Morgunblaðið - 08.01.1997, Blaðsíða 32

32 MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREIIMAR
Á ÖÐRUM degi nýs
árs tek ég það rólega,
kveiki á nýárskerti og
les áramótahugleið-
ingar stjómmálaleið-
toganna í Morgun-
blaðinu og Degi-Tím-
anum frá 31. desem-
•ber.
Grein forsætisráð-
herra Við áramót er á
besta stað í Morgun-
blaðinu, í opnu. Grein-
in er lipurlega skrifuð
eins og vænta má.
Ráðherrann talar fyrst
um allt þetta hefð-
bundna. Hvað allt sé á
góðri leið, hagvöxtur-
inn hafi þrefaldast og dregið hafi
úr atvinnuleysi. Andúð hans er al-
gjör þegar kemur að Brussel og
reglugerðafarganinu þaðan: „Vitað
er að hvorki íslensk lögmannastétt
né dómarar hafa haft tök á því að
kynna sér allan þennan fyrirmæla-
* haug sem hingað hefur borist, enda
gerðu þau ekki annað á meðan.“ í
þessu máli er ég honum hjartanlega
sammála. Alþjóðasamskipti sem
fela í sér stóraukin fundahöld
þreyta ráðherrann: óaðlaðandi
fundaherbergi og salir, bið á flug-
völlum, langar flugferðir. Stað-
reyndin er sú að þrátt fyrir tölvuöld
vilja menn að sæti íslands á fundum
erlendis sé skipað.
Mér þótti fróðlegt að lesa að for-
sætisráðherra hefur áhuga á að
*t)pna fleiri sendiráð erlendis, bæði
í Japan og á Ítalíu. Það er ekki
langt síðan talað var um að fækka
þeim. Davíð ræðir einnig um vor-
þingið og hvaða mál verði þar til
umfjöllunar. Það á að
breyta öllum ríkisbönk-
um, en fyrir hveija?
Allt tal um að einka-
væðingin komi almenn-
ingi ávallt til góða er
hættuleg blekking og
áróður. Þannig segir
forsætisráðherra um
ij árfestingalánasjóð
ríkisins: „Næsta skref
verður að færa eignar-
haldið beint út til al-
mennings með einka-
væðingu."
Það sem ég hef
mestan áhuga á að
kynna mér eru vænt-
anleg lagafrumvörp
um þjóðlendur. Um þetta segir for-
sætisráðherra: „Afstaða fólks til
öræfa og hálendis íslands er að
breytast vegna þess að almennur
aðgangur að þessum gersemum
hefur verið að opnast á allra síð-
ustu árum. Óhjákvæmilegt er því
að lagaleg staða þessara þjóð-
lendna verði algjörlega skýr.“
Þessu ber að fagna.
Formenn hinna stjórnmálaflokk-
anna fimm skrifa ekki áramóta-
hugleiðingu í Morgunblaðið heldur
í Dag-Tímann. Fremstur í flokki
er Halldór Ásgrímsson, formaður
Framsóknarflokksins og utanríkis-
ráðherra. Halldór er ólíkur flestum
stjórnmálamönnum að þvi leyti að
hann er alltaf sá sami, í stjórn og
stjórnarandstöðu. Hann hugsar
alltaf eins og sá sem valdið hefur
og veltir hlutunum fyrir sér með
lausn í huga. Sjávarútvegsmál eru
ástríða hans, eins og alþjóð veit. í
greininni Við áramót fjallar utan-
ríkisráðherra um stjórnmál al-
mennt eða starfsemi stjórnmála-
flokka, stjórnarsamstarf, byggða-
mál, samskipti við aðrar þjóðir og
Framsókn í 80 ár. Halldór er ákaf-
lega ánægður með stöðu og þróun
mála. Hann segir um stjórnarsam-
starfð að Framsóknarflokkurinn
hafi „verið trúr stefnumálum sín-
um og grundvallarhugsjónum".
Fyrr í greininni hafði Halldór vikið
að hugsjónum flokksins um aukinn
jöfnuð, meira réttlæti, betri mennt-
un og aukna velferð. Því miður hef
Ég sakna þess sárlega,
segir Gerður Stein-
þórsdóttir, hversu
sjaldan hér fer fram
fagleg pólitísk umræða.
ég ekki komið auga á þessa þróun
undanfarin ár í þjóðfélaginu heldur
hið gagnstæða. Þótt Framsóknar-
flokkurinn aðhyllist blandað hag-
kerfi teygir flokkurinn sig alltof
langt í markaðshyggju að mínu
mati.
