Morgunblaðið - 07.12.1996, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 7. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Góð byijun á jólavertíðinni
Jólabækur
seldust vel
í nóvember
JÓLAVERTÍÐIN er farin af stað
hjá kaupmönnum í höfuðborginni
og á Akureyri. Mest hreyfíng virð-
ist vera í bókum og gjafavöru en
fatakaup ekki hafin að ráði. Mikið
seldist af bókum í Máli og menn-
ingu í nóvember og segir Ami Ein-
arsson verslunarstjóri að viðbrögð
kaupenda við jólabókunum hafí
ekki verið jafn jákvæð lengi.
Ámi segir að tekið hafí verið
saman yfírlit um verslun fyrstu
fímm daga í desember og sam-
kvæmt því sé salan álíka mikil og
í fyrra, kannski ívið meiri. Hann
segir að mikið hafi selst í nóvember
og að bækur hafi gengið sérstak-
lega vel. „Bækumar vora fyrr á
ferðinni en vant er og ég hef grun
um að það hafi haft sitt að segja.
Fólk var aðallega að kaupa jólabæk-
ur handa sér sjálfu til að lesa. Við
höfum ekki fengið svo jákvæð við-
brögð í upphafi jólavertíðar lengi,"
segir Ámi.
Eldra fólk sýnir fyrirhyggju
Unnur Magnúsdóttir verslunar-
stjóri í Habitat í Borgarkringlunni
segist merkja aukna sölu, sérstak-
lega seinni part dags, en telur að
fólk sé að bíða eftir nýju greiðslu-
kortatímabili. Verslunin tekur yfír-
leitt kipp þá og mér heyrist á kaup-
mönnum í kringum okkur, að sama
sé á döfmni þar,“ segir Unnur.
Viðskiptavinir Pennans era famir
að huga að jólainnkaupum, segir
Rannveig Pálsdóttir verslunarstjóri.
„Fólk er farið að versla heilmikið.
Við urðum vör við það strax fyrir
helgi. Það byijaði að huga að gjafa-
kaupum undir lok síðasta mánaðar
en eiginleg verslun hófst upp úr
mánaðamótum,“ segir hún. Rann-
veig segir jafnfraint að eldra fólk
sé aðeins fyrr á ferðinni en hið
yngra. „Eg á von á að verði spreng-
ing þegar nýtt kortatímabil hefst,"
segir hún jafnframt.
Páll Ársælsson verslunarstjóri
hjá Hagkaupi segir að verslun hafí
vaxið jafnt og þétt í haust og tekur
undir að fullorðna fólkið sé fyrr á
ferðinni. „Þetta dæmigerða jóla-
stress byijaði síðan fyrir um það
bil hálfum mánuði. Fólk er farið
að átta sig á því að ef dregið er
of lengi að versla er úrvalið minna
og mér fínnst meira að gera en í
fyrra,“ segir hann.
Marta Bjamadóttir eigandi Evu,
Gallerís, Company og Centram segir
jólaverslunina varla byijaða við
I
FRETTIR
Morgunblaðið/Ásdís
HÖFUÐBORGIN var klædd í jólabúning um síðustu helgi og hér er hugað að
skreytingu í búðarglugga á Laugavegi.
Laugaveg, nema í húsgagna- og
gjafavöraversluninni. Svo virðist
sem fólk bíði með fatakaupin. „Það
var mjög gott á laugardaginn var
en síðan hefur verslunin verið svipuð
og venjulega. Fólk er auðvitað að-
eins byijað að spá en ég held að
þetta fari ekki af stað fyrr en um
helgina, eða þegar nýtt kortatímabil
byijar. Mér fínnst hins vegar hafa
verið meira að gera í Kringlunni,
eins og svo oft áður,“ segir Marta.
Bjartsýn á framhaldið
Ragnar Sverrisson kaupmaður í
JMJ og formaður Kaupmannafélags
Akureyrar segir að jólaverslun í
bænum hafi farið vel af stað og er
mjög bjartsýnn á framhaldið. Undir
þetta taka þau Þórhalla Þórhalls-
dóttir verslunarstjóri Hagkaups og
Jón Lárasson kaupmaður í Bókvali.
Sigurður Steingrímsson fram-
kvæmdastjóri Amaro segir að jóla-
verslun sé að fara af stað en frekar
rólegt hafí verið í nóvember og fram
undir mánaðamót. Hann segist þó
farinn að fínna fyrir aukinni verslun
nú. „Þróunin hefur verið sú að versl-
un er að færast á færri daga nær
jólum og ég hef trú á að þannig
verði það einnig í ár. Samgöngur
eru það góðar að fólk getur komist
til bæjarins án mikillar fyrirhafr.ar
fram að jólurn," segir Sigurður.
Kaupmannafélag Akureyrar gef-
ur út fjögur auglýsingablöð fyrir
þessi jól, sem dreift er í 14.000 ein-
tökum á Norður- og Austurlandi.
