Morgunblaðið - 07.12.1996, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ
MIIMNINGAR
LAUGARDAGUR 7. DESEMBER 1996 49
okkar systkina að minnast hennar
í fáeinum orðum. Auðvitað ná þau
orð ekki að tjá nema lítið brot af
öilu því sem kemur upp í hugann
þegar við hugsum um ömmu. Þess-
ar minningar eiga það þó sam-
eiginlegt að yfir þeim er birta og
heiðríkja. Það sem einkenndi iíf
ömmu öðru fremur var hjarta-
gæska og þörfin á að næra og
gefa öðrum. Það voru hennar ær
og kýr og að því vann hún með
einum eða öðrum hætti allt sitt líf.
Ohætt er að segja að Kristín
amma okkar hafi lifað tímana
tvenna. Þær breytingar á mannlíf-
inu sem hún fylgdist með og tók
þátt í á langri ævi eru í raun með
ólíkindum. Aðstæður til heimilis-
halds og búskapar hafa tekið mun
meiri breytingum á þeim tíma sem
hún lifði, heldur en frá söguöld
og fram að þeim tíma sem hún
fæddist. Hún sagði sjálf að mesta
byltingin sem hún upplifði hefði
verið tilkoma rafmagns og renn-
andi kranavatns. Þetta sem okkur
þykir svo sjálfsagður hluti af dag-
legu lífi og eigum erfitt með að
vera án þó ekki sé nema stutta
stund, var eðlilega bylting í augum
ömmu því hún hafði þurft að lifa
án þess þangað til hún og afi fluttu
í Þórunnarsel 1936.
Amma var ótrúlega minnug og
það var alltaf gaman að hlusta á
hana segja frá. Hún var fædd á
Gilsbakka í Öxarfirði 25. október
1906, ein af fjórtán systkinum.
Hún sagði okkur frá æskuárunum
heima á Gilsbakka, þar sem hún
hefur snemma þurft að taka til
hendinni ásamt systkinum sínum.
Við sáum hana fyrir okkur unga
stúlku skoppandi á sauðskinns-
skóm á milli þúfna í leit að lömb-
um. Hún sagði líka frá þeim vikum
sem hún sat á skólabekk hjá far-
kennara og presti áður en hún
fermdist að ógleymdum deginum
þegar hún, tæplega tvítug, kom
sem ráðskona fram á Svínadal.
Hún talaði um að það liði sér seint
úr minni þegar hún í fyrsta sinn
horfði yfir Vesturdalinn og Hljóða-
kletta, upp með Jökulsárgljúfri og
heim að Svínadal. Sá staður átti
alltaf eftir að skipa sérstakan sess
i hjarta hennar. A Svínadal kynnt-
ist hún Jóni afa og þar bjuggu þau
saman og eignuðust flest sín börn.
Það var sérstaklega mikils virði
að koma með ömmu fram á
Svínadal og hlusta á hana segja
frá. Allar sögurnar hennar urðu
ljóslifandi fyrir augunum á okkur
okkur Gísla mikils virði, þegar'við
giftum okkur um páskana og þið
drifuð ykkur norður, þú oj* Viddi.
Þú sagðist nú ekki láta veikindin
aftra þér frá að koma. Svo komuð
þið aftur um Verslunarmannahelg-
ina, en þá var Gísli því miður á sjó
eins og oft er. Ég var úti á snúru
þegar ég heyrði kallað hátt um
miðjan dag, „góða kvöldið, þetta
er hún Þorbjörg frá Vestmannaeyj-
um“. Ég held að flestir í götunni
hafi heyrt í þér. Og það var mikið
hlegið. En svona varst þú, það
gustaði af þér. Enda áttir þú marga
vini Tobba mín. Það leið varla sá
dagur sem að einhver kíkti ekki
inn. Eins og þú sagðir, alltaf bul-
landi gestagangur. Maður kom
aldrei að tómum kofanum, þú pass-
aðir það nú, að það væri alltaf eitt-
hvað með kaffinu. Ég gleymi því
ekki hvað þú varst stolt amma
þegar þú fékkst að halda á dóttur
okkar, henni Sylvíu Rut undir
skírn. Litlu tönginni eins og þú
kallaðir hana. En því miður fær
hún ekki að kynnast þér, en hún
á eftir að eiga minningarnar um
allar myndirnar þar sem þið eruð
saman.