Við allt annan tón kveður hjá
utanríkisráðherra en forsætisráð-
herra þegar rætt er um erlend sam-
skipti. Halldór dásamar EES-samn-
inginn og segir m.a.: „EES-samn-
ingurinn hefur opnað okkur mörg
tækifæri og hefur átt sinn þátt í
að stuðla hér að opnara viðskipta-
lífi og auknum stöðugleika." Hall-
dór er sá eini sem víkur að flokks-
þingi en Framsóknarflokkurinn
varð 80 ára 16. desember. Þess
hefur ekki verið getið fyrr í Degi-
Tímanum enda ekki lengur fram-
sóknarblað heldur í eigu samsteyp-
unnar sem gefur út DV. Það hefði
einhvern tíma þótt lygilegur spá-
dómur.
Ekki mun sú samþjöppun vaids
í blaðaútgáfu auka lýðræðislega
umræðu í landinu.
Ég hita mér kaffi og les grein
Margrétar Frímannsdóttur, for-
manns Alþýðubandalagsins, sem
nefnist Það hefur verið vitlaust
gefið. Þar er fjallað um launamál
og skuldasöfnun heimiianna. Mar-
grét segir að almenningur hafi
fundið fyrir stöðugleika í þjóðfélag-
inu í lágum launum og vaxandi
fátækt. Launamunurinn hafi aukist
á undanförunum fimm árum. Sú
ákvörðun að frysta persónuafslátt
og bótagreiðslur þýði að landsmenn
greiði 800 milljónum króna meira
í skatta á næsta ári. Formaður Al-
þýðubandalagsins setur kjör al-
mennings, og þá sérstaklega af-
komu þeirra sem verst standa í
þjóðfélaginu, á forgangslista. Þetta
er alveg skýr stefna.
Þá er komið að gi-ein hins ný-
kjörna formanns Alþýðuflokksins,
Sighvats Björgvinssonar. Grein sína
nefnir hann Þjóðarsálina og hin
efnahagslegu gæði. Grein Sighvats
er mjög læsileg og óvenjuleg sem
áramótagrein, fyrst og fremst hug-
leiðing um það sem hann hefur séð
út um gluggann á skrifstofu sinni
við Austurstræti á kvöldin og um
helgar, hömluleysið í samfélaginu,
drykkjuskapinn og virðingarleysið
gagnvart náunganum. Og honum
blöskrar að vonum. Hann fjallar því
um lífshamingjuna og „hlutina" og
um fátækt í ríkidæminu. Og hann
segir: „... ég óttast, að við getum
ekki leyst þessi vandamál með úr-
lausnum, sem tengd eru hinum efn-
islegu gæðum - með hærri launum,
lægri sköttum, minni verðbólgu,
fleiri álverum, lægra búvöru-
verði. .Er hann ekki að komast
hér að kjarna málsins: Að fjöldi
mála verður ekki leystur eingöngu
með efnahagslegum aðgerðum?
Jóhanna Sigurðardóttir, formað-
ur Þjóðvaka, fjallar í sinni grein
Við áramót um efnahagsmál, vanda
fjölskyldna og hvernig auður færist
á fárra manna hendur. Hún segir
m.a. „Það er kaldranalegt þegar
stjórnvöld hafa boðað að góðærið
sé gengið í garð, að aldrei hefur
eins mikið og fyrir þessi jól verið
leitað til félagsmálastofnana ...“
Formaður íjóðvaka er eini stjórn-
málaforinginn sem víkur að samein-
ingu vinstri manna. Hafa hinir ekki
nægilegan áhuga?
Kristín Halldórsdóttir, formaður
þingflokks Kvennalista, hefur yfir
sér andlegt jafnvægi bóndakonunn-
ar enda alin upp í sveit. „Áramót
voru í minni sveit,“ segir hún „tími
hljóðlátrar íhugunar, og engin
manngerð ljós kepptu við himin-
tungl, stjörnur og norðurljós." Hér
er dregin upp svipmynd af fegurð
lífsins og ró og ríkidæmi sálarlífs-
ins. Kristín talar að vonum af sjón-
arhóli kvenfrelsis og segir að
kvennabaráttan verði ekki öðrum
leiðtogum ofarlega í huga. Þar hef-
ur hún rétt fyrir sér. Formaður
þingflokks Kvennalista vill líta upp
úr hinum hefðbundna efnahags-
aski, eins og hún kemst svo
skemmtilega að orði. Kristín tengir
kvenfrelsi mannréttindum eins og
nú tíðkast.
Eftir að hafa lesið áramótgreinar
stjórnmálaleiðtoganna finnst mér
ég ekki vera miklu nær um stefn-
una þótt ýmsa fróðleiksmola sé þar
að finna.
Ég sakna þess sárlega hversu
sjaldan hér fer fram fagleg pólitísk
umræða. Það ætti t.d. að vera hlut-
verk Sjónvarpsins að hafa reglulega
vandaða umræðuþætti um þjóðmál
þar sem fréttaskýrendur legðu lín-
urnar og stjórnmálamenn ræddu
og rökstyddu markmið og leiðir á
þann hátt að hlustendur yrðu nokk-
urs vísari.
