Morgunblaðið - 17.04.1997, Blaðsíða 6

6 FIMMTUDAGUR 17. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Um 400 fjallgöngumenn búa í hlíðum Everest
Margir leiðangiirsmeim
þjást af lungnasýkingu
lítum á sem hluta af daglegu lífi
okkar er í raun hættulegt. Ef fjalla-
mennska og þau markmið sem við
fjallamenn setjum okkur eru hluti
af okkar lífí og lífsstíl þá er viss
áhætta viðunandi. Eða eins og Chris
Brown, einn af ferðafélögum okkar
hér, verðlaunaður af Bretadrottningu
fyrir mannúðarstörf sem afrek hans
í íjallamennsku hafa gert honum
kleif, segir: Lífíð er ekki æfíng, þetta
er okkar líf og við verðum að lifa
því eins og við erum sjálfír sáttir við
það.
Sumir eru illa undirbúnir
NOKKUR hundruð tjalda eru í grunnbúðum. Hér er Hallgrímur Magnússon
að vinna á tölfu og Einar Stefánsson fylgist með.
leitt til þess að hann færi degi seinna
af stað í næsta áfanga en Björn og
Einar. Það væri ekki skynsamlegt
að fara slappur af stað upp í fjallið.
Hallgrímur sagði að lungnasýkingar
í þessari hæð væru þekkt fyrirbæri
enda væri álagið á öndunarfærin
mikið. Veikindi væru hluti af barátt-
unni við Everest. Þeir hefðu hins
vegar verið búnir undir þetta og
tekið með sér lyf að heiman.
400 manna þorp
við rætur Khumbu
Hörður Magnússon, bróðir Hall-
gríms og aðstoðarmaður þremenn-
inganna, sendi Morgunblaðinu pistil
um lífíð í grunnbúðunum, en þar
dvelst hann í tæplega tvo mánuði
ásamt Jóni Þór Víglundssyni kvik-
myndatökumanni á meðan leiðang-
urinn stendur yfír.
LEIÐANGURSMENN reyna að þrífa sig og fatnað sinn
þó að aðstaðan sé ekki mjög góð.
„Það er ekki fráleitt að líkja
grunnbúðum hér við rætur Khumbu
ísfallsins við lítið þorp. Og þar sem
margir flytja hingað á hveijum degi
verður hér áður en langt um líður
meðalstórt þorp. Við slógum tölu á
tjöldin fyrir nokkrum dögum og
gáfumst upp nálægt 150, hvorki
meira né minna. Og það hefur bæst
við töluvert síðan. Tjöldin eru af
öllum regnbogans litum og öllum
stærðum. Margir leiðangrar hafa
hlaðið hér heilu húsgaflana úr grjót-
inu sem hér er um allt og tjaldað
yfír en aðrir (þar á meðal við) nota
stór tjöld fyrir máltíðir og elda-
mennsku. Um allt eru svo pujaflögg-
in, bænaflögg Sherpanna _og gefa
staðnum annarlegan svip. A kvöldin
er hér um að litast eins og í álfa-
borg, þegar birtan innan úr tjöldun-
um lýsir þau upp. Umgjörðin er svo
fjallarisamir svarbláir í tunglskininu
og stjörnuhiminninnn svo
ógnarbjartur.
En þótt hér sé oft töfr-
andi fallegt tala menn og
konur meira um hversu
kalt er á nóttunni, snjó-
komuna seinnipartinn og steikjandi
sólskinið á morgnana. Það er kvart-
að yfir þrálátum hósta, kvefí sem
ekki hverfur, óþolandi höfuðverk og
stuttum andardrætti. Jafnvel sól-
bruna á tungunni sem stafar af því
að flestir verða að anda með galop-
inn munninn og brenna á þessum
óvenjulaga stað, þar sem illt er að
koma við sólaráburði. Hér geta
menn ekki flýtt sér á klósettið þótt
þörfín sé brýn, ekki staðið hratt á
fætur eða haldið niðri í sé andanum
á meðan skóreim er hnýtt án þess
að standa á öndinni af mæði. Og
þrátt fyrir þetta eru hér um 400
manns, fjallgöngumenn, Sherpar og
aðrir aðstoðarmenn og eyða hér
tveimur mánuðum af ævi sinni.