Elsku Tobba, nú ertu komin til
móður þinnar. Ég kveð þig með
söknuði. Elsku Viðar, Einar, Gísli,
Gunnar og flölskylda, megi Guð
styrkja okkur í þessari miklu sorg.
Þú sæla heimsins svalalind,
6, silfurskæra tár,
er allri svalar ýtakind
og ótal læknar sár.
sem hlustuðum og munu búa með
okkur meðan við lifum.
Þó að amma byggi um tveggja
áratuga skeið í Reykjavík, fyrst á
Flókagötu og síðar á Þórsgötu,
átti hugur hennar og hjarta þó
alltaf heima fyrir norðan og þang-
að flutti hún aftur 1986. í Reykja-
vík var alltaf gott að koma í heim-
sókn til hennar og ósjaldan hringdi
hún og bauð manni að koma og
borða hjá sér. Þó að maður kæmi
án þess að gera boð á undan sér
var alltaf eins og hún gæti galdrað
fram svignandi veisluhlaðborð.
Henni gat líka sárnað mjög ef
maður gaf sér ekki tíma til að
borða hjá henni. Hún var snillingur
að útbúa mat. Hvort sem um var
að ræða hinar margbreytilegu af-
urðir sauðkindarinnar eða fjalla-
grasamjólk, hennar víðfrægu flat-
kökur og steiktu kleinur, sykraðar
pönnukökur og fleira góðgæti að
ógleymdu laufabrauðinu, sem
maður fékk hvergi betra en hjá
henni. Hún lagði alúð og metnað
í alit sem hún gerði og það var
ómögulegt að fara svangur úr
hennar húsum.
Einu sinni bað hún mig að koma
og finna sig á Þórsgötunni. Þá var
ég á leiðinni norður í Aðalvík. Hún
hafði áhyggjur af að ömmu-
strákurinn hennar væri að leggja
í langferð án þess að fá góðan
morgunmat áður. Ekki fannst
henni nóg að ég fengi að borða
hjá henni og flatkökur í nesti,
heldur var hún líka búin að pijóna
á mig þessa fínu lopapeysu sem
ég notaði mikið næstu árin. Þegar
ég þakkaði henni fyrir peysuna
vildi hún helst gefa mér aðra.
Þannig var amma. Sístarfandi og
sífellt gefandi.
Fyrir rúmum mánuði hélt amma
upp á 90 ára afmæli sitt. Hún var
þá ennþá hress í huganum, þó svo
að líkamlega væri hún ekki jafn
vel á sig komin og áður. Hún rifj-
aði upp gamlar minningar frá
Svínadal og sagði frá geit sem hún
átti og dapurlegum örlögum kið-
linga sem hún missti. Ég var þakk-
látur fyrir að fá enn eitt tækifær-
ið til að hlusta á ömmu segja frá
og fá að halda um vinnulúnar
hendur hennar í síðasta sinn. Það
var ekki svo lítið sem þessar hend-
ur höfðu fengist við á langri ævi.
Við systkinin þökkum ömmu
allt sem hún gaf okkur. Guð geymi
þig elsku amma og blessi minningu
þína alla tíð.
Magnús Valur Pálsson.
Æ, hverf þú ei af auga mér,
þú ástarblíða tár,
er sorgir heims í burtu ber,
þótt blæði hjartans sár.
Mér himneskt ljós í hjarta skín
í hvert sinn, er ég græt,
því drottinn telur tárin min, -
ég trúi og huggast læt.
(Kristj.J.)
Þín tengdadóttir,
Svava.
