Morgunblaðið - 13.11.1998, Blaðsíða 44

44 FÖSTUDAGUR 13. NÓVEMBER 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
Fullgild
atkvæði
Og hversu lengi enn treysta kjörnir
fulltrúar þjóðarinnar á Alþingi sér til
að halda uþþi vörnum jyrir slík mann-
réttindabrot?
ENN á ný hafa
hagsmunir flokka
og stjórnmála-
manna verið teknir
fram yfir gi'und-
vallaratriði á íslandi. Nefnd
sem skipuð var fulltrúum allra
stjómmálaflokka hefur nú skil-
að af sér tillögum er varða
breytingar á kosningalögum og
kjördæmaskipan. A meðan at-
hygli landsmanna hefur verið
beint að breytingum á kjör-
dæmamörkum hefur lítt sem
ekkert verið fjallað um þær
niðurstöður sem fyrir liggja og
lúta að misvægi atkvæða í
kosningum hér á landi. I þeim
efnum verður aðeins stigið
réttnefnt hænufet, enn einu
sinni, vegna
VIÐHORF Þess að hags-
—---- munir tiltek-
Eftir Ásgeir inna stjórn-—_
Sverrisson málamanna og
samtaka
þeirra mæla fyrir þar um.
Svonefnt „misvægi atkyæða"
hefur verið til umræðu á Is-
landi allt frá því um 1930.
Nefna má að í þingkosningun-
um 1931 fékk Framsóknar-
flokkurinn meirihluta á þingi
þótt fylgi flokksins á landsvísu
mældist aðeins um 35%. Ára-
tugum saman hafa menn freist-
að þess að benda á að misvægi
atlwæða feli í sér hróplegt brot
á leikreglum lýðræðisins.
Stjórnmálamenn hafa hins veg-
ar reynst tregir til að stíga
skrefið til fulls enda miklir
hagsmunir augljóslega í húfi.
Samkvæmt núverandi kerfi
er mesta misvægi atkvæða 1:3
þ.e.a.s eitt atkvæði á Vestfjörð-
um vegur jafnþungt og þrjú í
Reykjavík. Hafi einhverjir átt
von á því að vægi atkvæða yrði
loks jafnað í kjölfar starfa
nefndar fulltrúa þingflokkanna
liggur nú fyrir að svo verður
ekki. Nefndin einsetti sér enda
ekki að jafna vægi atkvæða á
Islandi heldur einungis að
draga úr ríkjandi misvægi.
Samkvæmt þeim forskriftum
sem nefndin setti sér var stefnt
að því að hanna kerfi þar sem
hámarksmisvægi atkvæða yrði
ekki meira en 1:2. Atkvæði á
tilteknum stöðum munu því eft-
ir sem áður hafa meira vægi en
önnur.
Pessi niðurstaða er afleit.
Eftir sem áður verða grund-
vallarmannréttindi mikils
fjölda þegna þessa lands ekki
virt. Og ráð er fyrir því gert að
hámarksmisvægið, ranglætis-
hlutfallið nýja, verði líkt og áð-
ur stjórnarskrárbundið.
Nákvæmlega engin fram-
bærileg rök hafa verið lögð
fram fyrir því að vega beri at-
kvæðisrétt manna eftir búsetu.
Því hlýtur sú spuming að
vakna hvers vegna jöfnun at-
kvæðisréttar, þetta mikla rétt-
lætismál sem varðar eitt af
grundvallaratriðum lýðræðis-
fyrirkomulagsinsj hafi ekki náð
fram að ganga á Islandi. Svarið
er einfalt: Hagsmunir fjöl-
margra þingmanna og flokka
þeirra eru þeir að borgarar
þessa lands skuli ekki hafa
jafnan atkvæðisrétt. Slíkt fyrir-
komulag myndi ógna valda-
stöðu þeirra og spilla fyrir
möguleikum þeirra á að ná
kjöri til setu á Alþingi. Þannig
hafa valdamenn gerst sekir um
að taka hagsmuni sína og
flokka sinna fram yfir þá kröfu
að full borgararéttindi skuli
tryggð í landinu.
Ekki þarf að fjölyrða um af-
leiðingar þessa fyrirkomulags.
Það hefur ýtt enn frekar undir
vörslu þröngra sérhagsmuna
og komið í veg fyrir eðlilegar
umbætur á fjölmörgum sviðum
t.a.m. á vettvangi landbúnaðar
og byggðamála. í anda ís-
lenskrar þjóðmálaumræðu er
því síðan oftlega haldið fram að
misvægi atkvæða sé öldungis
eðlilegt vegna þess að fólk sem
býr í þéttbýli á suðurlandi hafi
þar greiðan aðgang að stofnun-
um ýms_um og biónustu og______
greiði aukinheldur lægri mat-
arreikninga! Slík rökræðuhefð
er ekki líkleg til að skila ár-
angri og þess er heldur ekki að
vænta að þeir sem halda fram
sjónarmiðum sem þessum fái
skilið að málið varðar grundvöll
borgararéttinda og lýðræðis.
Niðurstaða nefndarinnar
sem skipuð var til að fjalla um
breytingar á kosningalögum og
kjördæmaskipan sýnir svo ekki
verður um villst að þingmenn
eru ekki hæfir til að stjórna
þessu starfi. Hver var fulltrúi
almennings í landinu í nefnd
þessari og hverjum var þar
falið að standa vörð um grund-
vallaratriði lýðræðisfyrirkomu-
lagsins? Og hversu lengi enn
treysta kjörnir fulltrúar þjóð-
arinnar á Alþingi sér til að
halda uppi vörnum fyrir slík
mannréttindabrot?