Af hveiju ganga menn
á Everest?
Hvað rekur þetta fólk hingað?
Hvað er það eiginlega að hugsa?
Sumir þessara 400 ætla sér meira
að segja hærra upp, upp fyrir mörk
hins byggilega heims og heimsækja
tröllin hér fyrir ofan okk-
ur, Lhotse og sjálfa
drottninguna Everest.
Þessum spurningum hef-
ur oft verið velt upp og
við henni eru til ótal svör.
Það frægasta á án efa Mallory sem
féll í valinn hér fyrir ofan okkur
árið 1924. Hann svaraði þessari
spurningu með orðunum: „Because
it is there“ eða Af því að það er
þarna. Hann hefur örugglega hreytt
þessu út úr sér til að losna við óþæga
blaðamenn, spyijandi sömu spum-
inganna aftur og aftur. En þetta
er gott svar engu að síður og nær
inn í einhvern sannleikskjarna. Það
er eitthvað ögrandi og freistandi við
erfíð verkefni, eitthvað sem kallar
á suma að ráðast að þeim og Ieysa
þau. Aðrir hafa stundað fjalla-
mennsku um árabil, líta á hana sem
iífsstíl og hæsta fjall heims er bara
einn áfangi í lífinu, hjalli sem kom-
ast verður yfír til að öðlast sálarró,
ögrun sem vakað hefur í undirmeð-
vitundinni frá því í bamæsku, barns-
legur draumur sem varð allt í einu
framkvæmanlegur og því óhjá-
kvæmilegur. Aðrir segja að þeir
hafi aldrei skilið þessa brennandi
þrá eftir því að fara hærra og sjá
lengra og skilja sjáifan sig aðeins
betur og því fari þeir aftur
og aftur á fjöll.
En hvað með hættuna?
spyr fólk. Vissulega er
hættan fyrir hendi en
hana má lágmarka með
færni, reynslu, góðum búnaði og
öruggum ferðafélögum. Þá kemur
bara að því hvar mörkin eru dregin,
hveiju er óhætt að hætta og fyrir
hvað. Það er allt í þessum heimi
hættulegt, bæði að skilja sjónvarpið
eftir i sambandi og að fara út í búð
eftir mjólk. Margt af því sem við
En hér í grunnbúðum er fólk af
ýmsum meiði, dregið áfram af metn-
aði sem á stundum ekkert skilið við
fjallamennsku. Hér snúast spurn-
ingarnar við og svör þessa fólks eru
okkur hulin ráðgáta. Það er sér-
kennilegt aðdráttarafl sem hæsta
fjall í heimi hefur á fólk. Við lítum
á Everest sem hæsta tindinn sem
við getum klifíð um ævina en samt
sem áður aðeins toppinn á ísjakan-
um. Hér er hins vegar fjöldi manna
og kvenna sem ekkert kann til fjalla-
mennsku og hafa takmarkaðan
áhuga á henni. Markmiðið er aðeins
að komast á það hæsta. Fæstu af
þessu fólki tekst ætlunarverk sitt
en kemur samt aftur að ári án þess
að hafa stungið ísexi í snjó í millitíð-
inni en treystir á það að atvinnu-
menn komi því upp og niður á tveim-
ur mánuðum. Hér stöndum við gap-
andi af undrun og skiljum ekki
hvernig hægt er að ana svona áfram
í blindni. Þessi einkennilega blanda
af fáfræði og toppametnaði er jafn-
vel stundum einkennandi fyrir heilu
leiðangrana, þegar þjóðarstolt og
metnaður ber skynsemina ofurliði.
Hér er t.d. leiðangur frá Malaysiu
sem hefur það að markmiði að koma
fyrsta Malaysiu-manninum á topp-
inn. Leiðangurinn samanstendur af
30 manns auk Sherpa og annarra
erlendra aðstoðarmanna. Af þessum
ógnarhópi eru aðeins 3 klifrarar og
eftir því sem ólánsmennirnir, Sherp-
arnir þeirra, segja kunnu þeir ekki
grundvallaratriði i vetrarfjalla-
mennsku þegar þeir komu hingað.
Áherslan er hins vegar öll á ytri
umbúnað, sjónvarpsútsendingar og
fieira þess háttar. Af svipuðum
meiði er indónesíski leiðangurinn
hér. Hann hefur að vísu sér til halds
og trausts þijá af fremstu Himala-
ya-klifrurum Rússa og þeir eiga
eftir að koma Indónesum á toppinn.
