Morgunblaðið - 20.06.1997, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 20. JÚNÍ1997 21
ERLENT
Einstæðir feður sagðir
betri kostur en mæður
BÖRN sem alin eru upp hjá feðrum sínum
ná betri tengslum við hitt foreldrið, báða afa
sína og ömmur, en börn sem alin eru upp
hjá móður, samkvæmt danskri rannsókn. Það
kemur fram að börn sem búa hjá feðrum
sínum missa síður tengslin við móður sína,
hitta afa og ömmur oftar og í mörgum tilfell-
um er um sameiginlegt forræði að ræða.
Einstæðir feður eru undir minna álagi, hafa
meiri tíma og eiga við minni geðvefræn
vandamál að stríða en einstæðar mæður.
Hafa töluverðar deilur staðið um þessar nið-
urstöður i Danmörku, að því er er segir í
Aftenposten.
Það er Mogensk Nygaard Christoffersen,
hjá Rannsóknarmiðstöð í félagslegum mál-
efnum í Kaupmannahöfn, sem tekið hefur
saman skýrslu um 3-5 ára börn einstæðra
foreldra. Rætt var við 478 feður og 532
mæður, ýmist í síma eða það var heimsótt.
Svarhlutfallið var 89%. í heild búa um 6%
danskra skilnaðarbarna hjá föður en 94%
hjá móður. Þriðjungur feðranna sem tóku
þátt í rannsókninni hefur forsjá barnanna
vegna þess að móðirin er látin eða er ófær
um að sinna þeim.
Hálft ár er síðan skýrslan var fyrst birt
og hafa staðið harðar deilur um hana. „Litið
var á rannsóknina sem innlegg í umræðuna
um hvar börn ættu að búa eftir skilnað og
margir voru ósáttir við niðurstöðuna. Aðal-
gagnrýnin á mig var sú að ég hefði tekið
hluta viðtalanna í gegnum síma, en sagt var
að það auðveldaði fólki að segja ósatt. Reynsl-
an sýnir hins vegar að það er léttara að
ræða viðkvæm mál í síma en augliti til auglit-
is. Það eina sem er athugavert við niðurstöð-
ur mínar er það að þær ganga í berhögg við
hin hefðbundnu hlutverk kynjanna sem hafa
verið efld og styrkt í samfélaginu," segir
Nygaard Christoffersen.
Færri vandamál
hjá feðrum
Á meðal þess sem skilur á milli einstæðra
feðra og mæðra er að þeir eiga síður við að
etja vandamál á borð við slæman fjárhag,
að vera ekki metnir að verðleikum á vinnu-
stað, að mæta neikvæðu viðmóti og geðræn-
um erfiðleikum.
„Maður skyldi ætla að þeim foreldrum sem
einbeita sér að vinnunni kunni að finnast
þeir klofnir á milli vinnunar og barnanna.
Rannsóknin staðfestir hins vegar að þeir
foreldrar sem finnst þeir metnir að verðleik-
um í vinnunni hafa meira að gefa börnum
sínum en þeir foreldrar sem ekki eru það,
eða eru án atvinnu. Foreldrar sem eru
ánægðir í vinnu eiga auðveldara með að
komast hjá árekstrum við börnin og þurfa
því síður að grípa til refsinga. Foreldrar sem
ekki finnst þeir metnir að verðleikum sýndu
um 40% oftar geðvefræn streitueinkenni en
hinir. Líðan barnanna ræðst að miklu leyti
af því álagi sem foreldrarnir eru undir,“
segir Nygaard Christoffersen.
Hann bendir á að karlar og konur geri
ekki sömu kröfur þegar þau hefji sambúð.
Konur vilji helst karla sem standi sig vel á
vinnumarkaði og séu vel launaðir. Karlar
geri ekki sömu kröfur. Þegar foreldrar séu
einir með börnum sínum skipti vinnan ótrú-
lega miklu máli, og geti haft úrslitaþýðingu
um hvernig fólki farnist, félagslega og fjár-
hagslega.
Einstæðar mæður standi verr fjárhagslega
en einstæðir feður og það ýti undir streitu,
sem aftur verði til þess að mæður grípi oftar
til líkamlegra refsinga. Vilji samfélagið veita
börnum vernd, verði að aðstoða þær mæður
sem hafi lélegan fjárhag.
ísrael
Ovíst um
líf sljórn-
arinnar
Jerusalem. Reuter
RÍKISSTJÓRN ísraels undir
forsæti Bemjamins Netanyah-
us gæti misst þingmeirihluta
sinn í kjölfar afsagnar Dan
Meridor, fjármálaráðherra, á
miðvikudag.
í kjölfar afsagnarinnar gaf
Natan Sharansky, iðnaðar- og
viðskiptráðherra, í skyn að
hugsanlegt sé að flokkur hans
Ysrael Ba-Aliya, sem aðallega
er flokkur rússneskra innflytj-
enda, snúi baki við ríkisstjórn-
inni í atkvæðagreiðslu um van-
trauststillögu nk. þriðjudag.
Sharansky sagði að auk þess
sem Netanyahu hefði hvorki
staðið við gefín loforð um úr-
bætur í stjórnarsamstarfínu
né í húsnæðismálum sé hann
einmana innan stjórnarinnar
eftir afsögn Meridors.
Þó afsögn hans tengist
gjaldmiðilsumbótum telja
fréttaskýrendur að málið snú-
ist í raun um valdabaráttu inn-
an Líkudbandalagsins.