Fyrsta blaðið kom út fyrir síðustu
helgi og segir Ragnar Sverrisson
að það hafi skilað góðum árangri
og sé helsta ástæðan fyrir góðri
byijun á jólaversluninni nú. „Að-
komufólk, bæði að austan og vest-
an, hefur verið mikið á ferðinni.
Enda er færðin góð og verður von-
andi áfram,“ segir Ragnar.
Þórhalla Þórhallsdóttir og Jón
Lárasson segjast einnig hafa orðið
vör við mikið af aðkomufólki í versl-
unum sínum. Þau eru ánægð með
byijunina og jafnframt bjartsýn á
framhaldið.
I
1
ft
ft
ft
ft
ft
ft
í
Könnun Félagsvísindastofnunar á áhrifum sameiginlegs framboðs jafnaðarmanna
Verður sameining-
arsinnum hvatning
Könnun, sem sýnir að sameinaður jafnaðar-
mannaflokkur gæti orðið álíka stór og Sjálf-
stæðisflokkurinn, verður sameiningarsinnum
á vinstri væng líklega hvatning, skrifar
Ólafur Þ. Stephensen. Margt er þó ólíkt
með þessum niðurstöðum og þeim, sem
hvöttu til stofnunar Reykjavíkurlistans.
SENNILEGT er að niðurstaðan í
skoðanakönnun, sem Félagsvís-
indastofnun gerði fyrir þingflokk
jafnaðarmanna, verði flokkum á
vinstri vængnum hvatning til sam-
vinnu eða sameiningar fyrir næstu
þingkosningar. Ekki má gleyma því
að niðurstaða úr svipaðri skoðana-
könnun hafði mikil áhrif á tilurð
Reykjavíkurlistans fyrir síðustu
borgarstjómarkosningar. Margt er
þó ólíkt með stöðunni nú og þá.
Skoðanakönnun, sem einn af
stuðningsmönnum sameiningar
jafnaðarmanna í Reykjavík og á
landsvísu, Hrannar B. Amarson,
fékk Félagsvísindastofnun til að
gera í nóvember 1993, sýndi að
sameiginlegt framboð vinstriflokk-
anna í Reykjavík myndi fá 55%
atkvæða, en Sjálfstæðisflokkurinn
45%. Flestum kom saman um að
þetta hefði verið forystumönnum
þáverandi minnihlutaflokka hvatn-
ing til að sameina kraftana, en
áður höfðu margir haft á orði að
ekki væri stuðningur við sameigin-
legt framboð.
4,4% nefndu .jafnaðar-
mannaflokk" að fyrra bragði
í könnuninni, sem nú hefur verið
gerð fyrir jafnaðarmenn, sögðust
39,5% myndu kjósa lista samein-
aðra jafnaðarmanna ef aðeins þrír
listar væra í framboði, þ.e. Fram-
sóknarflokkur og Sjálfstæðisflokk-
ur auk sameinaðra jafnaðarmanna.
Sjálfstæðisflokkurinn fékk miðað
við þessar forsendur 37,5% og
Framsóknarflokkurinn 23%. Sam-
kvæmt þessu er raunar ekki mark-
tækur munur á fylgi Sjálfstæðis-
flokksins og sameiginlegs lista jafn-
aðarmanna.
Könnunin var gerð um leið og
reglubundin stjómmálakönnun fyr-
ir Morgunblaðið og notazt við sama
úrtak. Það er vísbending um áhrif
þeirra umræðna, sem hafa farið
fram að undanfömu um sameigin-
legt framboð eða kosningabandalag
jafnaðarmanna, að í könnuninni
fyrir Morgunblaðið sögðust 4,4%
kjósenda að fyrra bragði myndu
kjósa ,jafnaðarmannaflokk“ í
næstu þingkosningum, þótt enn sé
enginn slíkur samfylkingarflokkur
til. Þessir kjósendur koma einkum
úr röðum þeirra, sem í síðustu kosn-
ingum kusu Alþýðuflokk, Alþýðu-
bandalag, Þjóðvaka og Kvennalist-
ann - sem kemur ekki á óvart.
Lítið flæði á milli flokka
Samanlagt fylgi núverandi
stjórnarandstöðuflokka og .jafnað-
armannaflokksins" í stjórnmála-
könnuninni er 39%, eða mjög svipað
og fylgi „sameinaðra jafnaðar-
manna“ þegar spurt er miðað við
þá forsendu að aðeins verði þrír list-
ar í boði. Fylgi Framsóknarflokks
og Sjálfstæðisflokks er sömuleiðis
nær óbreytt þótt gert sé ráð fyrir
að stjórnarandstöðuflokkarnir sam-
einist. Hlutföllin eru aukinheldur
ósköp svipuð og í síðustu þingkosn-
ingum.
Þetta sýnir að stjórnarandstöðu-
flokkarnir muni hvorki græða né
tapa fylgi við sameiningu. Þegar
áðumefnd könnun um sameiginlegt
framboð til borgarstjómar var gerð,
var niðurstaðan hins vegar sú að
minnihlutaflokkarnir myndu auka
fylgi sitt með samvinnu.