Áramótakertið er brunnið niður
og kaffið orðið kalt. Ég legg frá
mér blaðið. Framtíðin er óræð gáta.
Höfundur erfyrrv. borgnrfulltrúi.
Hvað boðar nýárs blessuð sól?
Aramótahugleiðingar
stjórnmálaleiðtoganna
Gerður
Steinþórsdóttir
Gerurn heiminn betri!
ÞANN 15. maí
1948 lýstu gyðingar í
Palestínu yfír stofnun
•-. sjálfstæðs ríkis, ísra-
el, á grundvelli hug-
myndafræði Síonis-
manns. Stofnun þessa
ríkis hefur haft hræði-
legar afleiðingar fyrir
þær þjóðir sem búa á
þessu svæði. Nýlegar
fréttir um „lífsrýmis-
stefnu“ þess á her-
teknu-svæðunum fá
mann til að velta fyrir
sér hvernig þetta ríki
gat orðið að veruleika,
Undanfari stofnun-
ar þess var samþykkt
hinna nýju og óreyndu Sameinuðu
þjóða um skiptingu Palestínu milli
'v Palestínumanna, sem höfðu búið
þar í yfír þúsund ár, og innfiytjenda
af gyðingatrú, sem höfðu verið að
flytjast til landsins seinustu 50 ár.
Gyðingum, sem aðeins voru þriðj-
ungur íbúanna, var úthlutað yfír
helmingi landsins. Það voru Banda-
ríkin og Evrópubúar (ásamt Islend-
ingum) sem samþykktu þetta til að
friða samvisku sína vegna hör-
munga gyðinga í seinni heimsstyij-
öldinni.Samþykktin braut í bága við
sjálfan stofnsáttmála
SÞ um sjálfsákvörðun-
arrétt þjóða.
Síonisminn, þjóðern-
isstefna gyðinga bygg-
ist á því að allir sem
játi gyðingatrú séu ein
þjóð. Samkvæmt honum
eiga gyðingar að að-
skilja sig frá „öðrum
þjóðum“ og sameinast í
sérstöku ríki ætluðu
gyðingum. Upp komu
hugmyndir meðal síon-
ista um stofnun gyð-
ingaríkis í Argentínu og
Úganda en á endanum
varð Palestína fyrir val-
inu. Þeir héldu því fram
að allir gyðingar væru afkomendur
Forn-Hebrea, þjóðar sem sam-
kvæmt Gamla testamenntinu var
rekin frá Palestínu fyrir tvö þúsund
árum. Það var réttlæting þeirra
fyrir því að þar væri hægt að sam-
eina „gyðingaþjóðina". Rétt er að
taka fram að ekki nærri því allir
gyðingar aðhyllast síonisma.
Mótrökin eru eftirfarandi: Það
er mjög hæpið að álíta alla þá sem
eru gyðingatrúar tilheyra sérstakri
þjóð, ekki eru allir kaþólikar eða
þeir sem eru búddhatrúar taldir
vera sérstök þjóð. Einnig er fráleitt
að álíta alla gyðinga vera afkom-
endur Forn-Hebrea. Þeir hafa í ald-
anna rás blandast öðrum þjóðum
og dæmi er um heilan þjóðflokk sem
tók upp gyðingatrú. í Palestínu
hefur líka verið samfelld byggð í
meira en 4.000 ár og það gengur
hreinlega ekki upp að afkomendur
allra þeirra þjóða sem þar hafa
búið geri kröfur til landsins.
Síonistum tókst þó markmið sitt
með stofnun ísraels. Barátta þeirra
Það er skylda hins
vestræna heims, segir
-------7--------------
Eldar Astþórsson, að
stöðva yfírgang ísraela.
fyrir ríki sínu var meðal annars háð
með hryðjuverkum gegn Bretum
(sem réðu landinu) og Palestínu-
mönnum. Ein af hryðjuverkasam-
tökum þeirra Stern (Lhei) buðu til
dæmis Þriðja ríki Hitlers aðstoð sína
í baráttunni gegn Bretum, það er
kannski ekki skrítið því síonisminn
og nasisminn eiga samleið í hinum
ýmsu málum.
Síonistar stóðu frammi fyrir einu
stóru vandamáli. I þessu nýja ríki
ætluðu gyðingum var nærri helm-
ingur íbúanna múslimskir og kristn-
ir Palestínumenn. Þeir Ieystu þetta
með þjóðernishreinsunum þar sem
Palestínumenn voru hraktir frá
heimalandi sínu. SÞ kröfðust þess
að flóttamennirnir fengju að snúa
aftur, en ísraelar sögðu að þeir
hefðu fyrirgert rétti sínum til að
snúa aftur þar sem þeir hefðu yfir-
gefið land sitt. Þetta sögðu þeir sem
- kjarni málsins!
