Morgunblaðið - 25.07.1997, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 25. JÚLÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Mótmæla aftöku
MIKILL mannfjöldi kom saman
á Campo de Fiori-torgi í Róm í
fyrrakvöld, áður en Joseph Rog-
er O’Deil, dæmdur fyrir morð
og nauðgun, var tekinn af lífi í
Virginíuríki í Bandaríkjunum.
Jóhannes Páli páfi, Romano
Prodi, forsætisráðherra Ítalíu,
Móðir Teresa og fleiri höfðu beð-
ið O’Deli griða. Hann var líflát-
inn fyrir morðið á Helen Schartn-
er, frá Virginia Beach, sem
fannst látin 5. febrúar 1985.
Henni hafði verið nauðgað, hún
barin og kyrkt. Aftakan á O’Dell
fór fram með banvænni lyfjagjöf
um klukkan tíu mínútur yfir níu
að staðartima, eða um klukkan
tíu mínútur yfir eitt í fyrrinótt
að íslenskum tíma. Hann var lýst-
ur látinn sex mínútum siðar. Rík-
isstjóri Virginíu, George Allen,
hafnaði náðunarbeiðni O’Dells,
og hæstiréttur Bandaríkjanna
hafnaði síðustu náðunarbeiðni
hans með níu atkvæðum gegn
engu. Síðustu orð O’Dells voru:
„ Allen ríkisstjóri, þú ert að
myrða saklausan mann.“
O’Dell hafði hlotið skilorðs-
bundinn dóm á Flórída fyrir
mannrán og gripdeildir áður en
hann var handtekinn í Virginíu
þar sem hann hafði skilið blóðug
föt eftir í íbúð vinkonu sinnar.
Hún sagði til hans eftir að hún
komst að því að Schartner hefði
verið myrt í grennd við skemmti-
staði sem O’Dell fór gjarnan á.
Lögmenn hans héldu því fram í
endurupptökubeiðni sinni til
hæstaréttar að nýjasta tækni við
greiningu á sáðfrumusýnum, sem
tekin voru úr fórnarlambinu,
gæti sýnt fram á sakleysi hans.
Andstæðingar dauðarefsingar
og meðlimir mannréttindasam-
takanna Amnesty International
voru meðal þeirra sem komu
saman í Róm til að andmæla af-
tökunni. Samkoman var haldin á
torgi sem fyrr á tíð var oft vett-
vangur fyrir aftökur. Meðal
þeirra sem þar voru líflátnir var
ítalski fjölfræðingurinn Giord-
ano Bruno, sem var hallur undir
kenningar Kópernikusar og
brenndur lifandi fyrir villutrú
árið 1600. Stytta af honum stend-
ur á torginu miðju.
Reuter
Vinna baki brotnu við
að styrkia vamargarða
Frankfurt an der Oder. Reuter.
ÞÚSUNDIR hermanna unnu í
gær baki brotnu við að styrkja
flóðvarnargarða við ána Oder,
sem rennur að hluta á landa-
mærum Þýskalands og Pól-
lands. Þetta eru viðamestu
aðgerðir sem þýski herinn
hefur staðið fyrir siðan í síðari
heimsstyrjöld.
Þjóðveijar hafa hingað til
sloppið að mestu við Ijón af völd-
um fióðanna sem gengið hafa
yfir í Mið-Evrópu undanfarið.
Þó hefur rafmagnstruflana orðið
vart og um 500 manns hefur
verið skipað að yfirgefa heimili
sín á mestu hættusvæðunum.
Á myndinni sjást hermenn og
björgunarsveitarmenn hlaða
sandpokum á varnargarð í borg-
inni Frankfurt an der Oder. Yfir-
völd í Brandenborgarhéraði vör-
uðu við því í gær að vatnsborð í
Oder færi hækkandi og búist var
við að flóðið næði hámarki að
nýju í nótt sem leið.
Reuter
Clinton beitir sér óvenju snemma í þágu varaforsetans
Kappkostar að tryggja
Gore forsetaembættið
BILL Clinton, forseti Bandaríkj-
anna, leggur nú þegar mikið kapp
á að tryggja að A1 Gore varafor-
seti verði næsta forsetaefni demó-
krata og sagnfræðingar segja að
enginn sitjandi Bandaríkjaforseti
í að minnsta kosti 150 ár hafi
beitt sér jafn snemma og einarð-
lega í þágu varaforseta síns.
Síðara kjörtímabil Clintons var
ekki hafíð þegar hann gaf til
kynna í nokkrum viðtölum að hann
vildi að Gore yrði næsti forseti
Bandaríkjanna. Ronald Reagan,
síðasti forsetinn sem gegndi emb-
ættinu í tvö kjörtímabil, beið hins
vegar með að lýsa yfir stuðningi
við framboð George Bush þar til
skömmu fyrir kosningar og um-
mæli hans þóttu ekki til marks
um að hann væri mjög hrifinn af
forsetaefninu.
Clinton hefur ekki látið yfirlýs-
ingarnar nægja því hann hefur
gert ráðstafanir til að tryggja að
varaforsetinn geti nýtt sér starfs-
lið Hvíta hússins. Hann hefur m.a.
ráðið marga af bandamönnum
varaforsetans í Hvíta húsið og
þeir eru staðráðnir í að tryggja
að Gore verði kjörinn næsti for-
seti Bandaríkjanna árið 2000.
Þessi viðleitni forsetans gæti
haft veruleg áhrif og ekki aðeins
á stöðu varaforsetans, heldur einn-
ig á Demókrataflokkinn almennt.
Nokkrir af bandamönnum forset-
ans líta svo á að þeir verði nauðug-
ir viljugir að fylkja sér á bak við
varaforsetann.
