Morgunblaðið - 25.02.1997, Blaðsíða 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 25. FEBRÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
MENNTUN
Heilsuleikskólinn Skólatröð
Taka brauð fram
yfir kökur
Morgunblaðið/Kristinn
í HREYFITÍMA hjá Elínu Maríu Ingólfsdóttur leikskólakennara.
Sigurður Arni Orrason einbeitir sér að því að ganga upp brettið
en Andrea Dögg Gylfadóttir klifrar í rimlunum.
BÖRNIN vilja frekar brauð en
kökur,“ sagði matseljan í heilsu-
leikskólanum Skólatröð í Kópa-
vogi, þegar blaðamaður Morg-
unblaðsins leit þar inn. „í þau
örfáu skipti sem súkkulaðikaka
er á boðstólum fá þau sér alltaf
brauð fyrst og hafa þá oft ekki
lyst á kökunni þegar þar að
kemur.“
Skólatröð er fyrsti heilsuleik-
skólinn hérlendis og var opnað-
ur formlega sem slíkur haustið
1996. Fékk skólinn þá 200 þús-
und króna styrk til eins árs, frá
Heilsueflingu, sem er verkefni
í heilbrigðisráðuneytinu. Að
sögn Unnar Stefánsdóttur leik-
skólastjóra fær leikskólinn
áframhaldandi styrk til að vinna
að tilrauninni á þessu ári.
Leikskólakennararnir hafa
meðal annars fengið til liðs við
sig sérstakan næringarráðgjafa,
sem ráðleggur um mataræði.
Einkum er lagt upp úr því að
hafa sem minnst af fitu, salti
og sykri í fæðunni.
Á afmælum eru aldrei hafðar
kökur en í staðinn er poppað
og leikið sér. Svo virðist sem
börnin venjist hollu mataræðinu
og vilji frekar fá gamla góða
heilhveitibrauðið en eitthvert
sætmeti.
Fyllt út í heilsubók
Kennararnir hafa einnig í
samráði við Jónínu Tryggva-
dóttur, uppeldisfræðing við
Fósturskóla íslands, búið til
sérstaka heilsubók fyrir hvert
barn, sem verður eign þess
þegar það hættir i leikskólanum.
Þar eru skráðar ýmiss konar
breytingar og framfarir með
u.þ.b. þriggja mánaða millibili.
Þar kemur til dæmis fram hæð
og þyngd barnsins, hreyfigeta,
næring, svefn, listsköpun þess
og félagsleg færni, þar sem sam-
skipti þess og leikir við önnur
börn eru skráð. „Með þessu
móti sjáum við vel þróunina og
getum gripið inn í þegar á þarf
að halda,“ sagði Arndís Gests-
dóttir aðstoðarleikskólastjóri.
Hún tók sem dæmi barn, sem
þyngst hafði um eitt kfló en
stækkað um 4Vi sm á þriggja
mánaða tímabili og hvíldarpúls
þess hafði lækkað úr 130 í 115.
„Þetta sýnir hversu mikið
barnið hefur styrkst á þessu
tímabili,“ sagði hún.
Eitt af viðfangsefnum fóstr-
anna er að gera mælingar á
púlsi barnanna. Svo virðist sem
öllum börnunum hafi farið fram.
Amdís tók einnig fram, að
gerðar hefðu verið mælingar á
púlsi barnanna í samverustund-
um og í svefni, en enginn mark-
tækur munur hefði komið í ljós.
Áhersla á hreyfingu
í Skólatröð er mikið lagt upp
úr því að bömin hreyfi sig sem
mest og fer markviss hrejrfi-
þjálfun fram í sérstökum sal.
Þar klifra börnin í rimlum,
hoppa yfir hindranir og ýmis-
legt í þá áttina, sem minnir
mikið á leikfimi grunnskóla-
barna. Kennaramir segjast sjá
mikinn mun á börnunum eftir
að þau byijuðu í hreyfistund-
unum og segja að þau hafi flest
tekið miklum framföram á
skömmum tíma. Sömuleiðis
hefur komið í ljós að börnunum
líður betur þegar þau eru búin
að vera á einhverri hreyfingu.