Sumir stuðningsmenn núverandi
stjórnarandstöðuflokka virðast ekki
vilja styðja sameiginlegt framboð,
en í staðinn myndi slíkt framboð
fá eitthvað af því fylgi, sem Fram-
sóknarflokkur og Sjálfstæðisflokk-
ur fá við núverandi aðstæður. Þessi
skipti eru þó ekki mikil. Þetta sést
þegar skoðað er hvað þeir, sem
lentu í úrtaki Félagsvísindastofnun-
ar, kúsu í seinustu kosningum og
borið saman við það, sem þeir
myndu kjósa ef nú væra þrír listar
í boði. Samanburður af þessu tagi
er ekki tölfræðilega marktækur,
vegna þess hvað búið er að bijóta
úrtakið upp í marga litla hópa, en
gefur engu að síður nokkra vísbend-
ingu um fylgissveiflur.
Yfirgnæfandi meirihluti kjósenda
flestra núverandi stjórnarandstöðu-
flokka myndi kjósa sameinaðan
lista jafnaðarmanna. Þetta hlutfall
er þó ekki nema um helmingur hjá
kjósendum Kvennalista. Af þeim
segjast 20% myndu kjósa Fram-
sóknarflokk, ef aðeins þrír listar
væru í boði, og nærri 27% segjast
óvissir um það hveraig þeir myndu
ráðstafa atkvæði sínu. Þá er athygl-
isvert að af kjósendum Alþýðu-
flokks frá því í síðustu kosningum
segjast 8,6% myndu kjósa Sjálf-
stæðisflokkinn ef jafnaðarmenn
sameinuðust um framboð. Þetta era
væntanlega margumtalaðir „hægri-
kratar", sem ekki gætu hugsað sér
að kjósa Svavar og Hjörleif.
Tæplega 10% af kjósendum Sjálf-
stæðisflokksins í síðustu kosningum
gætu hins vegar hugsað sér að
kjósa hinn sameiginlega jafnaðar-
mannalista og það gætu 15% af
þeim, sem kusu Framsóknarflokk-
inn fyrir hálfu öðru ári, líka hugsað
sér. Þetta svarar til um sjö pró-
sentustiga af fylgi sameinaðs jafn-
aðarmannalista.
Skekkir aðferðafræðin
myndina?
Velta má fyrir sér hvort aðferða-
fræði Félagsvísindastofnunar dragi
úr sveiflum á milli flokka og fylk-
inga og skekki hlutföllin. Könnunin
fyrir Morgunblaðið var framkvæmd
með þeim hætti að spurt var hvað
menn myndu kjósa, yrðu þingkosn-
ingar haldnar á morgun. Segðust
menn ekki vita það var spurt hvað
væri líklegast að menn kysu. Segð-
ust menn enn ekki vita, var spurt
nvort líklegra væri að menn kysu B
Sjálfstæðisflokkinn eða „einhvern
vinstri flokkanna". Þeim, sem sögð- ^
ust ætla að kjósa „einhvern vihstri w
flokk“ var síðan dreift niður á aðra
flokka en Sjálfstæðisflokk. Þetta
er aðferð, sem hefur til þessa gefízt
vel til þess að meta fylgi Sjálfstæð-
isflokksins rétt.
Hins vegar má spyija hvort ein-
hveijum, til dæmis „hægrikrata",
sem var búinn að svara því til að
hann myndi kjósa „einhvem vinstri-
flokk" hafi fundizt erfítt að segja |;
að hann myndi kjósa Sjálfstæðis- ^
flokkinn, þegar spurt var í beinu ™
framhaldi fyrir þingflokk jafnaðar-
manna, hvað menn myndu kjósa
ef þrír listar væru í boði. Fræði-
menn telja að áhrifín af þessum
spumingamáta séu ekki mikil, en
þau gætu þó verið einhver.
Oddaaðstaða framsóknar
Svörin við spurningunni, sem
Félagsvísindastofnun bar upp fyrir (,
þingflokk jafnaðarmanna, sýna að
Framsóknarflokkurinn gæti komizt
í eftirsóknarverða oddaaðstöðu á
milli tveggja álíka stórra flokka,
gengi sameiginlegt framboð jafnað-
armanna eftir. Staða Sjálfstæðis-
flokksins til að velja sér samstarfs-
flokk myndi að sama skapi þrengj-
ast.
Loks má velta fyrir sér einni hlið ^
á málinu með hliðsjón af fordæminu ...
frá 1993. Flestum kemur sainan
um að niðurstöður skoðanakönnun- f
arinnar, sem þá var gerð, hafí sýnt
að sameiginlegt framboð hafí átt
möguleika á sigri, en að hann hefði
aldrei orðið að veruleika nema
vegna þess að það framboð eignað-
ist sterkan leiðtoga, sem var lítt
umdeildur innan hópsins, Ingi-
björgu Sólrúnu Gísladóttur. Hvar
er jafnoki hennar, sem gæti gert (
sameinaðan jafnaðarmannaflokk g
sterkari en Sjálfstæðisflokkinn? j'jj
Getur einhver annar en kannski 'l
Ingibjörg Sólrún sjálf sameinað
jafnaðarmenn á landsvísu? -L