Morgunblaðið - 02.08.1997, Qupperneq 20

20 LAUGARDAGUR 2. ÁGÚST 1997
ERLEIMT
MORGUNBLAÐIÐ
Sprengja á
N-írlandi
SPRENGJUSÉRFRÆÐING-
AR brezka hersins sprengdu í
gær stóra bílsprengju, sem var
sú fyrsta sem fundizt hefur á
Norður-írlandi frá því írski
lýðveldisherinn, IRA, lýsti yfir
nýju vopnahléi 20. júlí sl.
Sprengjan fannst í bíl sem
skilinn hafði verið eftir við
hótel í bænum Lisbellow. Lög-
reglu barst símleiðis ábending
um sprengjuna, sem reyndist
innihalda milli 250 og 500 kg
af heimatilbúnu sprengiefni.
Fjögnr lík
fundin
BJÖRGUNARSVEITIR sem
leitað hafa í brakinu af tveim-
ur skíðaskálum, sem eyðilögð-
ust í skriðu á vinsælasta skíða-
svæði Ástralíu, Thredbo,
fundu í gær þijú lík til viðbót-
ar. Áður hafði eitt lík fundizt.
Sextán manna er enn saknað.
Námsmenn
ákærðir
SAKSÓKNARAR í Suður-
Kóreu stefndu í gær 56 manns
úr forystusveit ólöglegra
námsmannasamtaka, sem eru
vilhöll Norður-Kóreu. Munu
hinir stefndu allir eiga yfir
höfði sér að verða ákærðir
fyrir að bijóta lög um öryggi
ríkisins, sagði talsmaður sak-
sóknaraembættisins. Sam-
kvæmt þessum lögum varða
allar aðgerðir sem styðja mál-
stað hins kommúníska norður-
hluta landsins dauðadómi.
Uffizi-safnið
stækkað
ÁKVEÐIÐ hefur verið að
Uffizi-safnið í Flórens, þar
sem mörg af kunnustu lista-
verkum endurreisnartímans
eru geymd, verði stækkað upp
í fjórfalda núverandi stærð
sína, að tvöfalt fleiri listaverk
verði til sýnis þar og safnið
hýsi ennfremur nýtt bókasafn,
bóksölu og veitingahús. Þetta
á allt að vera komið til fram-
kvæmda árið 2000 og kosta
2,8 milljarða króna.
All slær út
rafmagni
JAPANSKUR sjávarfugl, sem
veiddi 60 cm langan ál úr
Tokýóflóa og missti fenginn
svo á háspennulínu, orsakaði
með því að rafmagnslaust varð
í tæpa klukkustund snemma á
fimmtudag á 500 heimilum í
Jokosuka suður af Tókýó.
Starfsmenn rafmagnsveitunn-
ar greindu frá þessu í gær.
Kýpverjar
semja
LEIÐTOGAR beggja þjóða-
brotanna á Kýpur hafa náð
samkomulagi um að skiptast
á upplýsingum um fólk sem
saknað hefur verið frá dögum
borgarastríðsins á eynni, og
að fjöldagrafir verði opnaðar
til að fjölskyldur hinna látnu
geti jarðsett þá með viðeigandi
hætti. Kýpur-Grikkir segja að
1.619 úr þeirra hópi hafi verið
saknað frá 1974, og Kýpur-
Tyrkir segjast sakna 803 frá
því þjóðabrotin áttu í skærum
á sjöunda áratugnum.
Fyrsti sigur breskra íhaldsmanna í aukakosningum frá 1989
Lýst sem kærkomn-
um sigri fyrir Hague
London. Reuter.
BRESKIR íhaldsmenn fögnuðu í
gær fyrsta sigri sínum í aukakosn-
ingum frá árinu 1989 eftir að ljóst
var að þeir héldu þingsæti sínu í
Uxbridge þegar kosið var að nýju
í kjördæminu á fimmtudag. Úrslit-
unum var lýst sem kærkomnum
sigri fyrir William Hague, nýkjörinn
leiðtoga íhaldsflokksins, og niður-
staðan gæti verið fyrsta merkið um
að „hveitibrauðsdögum" Tony
Blairs sem forsætisráðherra væri
lokið.
Litið var á aukakosningarnar í
Uxbridge í vesturhluta London sem
fyrsta prófsteinin á gengi nýju
stjórnarinnar eftir stórsigur Verka-
mannaflokksins í þingkosningunum
1. maí. Um tíma hafði verið talið
að flokkurinn væri líklegur til að
verða fyrsti stjórnarflokkurinn til
að vinna sæti í aukakosningum frá
árinu 1982.