Þeirra á meðal er George Steph-
anopoulos, fyrrverandi ráðgjafi
forsetans, sem hefur lengi verið
tengdur Richard Gephardt, leið-
toga minnihlutans í fulltrúadeild
þingsins. Styðji hann ekki Gore
gæti Clinton tekið það óstinnt upp.
Tekur áhættu
Forsetinn tekur nokkra áhættu
því með stuðningi sínum við Gore
gæti hann skaðað frekar tengsl
sín við atkvæðamikla demókrata
á þinginu sem hafa hug á að gefa
kost á sér í forsetaembættið. Gore
gæti einnig lent í vandræðum ef
vinsældir forsetans minnka eða ef
kjósendur rísa upp og neita að
kjósa þann sem þeim er sagt að
kjósa.
„Ég tel að enginn forseti hafi
reynt að tilnefna eftirmann sinn
þremur árum fyrir kosningar,“
sagði sagnfræðingurinn Arthur
Schlesinger, sem var ráðgjafi
Johns F. Kennedys. „Þessu fylgir
hætta á að hann styggi hugsanleg
forsetaefni, einkum Dick Geph-
ardt.“
Aðstoðarmenn Clintons segja
forsetann reiðubúinn að taka
þessa áhættu þar sem stuðningur
hans við Gore sé eðlilegur vegna
óvenju náinna tengsla þeirra.
Fastur í
farangursgeymslunni
„A1 Gore er fastur í farangurs-
geymslunni í bíl Bills Clintons,“
sagði sérfræðingur í stjórnmálum
Bandaríkjanna. „Fari bíllinn fram
af klettinum er Gore búinn að
vera. Verði hann fyrstur í mark
hjálpar það varaforsetanum."
Strauss-Kahn segir hugsanlegt að Frakkland fullnægi ekki skilyrðum EMU
Auknir skattar á fyrir-
tæki eiga að bjarga
EMU-áformum
London. Reuter.
FRANSKA stjórnin tilkynnti nú í
vikunni um meiri hækkun skatta en
búist hafði verið við á arðbær stór-
fyrirtæki, ef það mætti verða til
þess að Frökkum auðnist að ná halla
ríkissjóðs niður fyrir þau 3% af
vergri þjóðarframleiðslu sem er skil-
yrði fyrir aðild að myntbandalagi
Evrópu, EMU.
Dominique Strauss-Kahn, fjár-
mála- og iðnaðarráðherra Frakk-
lands, viðurkennir að Frökkum muni
ef til vill ekki takast að minnka
hallann niður fyrir þijá af hundraði.
Kemur þetta fram í viðtali við
Strauss-Kahn í Financial Times á
miðvikudag. Stjórnin áætlar að
dregið verði úr hallarekstri um 32
milljarða franka, og sagði ráðherr-
ann að það hvort Frökkum tækist
að ná þriggja prósenta markinu ylti
á hagvexti og skatttekjum.
Franska stjórnin vill sveigjanlega
túlkun á ákvæðum Maastricht-sam-
komulagsins, og telur að ríki muni
teljast hæf til þátttöku í bandalaginu
um sameiginlega Evrópumynt, sem
ganga á í gildi 1999, jafnvel þótt
fjárlagahalli sé yfir þremur prósent-
um af þjóðarframleiðslu. „Við höfum
jafnan sagt að okkar túlkun á sátt-
málanum er á þá leið, að við þurfum
að nálgast þijú prósentin," sagði
Strauss-Kahn. „Við verðum að
minnsta kosti jafnhæfir og nágrann-
ar okkar til þátttöku 1 sameiginlegu
myntinni."
Tveir þriðju af milljörðunum 32,
eða um 22 milljarðar franka, eiga
að nást með hækkun skatta á frönsk
EVRÓPA^
stórfyrirtæki. Þar af eiga um 16
miiljarðar að fást með því að hækka
eiginlegt hlutfall fyrirtækjaskatts á
stórfyrirtæki úr 36,6% í 41,6%. Þetta
hlutfall mun gilda á þessu ári og
því næsta og verður síðan lækkað í
áföngum. Strauss-Kahn sagði að
skattahækkunin myndi ekki ná til
fyrirtækja með veltu undir 50 millj-
örðum franka.
Hægt að fá undanþágur
frá skatti
Hann segir að til greina komi að
á næsta ári verði gerðar ráðstafanir
til þess að fyrirtæki geti komist hjá
því að greiða suma skatta með skuld-
bindingum á ákveðnum sviðum, „ef
til vill til fjárfestinga, ef til vill til
mannaráðninga," sagði Strauss-
Kahn. Sex milljarðar franka eiga að
nást með því að hækka skatta á fjár-
magnstekjur, sem í framtíðinni
verða skattlagðar með sama hætti
og hagnaður. Þá verður dregið úr
halla ríkissjóðs um 10 milljarða
franka með því að skera niður út-
gjöld hins opinbera.
Fulltrúar franskra fyrirtækja
brugðust ókvæða við fyrirætlunum
stjórnarinnar. Segja þeir að Frakk-
land hafi rétt eina ferðina ákveðið
að fyrirtæki skuli bera hitann og
þungann af viðleitni til að minnka
halla ríkissjóðs.
Ráðherrann segir í fyrrnefndu við-
tali að hagvöxtur í Frakklandi, sem
spáð er að verði 2,3% á þessu ári,
hafi aukist snarlega á undanförnum
mánuðum, þannig að endanlegar töl-
ur um halla á ríkisbúskapnum kunni
að verða jákvæðari en búist væri við.
Kvaðst hann reikna með að í árslok
yrði þjóðarframleiðslan farin að auk-
ast um þijú prósent á ársgrundvelli.