Þá má geta þess að útisvæðið
er sömuleiðis nýtt með mark-
vissa hreyfingu í huga.
Að sögn Unnar Stefánsdóttur
er mikill áhugi fyrir þessu verk-
efni því margir leikskólar hafa
heimsótt heilsuskólann við
Skólatröð og skoðað aðstæður
við mikla hrifningu. „Ef niður-
stöðurnar verða jákvæðar, sem
allt bendir til, er liklegt að fleiri
heilsuleikskólar verði opnaðir,"
sagði hún.
Ætlunin er að koma á heilsu-
skólum á öllum skólastigum. Nú
þegar hefur sú ákvörðun verið
tekin að opna heilsuskóla i
grunn
í Iðnskólanum í Reykjavík.
Greinin er unnin af Ragnhildi
Ágústsdóttur nemanda í 10. bekk
Víðistaðaskóla, sem varí
starfskynningu á Morgunblaðinu.
Nýjar bækur
• KOMIN er út bókin Þjóð í hættu
- hvert stefnir í skólamálum?
eftir Helgu Siguijónsdóttur
kennara. Bókin er safn greina
hennar og fýrirlestra um skólamál
undanfarin fjögur ár. Efni bókar-
innar er skipt í þijá hluta, Nýskóla-
stefnan, Skóli - til hvers? og Frelsi
og ábyrgð.
Segir meðal annars frá upphafi
nýju stefnunnar hér á landi, hvern-
ig hún breytti
íslenska barna-
og unglinga-
skólanum smám
saman í uppeld-
isskóla og spurt
er hvort of mikið
frelsi hér á landi
sé ekki orðið
skaðlegt ung-
mennum og
þjóðfélaginu
öllu.
Rauður þráður bókarinnar er þó
hvernig bæta megi hag barna sem
eru lengi að læra, svokallaðra
„seinþroska" barna. Höfundur
hafnar raunar því hugtaki og
telur öll andlega heilbrigð börn
hafi nægar námsgáfur til að ná
góðum tökum á hefðbundnu
skólanámi.
Bendir Helga Siguijónsdóttir á
margar leiðir til úrbóta fyrir alla
nemendur, einkum þó fyrir
„dyslexísk" böm. Hún hefur haft
forgöngu uum að þróa árangurs-
ríkar kennsluaðferðir fyrir þau í
Menntaskólanum í Kópavogi, þar
sem hún starfar.
Útgefandi bókarinnar er Helga
Sigurjónsdóttir, Hrauntungu 97,
Kópavogi.
Menntaskólinn í Kópavogi stefnir
á fiskiðnaðarbraut
Nám í fiskiðn
vantar á Islandi
HUGMYNDIR eru uppi í Mennta-
skólanum í Kópavogi (MK) að
koma á fót námi í fiskiðn sambæri-
legu við kjötiðn innan Hótel- og
matvælaskólans. Vonir standa til
að slík braut geti tekið til starfa
um næstu áramót þar sem áhersla
í náminu yrði lögð á úrvinnslu hrá-
efnisins.
Hugmyndin er að eftir að fiskur-
inn hefur verið unninn í frystihús-
um verði hann unninn áfram í
skólanum. Yrðu þar búnir til og
þróaðir fullunnir réttir til útflutn-
ings, fyrir fiskborð í stórmörkuðum
o.s.frv.
Beðið eftir svari
Að sögn Margrétar Friðriksdótt-
ur skólameistara MK á eftir að fá
samþykkt menntamálaráðuneytis
fyrir stofnun brautarinnar. Hins
vegar eru menn bjartsýnir á að
ráðuneytið gefi grænt ljós, þar sem
Björn Bjarnason menntamálaráð-
herra hefur sagt í ræðum, meðal
annars á fundi sjálfstæðismanna í
Kópavogi í síðustu viku og á fundi
í Háskóla íslands fyrir skömmu,
að hugmyndir séu uppi um að fisk-
iðnaðarbraut verði komið á fót.