Frelsum Palestínu
Eldar
Ástþórsson
byggðu tilverurétt sinn á að hafa
yfirgefið landið fyrir tvö þúsund
árum.
í stríði sem fylgdi í kjölfar stofn-
unar ísraels náðu ísraelar nær allri
Palestínu og innlimuðu í ríki sitt. I
Sex daga stríðinu 1967 hertóku
þeir svo afganginn af landinu
(Gazasvæðið, Vesturbakkann og
Áustur-Jerúsalem) ásamt hluta af
nágrannaríkjunum (t.d. Gólanhæðir
í Sýrlandi).
Það kom fljótlega í ljós að þetta
ríki ætlaði sér ekki að virða sam-
þykktir SÞ eða alþjóðalög og hefur
sú stefna þess staðið fram til dags-
ins í dag. Sem dæmi má nefna að
samkvæmt samþykkt SÞ nr. 242
eiga ísraelar að yfirgefa herteknu
svæðin sem þeir tóku í Sex daga
stríðinu. Þessi samþykkt stendur
enn, líkt og hernám Israela á mörg-
um þessara svæða.
Palestínumenn hófu baráttu
gegn síonistaríkinu meðal annars
undir merkjum PLO (Frelsissam-
taka Palestínu). Markmið PLO eru
að hin brottrekna þjóð geti snúið
aftur til heimalandsins og stofnað
þar ríki þar sem allir eru jafnir
þrátt fyrir mismunandi trúarskoð-
anir. ísraelar gerðu hvað sem þeir
gátu til að bijóta baráttu þeirra
niður og studdu meðal annars Ham-
as samtökin, sem þeir héldu að yrðu
öflugt mótvægi við PLO. Þar skjátl-
aðist þeim hrapallega því núna er
Hamast ein öflugasta andspyrnu-
hreyfíngin gegn síohistaríkinu (og
jafnframt sú ofbeldisfyllsta).
ísraelar hafa komið sér upp „lífs-
rými“ með því að reisa landnema-
byggðir á herteknu svæðunum.
Palestínumenn þar þurfa að lifa
undir kúgun herraþjóðarinnar, þar
sem bestu ræktunarlönd þeirra eru
gerð upptæk og byggðir landnema
látnar njóta forgangs varðandi
vatnsveitu og fleira. Innflytjandi frá
Rússlandi er þannig hærra settur
en Palestínumaður í sínu eigin
landi, ef hann er gyðingatrúar. í
ísrael sjálfu eru Palestínumenn svo
notaðir sem ódýrt vinnuafl.
Palestínumenn annars staðar í
heiminum (rúmlega þijár milljónir)
búa flestir við ömurleg kjör í flótta-
mannabúðum. Þeirra vandamál eru
óleyst þ_ar sem ekkert bendir til
þess að ísraelar leyfi þeim að snúa
aftur til heimalandsins.
Mannréttindasamtök um allan
heim hafa gagnrýnt framferði ísra-
elsmanna á herteknu svæðunum og
í nágrannalöndum sínum. Þar hafa
þeir meðal annars brotið mannrétt-
inda- og barnasáttmála SÞ með
loftárásum á flóttamannabúðir, inn-
rásum í nágrannaríki og morðum,
limlestingum og pyndingum á
óbreyttum borgurum. Samkvæmt
tölum frá árinu 1992 hafði þriðja
hvert palestínskt barn á herteknu
svæðunum verið fangelsað, limlest
eða skotið af ísraelskum hermönn-
um.
Siðleysi síonistaríkisins heldur
áfram eins og svik þess á gerðum
friðarsamningum sýna. Þar voru
ísraelar búnir að gera samning um
brottfluttning hersveita frá borg-
inni Hebron, en samkvæmt honum
ættu þeir að vera farnir þaðan fyr-
ir löngu. Núna finnst þeim hann
hins vegar ekkert sniðugur og því
ætla þeir sér einfaldlega að svíkja
hann. Einnig er áframhaldandi
landnám í Austur-Jerúsalem skýrt
samningsbrot.
Það er skylda Íslendinga og alls
hins vestræna heims að stöðva yfír-
gangsstefnu ísraela og sjá til þess
að staðið verði við friðarsamninga
og að samþykktir SÞ séu virtar.
Það er jú á okkar samvisku að síon-
istaríkið ísrael var sett á stofn með
þeim afleiðingum að palestínska
þjóðin missti land sitt og lifir nú
við ömurlegar aðstæður.
Gerum heiminn betri - Frelsum
Palestínu!
Höfundur er nemi.