London. Reuter.
í AUGUM stuðningsmanna William
Hagues er hann sú nýja ásjóna, sem
hinn sundurlyndi íhaldsflokkur
þurfti á að halda, undradrengurinn
og svarið við „Blair-æðinu“, sem
farið hefur sem logi yfír akur síðan
Verkamannaflokkurinn komst til
valda í Bretlandi. Efasemdamenn-
irnir segja hins vegar, að íhalds-
flokknum hafi orðið á skelfileg mi-
stök, með kjöri Hagues sem leiðtoga
hafi hann farið úr öskunni í eldinn.
Hague, sem er 36 ára gamall, er
yngsti leiðtogi íhaldsflokksins frá
því seint á 18. öld og átta árum
yngri en Tony Blair forsætisráðherra
og leiðtogi Verkamannaflokksins.
Þingmennirnir 92, sem tóku hann
fam yfir Kenneth Clarke, fyrrver-
andi fjármálaráðherra, í þriðju og
síðustu umferðinni, sjá fyrst og
fremst tvo kosti við kjör hans fyrir
flokkinn, sem enn er í sárum eftir
niðurlægjandi ósigur í kosningunum
1. maí.
Fyrir það fyrsta vegi hann upp á
móti unglegri ímynd Blairs og í öðru
lagi marki kjör hans nýja byijun,
sem eigi ekkert skylt við „gömlu“
íhaldsstjórnina.
Vakti hrifningu Thatchers
Hague, sem var yngsti ráðherra
í Bretlandi í hálfa öld þegar hann
William Hague, nýr leiðtogi breska íhaldsflokksins
Hugsj ónamaður
eða tækifærissinni?
tók við málefnum Wales
1995, á ekki að baki
langan feril í stjórnmál-
unum en hann var ekki
nema 16 ára gamall
þegar hann vakti fyrst
á sér ærlega athygli.
Það var á landsfundi
íhaldsflokksins 1977 en
þá ávann sér mikla að-
dáun Margaret Thatch-
ers með þrumuræðu þar
sem hann skoraði á þá-
verandi ríkisstjórn
Verkamannaflokksins
að draga úr ríkisumsvif-
um.
Margar þeirra
hægrisinnuðu hug-
mynda, sem fram komu í ræðu
Hagues, urðu síðar að hornsteinum
í hugmyndafræði
Thatchers og hún
þakkaði fyrir sig með
því að lýsa yfír ein-
dregnum stuðningi við
hann fyrir þriðju og síð-
ustu umferðina í leið-
togakjörinu.
Hague lauk námi við
Oxford með ágætisein-
kunn í heimspeki,
stjórnmálum og hag-
fræði og fór fyrst til
starfa sem blaðafulltrúi
fyrir olíufélagið Shell
en síðar hjá markaðs-
ráðgj af arfyrirtækinu
McKinsey.
Stjórnmálin voru þó
alltaf ofarlega í huga Hagues og því
kom það engum á óvart þegar hann
WILLIAM Hague
bauð sig fram í Richmond-kjördæmi
í Norður-Yorkshire 1989.
Óljósar skoðanir
Frami Hagues var skjótur og hann
var orðinn ráðherra fyrr en varði.
Samt höfðu fáir, utan þings og inn-
an, mikla hugmynd um skoðanir
hans eða hvorum flokksarminum
hann fylgdi. í baráttunni fyrir leið-
togakjörið var hann með almennar
yfirlýsingar og margþvældar tuggur
um flest mál nema Evrópumálin og
þótti að því leyti minna á John Major.
Fyrir leiðtogakjörið var Hague
hvorki talinn til Evrópuandstæðinga
né Evrópusinna í íhaldsflokknum en
þegar hann hafði tilkynnt um fram-
boð sitt skipaði hann sér óðara í hóp
með þeim fyrrnefndu. Hann hnykkti
síðan á því með því að útiloka aðild
að EMU, myntbandalagi Evrópu-
sambandsins.
Hver er Hagne?
Andstæðingar Hagues segja, að
þetta sýni, að hann sé tilbúinn til
að troða skoðunum sínum inn í hvaða
spennitreyju sem er ef það geti orð-
ið honum til framdráttar, hann sé
bæði kjölfestu- og skoðanalaus eða
með öðrum orðum, einræktað af-
brigði af Major.
„Hann er kænn en kostalaus; póli-
tísk sannfæring hans er ekki aðeins
óljós, heldur ósýnileg," segir George
Walden, fyrrverandi þingmaður
íhaldsflokksins.
Stuðningsmenn Hagues segja, að
hann sé hugsjónamaður, harður í
horn að taka og sá, sem geti samein-
að flokkinn. Sjálfur hlær Hague að
þeim, sem líkja honum við Major,
og segist ekki líkjast neinum nema
sjálfum sér. Ætlar hann að láta það
verða eitt af sínum fyrstu verkum
að koma á almennilegum húsaga í
þessum flokki, sem reif sjálfan sig
næstum á hol í innbyrðisþrætum
fyrir síðustu kosningar.
Hague er ókvæntur en á því ætlar
hann líka að ráða bót innan skamms.
Er heitkona hans Ffíon Jenkins, 29
ára gamall ríkisstarfsmaður, en þau
kynntust þegar hún kenndi honum
að syngja þjóðsöng Wales á velsku.
MfTSUBBHl