Okkur fínnst rétt og skynsamlegt
að leita sér sérþekkingar á þröngu
sviði ef löng reynsla er ekki fyrir
hendi eins og til dæmis fjalla-
mennska yfír 8.000 m en finnst hins
vegar nauðsynlegt að hafa nægilega
reynslu og þekkingu til að geta
treyst algjörlega á sjálfan sig þegar
hætta á lífi og limum en ekki að
vera algjörlega upp á aðra kominn.
Hér blundar líka metnaður fyrir-
tækja. Flestir hér, þar á meðal við,
erum studdir af fyrirtækjum sem
sjá samsvörun í sínu starfi við metn-
aðinn og markmiðin sem hér ríkja.
Öfgarnar eru svo í japanska leið-
angrinum sem er hingað kominn til
þess eins að koma fána japansks
snyrtivörurisa á toppinn. Þar eru
jenin ekki spöruð, þyrla flytur birgð-
ir í grunnbúðir og með er ótölulegur
fjöldi aðstoðarmanna. En algengasti
metnaðurinn er sá sem við skiljum
best. Fjallamenn að láta drauminn
rætast. Hér eru 4 alþjóðlegir leið-
angrar, 2 bandarískir, ítalskur, rúss-
neskur og kanadískur leiðangur auk
þeirra sem áður eru taldir, ýmist á
leið á Lhotse eða Everest. Það eru
allt að 90 manns sem stefna á Ever-
est þótt fæstum muni takast það,
flest ákaft fjallafólk með sjónirnar
upp á við og margir sem eru að
koma í annað og þriðja
sinn til að reyna. Og svo
erum við hér, frá litlu
landi sem aldrei hefur átt
mann á þaki heimsins og
þeir okkar sem stefna
hæst eru einbeittir í að gera sitt
besta, að gera sitt allra besta til að
láta drauminn rætast og leyfa bláa,
’ hvíta og rauða fánanum að beijast
um í rokinu á hátindi Mount Ever-
est.“
Sjá Everestsíðu Morgunblaðsins:
http://www.mbl.is/everest/
90 menn
stef na á topp
Everest
Sumir hafa
sólbrunnið á
tungunni
Lífið í aðalbækistöðvum
fjallgöngumannanna
sem ætla að klífa Ever-
est er sérstakt. Þar
dvelja um 400 manns
frá ýmsum löndum í
nokkur hundruð tjöld-
um. Allmargir hafa
smitast af lungnasýk-
ingu, en hún er erfið
viðfangs svona hátt
uppi í fjöllunum. íslend-
ingarnir hafa að mestu
sloppið við veikindi.
TALSVERT hefur verið um
veikindi meðal fjallgöngu-
manna sem hyggjast
ganga á topp Everest í
maí. íslensku fjallgöngumennirnir
hafa að mestu síoppið, en þó hefur
Hailgrímur Magnússon fundið fyrir
kvefi. Nokkrir aðrir eru mjög slæm-
ir og t.d. þurfti að flytja þijá Breta
neðar í fjallið þar sem aðstæður
fyrir þá til að ná heilsu eru betri.
Læknir sem er í grunnbúðunum
hefur haft nóg að gera síðustu daga
við að skoða fjallgöngumenn. Ástæð-
an fyrir veikindunum er vírus. Ein-
kennin eru lungnasýking, hósti og
kvef, sem getur gengið svo langt að
menn nánast missi röddina. Loftið í
grunnbúðunum er þynnra en menn
eiga að venjast og þess vegna fá
menn ekki nægilega mikið súrefni í
líkamann, sem leiðir til þess að hann
er Jengur að jafna sig.
íslendingarnir fóru í gær og
heimsóttu lækninn. Hallgrímur
sagði að hann hefði ekki haft stórar
áhyggjur af heilsufari þeirra félaga.
Hallgrímur hefur þó fengið snert
af þessu, sem hann sagði að gæti
varmaskiptar
stjórnbúnaður
Þú finnur í
varla betri
lausn.
= HÉÐINN =
VERSLUN
SELJAVEGI 2 SÍMI 562 4260
j
i
I