Elsku amma, við munum seint
gleyma þessum degi, þegar mamma
sagði okkur að þú værir farin upp
til Guðs, og að nú liði þér vel, því
þú varst búin að vera svo mikið lasin.
Það er svo erfitt að vera lítill,
og skilja ekki tilgang lífsins, af
hveiju þú varst tekin svo fljótt frá
okkur.
Sylvía Rut sem var augasteinn-
inn þinn var svo lítið búin að kynn-
ast þér. En við munum segja henni
hve góð amma þú varst.
Elsku amma, Guð geymi þig, eins
og þú sagðir alltaf við okkur. Megi
Guð vera með okkur og styrkja.
Sofðu lengi, sofðu rótt,
seint mun best að vakna.
Mæðan kenna mun þér fljótt,
meðan hallar degi skjótt,
að mennirnir elska,
missa, gráta og sakna.
(Jóhann Siguij.)
Hafdís Björk, Hreinn Marinó
og Sylvía Rut.
KRISTIN
ÁRNADÓTTIR
+ Kristín M.
Árnadóttir var
fædd á Breiðumýri
í Vopnafirði 6. ág-
úst 1911. Hún lést
á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur 1. des-
ember siöastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Árni Árnason
bóndi á Breiðumýri
og síðar Áslaugar-
stöðum og kona
hans Hólmfríður
Jóhannesdóttir.
Systkini Kristínar
er upp komust voru
Ármann, Jóna, Guðni, Jóhanna,
Pétur Kr., Dagbjört og Þórar-
inn.
Hinn 20. október 1934 giftist
Kristín Ólafi Ó. Þórðarsyni
bónda og hreppssljóra frá Æsu-
stöðum i Mosfellssveit , f. 22.
janúar 1904, d. 27. júní 1989.
Börn þeirra eru: 1) Þórir, f. 27.
1. 1936, maki Ingunn Valtýs-
dóttir og eiga þau fjögur börn
og fjögur barnabörn. 2) Arn-
fríður, f. 17. 6. 1937, d. 26. 1.
1995, maki Bruno Hjaltested
og eiga þau eitt barn og þrjú
barnabörn. 3) Ólafur Kristinn,
f. 28. 11. 1946, maki Þórunn
Guðmundsdóttir og eiga þau
þrjú börn og tvö barnabörn.
Útför Kristínar fer fram frá
Lágafellskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 10.30.
Það er svo margt að minnast á
frá morgni æskuljósum
er vorið hló við bamsins brá
og bjó sig skarti og rósum.
Við ættum geta eina nátt
vom anda látið dreyma
um dalinn ljúfa i austurátt
þar átti hún mamma heima.
(Einar E. Sæmundsen)
Jesús sagði: Ég er ljós heimsins,
sá sem fylgir mér mun ekki ganga
í myrkri heldur hafa ljós lífsins. Það
ljós hefur hún tengdamóðir mín
örugglega, jafnmikil öðlingskona
og hún var. Hún kvaddi þennan
heim með æðruleysi og hetjulund
eftir dvöl á sjúkrahúsi lengst af
þessu ári. Hún hafði lifað tímana
tvenna og kunni frá mörgu að segja.
Kristín Málfríður Árnadóttir fædd-
ist og ólst upp á Vopnafirði, næst
elst tíu systkina. Ung fór hún í vist
til séra Jakobs á Hofi og flutti um
tvítugt með skyldmennum hans
suður í Reykjahlíð í Mosfellsdal.
Þar kynntist hún ungum bónda-
syni af næsta bæ, Ólafi á Æsustöð-
um, og giftust þau 1934. Ári síðar
byggðu þau sér nýbýli á Varma-
landi við hverasvæði á Æsustaða-
jörðinni og stunduðu þar margþætt-
an búskap, m.a. garðyrkju í þijátíu
ár. Þá brugðu þau búi og fluttu á
Fálkagötuna í Reykjavík. Þau eign-
uðust þijú börn, Þóri, Arnfríði (Bíbí)
og Ólaf Kristin. Andlát einkadóttur-
innar fyrir tæpum tveimur árum
var mikið áfall fyrir Kristínu en
samband þeirra var mjög náið.
