „Þarna er aukinn
kostnaður sem viðkomandi skuldari
hefur óneitanlega bakað sér, um-
fram þá gjaldendur sem standa í
skilum. Það er óréttmætt að láta
skattgreiðendur sem í skilum
standa greiða auka innheimtu-
kostnað fyrir hina skuldseigu," seg-
ir hann.
Ríkisendurskoðun dregur í efa
að lagaleg heimild sé fyrir gjaldtök-
unni og segir Björn það misskiln-
ing. „í 1. grein laga um aðför núm-
er 90/1989 er heimild til að gera
fjárnám fyrir sköttum til ríkissjóðs
og þar segir síðan: Aðför til fulln-
ustu kröfu samkvæmt 1. málsgrein
verður eftir því sem við á einnig
gerð fyrir verðbótum, vöxtum og
lögbundnum vanskilaálögum,
kostnaði afkröfu, málskostnaði eða
innheimtukostnaður, endurgjaldi
kostnaðar af gerðinni sjálfri og
væntanlegum kostnaði af frekari^
fullnustuaðgerðum,“ segir hann. I
Tollstjóri segir að samkvæmt
skýrslu umboðsmanns Alþingis frá
1992 þar sem fjallað er um hlið-
stæð tilvik sé það almenn regla að
kröfuhafi geti krafið skuldara um
kostnað sem stafar af réttmætum
ráðstöfunum til innheimtu kröfu
vegna vanskila skuldara þannig að
kröfuhafi verði skaðlaus. „Um-
boðsmaður segir einnig að á grund-
velli þessarar almennu réttarreglu
geti kröfuhafi krafið skuldara um
greiðslu kostnaðar við innheimtu
sem er í vanskilum þannig að
kröfuhafi verði skaðlaus," segir
hann.
Vörslusvipting á sér
langan aðdraganda
Ríkisendurskoðun gagnrýnir að
greitt hafi verið fyrir vörslusvipt-
ingu sem ekki hafi farið fram í
raun. „Þetta getur verið rétt og er
líka eðlilegt vegna þess að vörslu-
sviptingin á sér langan formlegan
aðdraganda og mikið er búið að
vinna í málinu áður en af raunveru-
legri sviptingu verður. Greiði skuld-
ari á þessu ferli er árangri náð.
Umboðsmaður Alþingis hefur fjall-
að um hliðstætt atvik í áðurnefndu
áliti og þar segir efnislega að í
stjórnsýslurétti gildi sú meginregla
að stjórnvöldum beri, ef fleiri kosta
er völ, að beita vægara úrræði sem
að gagni getur komið, áður en til
strangari ráðstafana er gripið."
Loks segir Björn Hermannsson
að sú umfangsmikla innheimta sem
embætti tollstjóra annist verði ekki
gerð án verulegra útgjalda. „Hún
er heldur ekki vinsæl, sérstaklega
vanskilainnheimtan, sem orsakar
allan þennan aukakostnað. Það er
því auðvelt verk að gera hana tor-
tryggilega og þá sem að henni
vinna. En hveijum sá óvinafagnað-
ur þjónar er vandséð í fljótu bragði."
í
I
I