Hún segir að sömuleiðis eigi eftir
Aðalfundur félags
dönskukennara
AÐALFUNDUR Félags dönsku-
kennara verður haldinn föstudag-
inn 28. febrúar 1997 kl. 20 í Nor-
ræna húsinu. Auk almennra aðal-
fundarstarfa ræðir Margrét Páls-
dóttir málfræðingur um raddbeit-
ingu/notkun á einu helsta kennslu-
tæki kennarans, þ.e. röddinni. Boð-
ið er upp á veitingar.
að ræða við fulltrúa atvinnulífsins,
þar sem fyrst verður óskað eftir
leyfi ráðuneytisins. Ljóst sé að
ekki verði hægt að hefja nám í
fiskiðn nema í samvinnu við at-
vinnulífið.
Margrét furðar sig raunar á að
á íslandi, sem byggir afkomu sína
á fiski, skuli ekki hafa verið boðið
upp á nám í fiskiðn til fjölda ára.
Hún tekur til samanburðar íjög-
urra ára kjötiðnaðamám sem hafi
verið við lýði í marga áratugi hér
á landi.
Hlutverk
fiskiðnaðarmanns
Hér er um nýtt nám að ræða
og hugmynd MK er ekki að fara
inn á svið annarra skóla eins og
að úskrifa fiskmatsmenn, eftirlits-
menn, gæðastjóra, verkstjóra í
frystihúsum o.fl. Fiskiðnaðarmað-
ur mun vinna með fiskinn á svipað-
an hátt og kjötiðnaðarmaður með
kjötið. „Hann þarf að kunna að
skera, hakka, þurrka, salta, súrsa,
krydda, sýra og reykja, auk þess
að búa til fars, pylsur, kæfur og
paté. Einnig þarf fískiðnaðarmað-
ur að kunna allar matreiðsluað-
ferðir fisks og geta þróað nýja
fullunna rétti,“ segir Margrét.
Við byggingu Hótel- og mat-
vælaskólans, sem er innan MK, var
upphaflega gert ráð fyrir verklegri
stofu á neðstu hæð við hlið kjötiðn-
aðarstofu, þó ekki hafi verið
endanlega ákveðið hvort hún yrði
tekin undir fisk eða eitthvað ann-
að. „Áætlanir gerðu ráð fyrir að
þarna yrðu keypt tæki fyrir 15-16
milljónir króna, sem er svipuð upp-
hæð og þyrfti til að kaupa rey-
kofna, niðursuðuvélar, farsvélar og
slíkt,“ segir Margrét Friðriksdóttir.
Mel West háskólakennari í Cambridge um aukin gæði náms
Starfið í skólastofunni
það mikilvægasta
MIKLAR umræður og breytingar
hafa átt sér stað í bresku skóla-
kerfi á undanfömum áratugum.
Meðal annars hefur verið gefin út
ný námskrá og aðferðum við mat á
skólastarfi og eftirliti með því verið
breytt. Hafa breytingarnar miðað
að því að opinbera námsárangur
skóla, að opna umræðu um skóla-
mál og auðvelda foreldrum sem
öðrum samanburð á skólum.
Mel West háskólakennari í Cam-
bridge hefur í tæpan áratug unnið
ásamt hópi manna að umbótastarfi
í samvinnu við breska kennara með
það að markmiði að bæta árangur
nemenda og efla skólastarf. Hug-
myndir þeirra um góðan skóla eru
ekki endilega samhljóða því sem
bresk stjórnvöld telja góðan skóla-
árangur, þ.e. háar einkunnir. West
hélt erindi í Kennaraháskóla ís-
lands sl. þriðjudag og ræddi Morg-
unblaðið við hann af því tilefni.
Einkunnir ekki allt
West heldur því fram að ofur-
áhersla á útkomu einkunna geti
þýtt verra skólastarf. „Við væntum
mun meira af skólastarfi en því sem
hægt er að mæla,“ segir hann.