Ekki höfðu þau hjón Ólafur og
Kristín búið í mörg ár er húsmóðir-
in veiktist af berklum og varð að
dvelja langdvölum á Landakotsspít-
ala og Vífilsstöðum. Geta má nærri
að ótti var við þennan skæða sjúk-
dóm yfir heimilinu, en systur Krist-
ínar og fleiri aðstoðuðu Ólaf við
heimilishaldið og ungu börnin í
nokkur ár. Með aðstoð snjallra
lækna á Vífílsstöðum náði Kristín
fullri heilsu eftir margra ára bar-
áttu.
Hjónaband þeirra hjóna var sér-
lega kært og heimilisfaðirinn bar
konu sína á höndum sér alla tíð.
Kristín var mikil hannyrða- og
saumakona og saumaði margan
kjólinn og blússuna fyrir sveitunga
sína, vini og vandamenn á þeim
dögum er úrvalið í verslunum var
minna en nú. Það nægði að koma
með efni og hugmynd eða mynd
af kjól til hennar, tekin
voru mál og umbeðin
flík saumuð. Dætur
mínar fóru ekki var-
hluta af þessari náðar-
gáfu ömmu sinnar því
ár eftir ár voru þær í
jólakjólum saumuðum
af henni og fermingar-
dragtirnar saumaði
hún einnig. Kristín var
mjög félagslynd enda
gott að umgangast
hana. Hún starfaði um
langt árabil í Kvenfé-
lagi Mosfellssveitar og
húsbóndinn var alla tíð
virkur í félags- og sveitarstjórnar-
málum. Kristín hafði yndi af ferða-
lögum og mér er minnisstæð ferð
með þeim hjónum til Parísar og
London sem lauk með siglingu heim
á Gullfossi.
Mér var hún einstaklega góð
tengdamóðir sem gott var að eiga
að og þess nutu barnabörnin í ríkum
mæli. Hún lifði mesta umbótatíma-
bil í sögu íslands, fæddist i torfbæ,
lifði breytta búskaparhætti í sveit
og endaði lífshlaupið í húsi fyrir
aldraða með útsýn yfir sundin blá
til Esjunnar.
Blessuð sé minning tengdamóður
minnar. Hún lifi í friði.
Ingunn Valtýsdóttir.
Kveðjustundin er runnin upp og
tengdamóðir mín hefur lagt af stað
í ferðina, sem allra bíður. Hugurinn
leitar aftur í tímann, allt til þess,
þegar ég fór með konuefninu mínu
í fyrstu heimsókn til tilvonandi
tengdaforeldra minna, sæmdar-
hjónanna Kristínar Árnadóttur og
Öiafs Þórðarsonar, hreppstjóra að
Varmalandi í Mosfellsbæ. Ekki ætla
ég að rekja þá sögu hér, en fljót-
lega eftir að ég kvæntist dóttur
þeirra, Arnfríði, sem flestir þekktu
undir nafninu Bíbi, tóku foreldrar
okkar beggja okkur sem dóttur og
syni. Jafnframt hófust mikil og góð
kynni milli foreldra okkar, sem
stóðu, meðan allir lifðu. í yfir 20
ár voru gagnkvæmar heimsóknir
og sameiginleg ferðalög, sem við
og fleiri úr fjölskyldunum tókum
þátt í. Þetta voru góð ár. En svo
fór aldurinn og veikindi að segja
til sín og árunum 1987-1989 létust
foreldrar mínir Magnús og Guðrún
og Ólafur tengdafaðir minn. Kristín
var orðin ein eftir af þessari kyn-
slóð.