Svo fór þó ekki því frambjóðandi
íhaldsflokksins, John Randall,
kaupmaður í Uxbridge, fékk 5%
meira fylgi en íhaldsmaðurinn sir
Michael Shersby í kosningunum í
maí. Efna varð til aukakosninganna
vegna andláts Shersbys skömmu
eftir kjördag.
Verkamannaflokkurinn og
Fijálslyndir demókratar töpuðu
fylgi í aukakosningunum og munur-
inn á fylgi íhaldsmanna og Verka-
mannaflokksins jókst úr 724 at-
kvæðum í 3.766.
„íhaldsmenn að endurheimta
traust kjósenda“
Cecil Parkinson lávarður, for-
maður íhaldsflokksins, fagnaði úr-
slitunum sem sigri fyrir William
Hague, sem tók við af John Major
sem leiðtogi flokksins eftir kosn-
ingaafhroð íhaldsmanna í maí.
„Ef við hefðum tapað hefði verið
sagt að þetta væri upphafið að end-
inum,“ sagði Parkinson. „Verulegur
hluti íhaldsmanna, sem kusu okkur
ekki í þingkosningunum af einhveij-
um ástæðum, hefur nú snúist á
sveif með okkur aftur.“
„Þetta er frábær byijun," sagði
Hague skömmu eftir að úrslitin
lágu fyrir. „Ihaldsmenn eru að end-
urheimta traust kjósenda. Við erum
aftur komnir á skrið.“
Randall varð fyrsti íhaldsmaður-
inn sem sigrað hefur í aukakosning-
um frá árinu 1989, þegar Hague
sjálfur var fyrst kjörinn á þing í
Richmond í norðurhluta Englands.
Umdeilt val á frambjóðanda
Forystumenn Verkamanna-
flokksins reyndu að gera sem
minnst úr ósigrinum. John Prescott
sagði að Uxbridge hefði lengi verið
eitt af vígjum íhaldsmanna og því
hefði það verið mjög ólíklegt að
Verkamannaflokkurinn færi með
sigur af hólmi í kjördæminu.
Þingmannsefni Verkamanna-
flokksins, Andrew Slaughter, er
ekki frá Uxbridge og það mæltist
illa fyrir meðal margra forystu-
manna flokksins í kjördæminu þeg-
ar framkvæmdastjórn flokksins
valdi hann í stað heimamannsins
Dave Williams, sem var í framboði
fyrir flokkinn í maí. Margir at-
kvæðamiklir flokksbræður hans í
kjördæminu neituðu að taka þátt í
kosningabaráttunni í mótmæla-
skyni.
Tony Blair tók þá áhættu að
heimsækja kjördæmið skömmu fyr-
ir kjördaginn og varð þar með fyrsti
breski forsætisráðherrann í rúma
þijá áratugi sem lætur til sín taka
í aukakosningum. Litið er því á
úrslitin sem áfall fyrir hann.
Skoðanakönnun, sem birt var á
PHIL Fontaine, nýr yfirhöfðingi
frumbyggjaþjóðanna í Kanada,
er hér skrýddur hefðbundnum
höfuðbúnaði indjána á fimmtu-
dagskvöld. Fontaine bar þá sigur
úr býtum í fjórðu umferð höfð-
ingjakjörs á 18. allsheijarþingi
frumbyggjaþjóða sem haldið var
fimmtudag, bendir þó ekki til þess
að íhaldsflokknum hafi tekist að
bæta stöðu sína í breskum stjórn-
málum. Samkvæmt könnuninni
nýtur Verkamannaflokkurinn
stuðnings 57% breskra kjósenda og
íhaldsflokkurinn aðeins 23%.
Ráðherra gagnrýndur vegna
„hagsmunaárekstra“
Úrslit aukakosninganna breyta
engu um stöðu Verkamannaflokks-
ins á þinginu, sem hóf þriggja mán-
aða hlé á fimmtudag. Flokkurinn
heldur enn 178 þingsæta meirihluta
og stjórnin ætti ekki að eiga í erfið-
leikum með að fá stefnu sinni fram-
gengt.
íhaldsmenn eru þó staðráðnir í
að veita stjórninni mótspyrnu og
hafa gert harða hríð að Blair vegna
þeirrar ákvörðunar hans að skipa
kaupsýslumanninn David Simon lá-
varð sem ráðherra viðskipta og
samkeppnishæfni í Evrópu. Þeir
hafa gagnrýnt að Simon, sem var
áður stjórnarformaður British Pet-
í Vancouver. Fontaine tekur við
af Ovide Mercredi, sem undanfar-
in sex ár hefur verið yfirhöfðingi
þessara öflugustu samtaka frum-
byggja í Kanada, en þeim tilheyra
alls 633 þjóðflokkar. Fontaine
sagði að það yrði forgangsverk-
efni sitt að sameina þjóðirnar, en
roleum, skyldi ekki hafa selt hluta-
bréf sín í olíufyrirtækinu þegar
hann tók við ráðherraembættinu.