Hann tekur dæmi framúrskarandi
útkomu Asíuþjóða í raungreinum í
TIMSS-rannsókninni og segir að
auðvitað eigi menn að skoða hvað
hægt sé að læra af aðferðum þeirra.
Hann segir það einnig hljóma vel
bæði á pólitískan og faglegan hátt
ef hann segðist með þeim aðferðum
geta bætt stærðfræðikunnáttu ís-
lenskra barna. „Ég gæti eflaust
gert það, svo framarlega sem ekki
er farið fram á að það komi ekki
niður á öðrum fögum eða ánægju
nemenda. Sú aðferð þýddi ekki
endilega að auka gæði kennslu
heldur hærri einkunn í stærðfræði.
Með okkar aðferð sjáum við árang-
ur í þáttum sem pólitíkusum þykir
ekki endilega eftirsóknarverðir en
foreldrum þykja hins vegar jákvæð-
ir eins og betri samskipti nemenda
og kennara, fjölgun nemenda sem
eru ánægðir í skóla og vilja vera
þar áfrarn."
Morgunblaðið/Ásdis
MEL WEST háskólakennari
í Cambridge.
West leggur áherslu á að það
séu ekki endilega sömu hlutimir
sem þurfi að laga í hveijum skóla,
heldur verði hver skóli að líta í eig-
in barm og skilgreina hvert vanda-
mál hans sé. Best sé að gera það
þannig að starfsfólkið setjist niður
og ímyndi sér að von sé á mikilvæg-
um gesti. „Hvað er það sem kenn-
ararnir og skólastjórnin vilja ekki
að gesturinn sjái? Það eru þeir hlut-
ir sem þessi ákveðni skóli þarf að
laga í fari sínu,“ segir hann.
íslensk þátttaka
Til þess að auðvelda kennurum
að vinna eftir ákveðnum aðferðum
útbjuggu West og félagar hans
svokallað skólaþróunarlíkan. Eftir
þessu líkani vinna tæplega 100
skólar í Bretlandi og nokkrir skólar
utan Bretlands, þar af íjórir ís-
lenskir skólar á Norðurlandi. Hefur
verkefnið verið kallað Aukin gæði
náms (AGN) á íslandi. Megininntak
skólaþróunarlíkansins er að starfið
í skólastofunni sé það mikilvægasta
í skólanum og koma þurfi á góðu
sambandi á milli kennara og nem-
anda til að árangur náist.
- Hvað er það helst sem kemur
í veg fyrir að skóli vilji taka þátt
í umbótastarfi sem þessu?
„Það getur verið fjölmargt. Við
gerum miklar kröfur til kennara,
til dæmis um mikið samstarf sín á
milli. Þeir verða að gera sér grein
fyrir að kennsla er krefjandi, hún
er stöðug áskorun og að hún þurr-
eys góðan kennara. Við teljum
nauðsynlegt að kennari sé fagleg-
ur, hann þarf að vera atorkusam-
ur, víðsýnn og ábyrðgarfullur. Síð-
ast en ekki síst má hann ekki finna
til óöryggis þó að hegðun hans sé
skoðuð nákvæmlega inni í skóla-
stofunni. Markmiðið með þeirri
skoðun er að fá kennarann til að
líta í eigin barm.
Við viljum aðstoðarskólastjóra
sem eru áhugasamir og sem hvetja
kennara til þróunarstarfs. Skóli
þarf því að vera staður þar sem
tilraunir mega fara fram, en menn
verða ekki teknir á beinið þó að
mistök eigi sér stað heldur verði
litið á þau sem lærdómsríkt ferli.
Til dæmis væri hægt að leita álits
nemenda um hvað þeim þótti tak-
ast miður og hvað var jákvætt. í
framhaldi af því gætu nemendur
orðið meðvitaðri um hvernig best
er að læra. Séu menn ekki tilbúnir
að skoða þessa þætti eru þeir ekki
tilbúnir til samstarfs.“