En næstu árin á eftir heimsótti
Kristín okkur Bíbí oft og gisti
stundum marga daga í senn og var
þá oftast tekið í spil á kvöldin. Þá
kynntist ég Kristínu enn betur og
alltaf að góðu einu. Þessum dögum
lauk eins og öðrum vegna veikinda
og eftir að hún missti einkadóttur
sína fyrir tæpum tveimur árum
fannst henni, þrátt fyrir mikla um-
hyggju sona hennar Þóris og Ólafs,
barnabarnanna, svo og annarra í
fjölskyldunni, lífið verða tilgangs-
lausara jafnframt því, sem heilsunni
fór skyndilega að hraka. Og nú er
hún 811.
Betri tengdaforeldra en Kristínu
og Ólaf hlýtur að vera erfitt að
finna. Hlýja, hreinskilni, umhyggja
og heiðarleiki í öllu einkenndi þessi
hjón. Aldrei hljóp snurða á þráðinn
milli okkar. Þetta hlýtur að vera
fágætt.
Það er margt, sem hægt er að
minnast á hér, sem yrði of langt
mál. Þetta eru aðeins fáein fátæk-
leg kveðjuorð til þín Kristín mín.
Guð blessi þig á þeirri leið, sem þú
hefur nú lagt út á. Kærar þakkir
fyrir allt.
Bruno Hjaltested.
Hún amma var alveg einstök.
Frá því að ég var smástrákur á
Laugarvatni og fram til síðasta
dags minnist ég þess hvernig hún
amma fylgdist með allri fjölskyld-
unni af áhuga, hvort heldur við nám
okkar, leik eða störf.
Heimsóknir þeirra ömmu og afa
til okkar á Laugarvatni þegar ég
var lítill strákur eru mér minnis-
stæðar. Man ég eftir því að maður
fylgdist spenntur með hveijum bíl
sem kom eftir þjóðveginum því að
amma og afi voru að koma. Þegar
fjölskyldan flutti í Birkigrund þá
var það fyrsti langi leiðangur okkar
bræðranna á hjóli að fara til ömmu
og afa á Fá'.kagötu. Þar iærði mað-
ur að spila á spil. Mikið spilaði hún
amma og ef hún hafði ekki spilafé-
laga þá lagði hún kapal. Oft fylgd-
ist maður með og kenndi hún manni
hvernig best væri að haga sér í
spihim.
Á háskólaárunum bjuggum við
Hrefna á tímabili beint á móti
ömmu á Fálkagötu. Komum við þá
oft við hjá henni á leið okkar úr
skólanum og færðist yfir mann ein-
hver ró við að koma til hennar.
Alltaf var hún róleg, yfirveguð og
ánægð og losnaði maður oft við
óþarfa streitu við stutta heimsókn
til hennar.
Amma fylgdist með þjóðmálun-
um af miklum áhuga og öllu því
sem var í fréttum á hveijum tíma.
Gat það jafnvel borið við að hún
var betur að sér en ég í málum sem
starfa minna vegna ég hefði átt að
vera mjög upplýstur um. En engin
frétt fór framhjá ömmu og allt fram
á allra síðustu daga hennar fylgdist
hún með öllu sem fram fór.
Legg ég nú bæði líf og önd,
ljúfi Jesú, i þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
(Hallgr. Pét.)
Elsku amma, bestu þakkir fyrir
allt.
Böðvar Þórisson.
t
Elskuleg móðir okkar og tengdamóðir,
LAUFEY ÁRNADÓTTIR,
lést 6. desember sl.
Valgerður Valsdóttir, Ingimundur Sigfússon,
Valur Valsson, Guðrún Sigurjónsdóttir.
t
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir og afi,
KARL PÁLSSON,
Birkivöllum 26,
Selfossi,
lést á Landspítalanum 5. desember.
Fyrir hönd aðstandenda,
Lára Björnsdóttir,
Ragnar Snær Karlsson, Málfrfður Jóhannsdóttir,
Kristrún Karlsdóttir, John Lowrey
og barnabörn.