Hlutabréfin eru metin á tvær millj-
ónir punda, 236 milljónir króna, og
íhaldsmenn segja þetta bjóða heim
hættu á hagsmunaárekstrum.
Simon svaraði þessari gagnrýni
í The Times í gær og sagði hana
tilhæfulausa og fáránlega. Hann
sagði að röksemdafærsla íhalds-
flokksins, „sem var áður flokkur
viðskiptalífsins", hlyti að leiða til
þeirrar niðurstöðu að allir kaup-
sýslumenn, sem tækju við ráðherra-
embættum, hlytu að vekja grun-
semdir um hagsmunaárekstra og
því ætti að banna þeim að gegna
embættunum.
„Það væri hneisa fyrir stjórnmál-
in. Það væri hneisa fyrir Bretland,"
skrifar Simon í The Times og kveðst
furðu lostinn yfir því að gagnrýnin
skuli koma frá íhaldsmönnum og
þá einkum John Redwood, sem gefi
sig út fyrir að vera „málsvari fijáls
markaðar".
heiftarlegar deilur hafa risið milli
þeirra undanfarið. Þá verður lögð
áhersla á að auka áhrif frum-
byggja meðal ráðamanna í
Ottawa. Einnig leggja frumbyggj-
ar áherslu á meiri samvinnu við
banka og önnur fyrirtæki, auk
opinberra stofnana í Kanada.
Nýr yfirhöfðingi í Kanada
Reuter

í
Hafa áhyggjur af eftirlaimunum
Brussel. The Daily Telegraph.
STÖÐUG fjölgun starfsmanna
í höfuðstöðvum Evrópusam-
bandsins í Brussel er farin að
valda áhyggjum af því að ESB
kunni að lenda í fjárhagsvanda
vegna lífeyrisskuldbindinga.
Þann vanda, sem nú er að
hlaðast upp, má fyrst og fremst
rekja til þess að ekki náðist
samstaða milli aðildarríkjanna um að setja upp
lífeyrissjóð fýrir starfsmenn framkvæmdastjórn-
arinnar þegar launareglur sambandsins voru
mótaðar árið 1962. í staðinn hafa lífeyrisskuld-
bindingar verið greiddar úr fjárhagsáætlun hvers
árs og talið er að á þessu ári muni þurfa rúm-
lega 30 milljarða króna til að standa undir greiðsl-
um til starfsmanna er látið hafa af störfum.
Er ástandið orðið svo alvarlegt að fram-
kvæmdastjómin hefur falið nefnd að taka saman
neyðarskýrslu um málið. Verður hún kynnt ráð-
herrum aðildarríkjanna
fimmtán í haust.
í skýrslunni mun koma
fram að lífeyrisgreiðslur auk-
ast hratt vegna þess að þeir
fjölmörgu starfsmenn er hófu
störf á sjöunda og áttunda
áratugnum eru nú flestir
hveijir að nálgast eftirlauna-
aldur. Telja embættismenn í Brussel að vandinn
eigi eftir að aukast á næstu árum.
Samkvæmt tölum framkvæmdastjc' rnarinnar
þáði 3.541 starfsmaður lífeyrisgreiðsiur árið
1985 og nam kostnaður vegna þeirra rúmum 6
milljörðum króna. Nú þiggui 8.701 starfsmaður
lífeyri og kostnaðurinn nemur rúmum 30 millj-
örðum króna. „Fjöldinn tykst stöðugt og mun
ekki jafnast út. Aðildarríkin bera ábyrgð á þessu
þar sem þau neituðu að byggja upp lífeyrissjóð
frá upphafí. Skammtímasjónarmið réðu ferðinni
og nú tapa menn á því til lengri tíma,“ sagði
embættismaður.
Embættismenn áhyggjufullir
Þar sem búist er við að aðildarríki verði á
þriðja tuginn á næsta áratug mun starfsmönnum
i Brussel fjölga töluvert en þar starfa nú um
15 þúsund manns á vegum ESB.
Veldur þetta embættismönnum vaxandi
áhyggjum þar sem þeir sjá hugsanlega fram á
að njóta ekki jafn ríkulegra eftirlauna og þeim
hefur verið lofað. Einn háttsettur embættismað-
ur sagði: „Sá grunur er farinn að læðast að
mönnum að aðildarríkin muni skera eftirlaun
okkar niður þegar þau gera sér grein fyrir hversu
kostnaðarsöm þessi mistök þeirra voru.“
Samkvæmt núgildandi reglum geta eftirlaun
orðið allt að 70% þeirra launa er embættismaður
hefur er hann lætur af störfum en hlutfallið
ræðst af starfsaldri.