Svarið kann að vera innan
seilingar. Væntanlega kemur
það í hlut nýrra kynslóða
stjórnmálamanna að eyða ólög-
um þessum. Einungis ný hugs-
un er fær um að hefja sig upp
yfir hagsmunavörslu og stöðnun
þeirra sem brátt heyra hinu
liðna til. Fyrir rétt rúmum
tveimur árum afhentu ungliða-
hreyfingar allra stjómmála-
flokka formönnum flokkanna
áskoran um að hafin yrði endur-
skoðun kosningalaga lýðveldis-
ins. í áskoran þessari var vísað
til sameiginlegrar yfirlýsingar
ungliðanna sem samþykkt hafði
verið tveimur áram áður. I
henni segir m.a: „Við eram sam-
mála um að ekki er hægt að búa
við kosningalög sem mismuna
þegnum þessa lands. Núverandi
misvægi atkvæða er óþolandi
brot á grandvallarmannréttind-
um. Kosningalög eru hornsteinn
lýðræðis í hverju landi og þar
eiga allir að sitja við sama borð.
Krafa okkar er að kosningalög
tryggi mannréttindi og lýðræði
en ekki hagsmuni stjómmála-
flokka og stjómmálamanna eins
og nú er.“
Afstaða unga fólksins liggur
fyi-ir en hversu lengi ætla kjós-
endur að styðja stjórnmála-
menn og flokka sem telja sjálf-
sagt að hundsa grandvallar-
réttindi borgara þessa lands í
því skyni að verja eigin hags-
muni?
ÓLÍNA VALGERÐUR
SIGVALDADÓTTIR
+ Ólína Valgerður
Sigvaldadóttir
fæddist á Hrauni í
Árneshreppi 12.
nóvember 1908.
Hún lést á Hrafn-
istu í Reykjavík 8.
nóvember síðastlið-
inn. Foreldrar
hennar voru Sigur-
Iína Jónsdóttir og
Sigvaldi Jónsson, en
mánaðargömul fór
hún til fósturfor-
eldra Guðrúnar
Jónsdóttur og Guð-
mundar Arngríms-
sonar að _ Eyri í Ingólfsfirði.
Systkini Ólínu er öll látin, en
þau voru Guðrún á Mosfelli í
Svínadal, Sigurjón bóndi á
Elsku amma mín. Mig langar að
kveðja þig í örfáum orðum. Margs
ber að minnast og margt er að
þakka. Já, við erum þakklát fyrir
að fá að hafa þig svo lengi hjá okk-
ur. Þú varst alltaf svo duleg,
amma mín, eins og það að stofna
Litlu kaffistofuna rúmlega fimm-
tug. En hana stofnaðir þú 4. júní
1960 og vannst þar alveg sleitu-
laus til loka árs 1982. Eg var svo
heppin að vinna þar með þér í
nokkur sumur. Ekki varst þú nú
að láta það fara í taugarnar á þér
þó svo að við þyrftum oft að sjóða
vatn TlTpþváskið 'eða þegár RTtiritr
var tekinn af og þá alltaf á álags-
tíma tvisvar á dag, og ekki hafðir
þú nú síma eða talstöð. Alltaf bak-
aðir þú á hverjum degi og oft
steiktir þú kleinur tvisvar á dag á
gasinu, því ekki mátti vera gamalt
bakkelsi. Mikið hafðir þú nú lúm-
skt gamam af því þegar bílstjór-
arnir töluðu um að alltaf væri
sama stúlkan á vakt, en þú sagðir
bara nei. Og þá kom kannski út-
skýring seinna og kannski ekki.
En við erum eineggja tvíburar
systurnar og unnum alltaf hvor á
sinni vaktinni.
Já, amma mín, margs er að
minnast. Þegar Edda dóttir mín
var þriggja ára varst þú, amma, 86
ára og komst í strætó til okkar upp
í Breiðholt. Eitthvað hafðir þú nú
villst, en þú komst samt tveim tím-
um seinna, en þér fannst þetta nú
bara allt ævintýri. Þetta lýsir þér
best, alltaf svo jákvæð og dugleg.
Þegar við lágum saman á Vífils-
stöðum (húðdeildinni), ég þá með
nýfædda dóttur mína Sylvíu með
mér. Ofsalega leið þér vel þar,
amma mín. Já, ég mátti hafa mig
alla við þar, til að halda í við þig í
gönguferðum. Þú varst ætíð mjög
hraust enda bjóst þú nær alla þína
tíð í Asvallagötunni eða í 52 ár, þar
til fyrir einu og háflu ári, en þá
fluttir þú á Hrafnistu í Reykjavík.
En sjónin var orðin léleg núna allra
síðustu ár, en þú lést það ekki aftra
þér frá þínum daglegu gönguferð-
um ef vel viðraði.
Jæja, amma mín, nú ert þú kom-
in til afa en hann dó uppi á Litla
kaffi 1972. Elsku amma, þú varst
svo skipulögð og skildir svo vel við.
Þú varst meira að segja búin að
senda barnabarnabömunum þín-
um glaðning. Já, svona varstu og
ert í mínum huga og okkar allra.
Með þakklæti og söknuð í huga
kveðjum við þig. Og börnin okkar
senda langömmu sinni bestu kveðj-
ur.
Takk fyrir allt, elsku amma mín.
Valgerður Auðunsdóttir
og fjölskylda.
Elsku amma mín, nú ertu farin
til afa aðeins 4 dögum fyrir 90 ára
afmælið þitt. Það er erfitt að setj-
ast niður og skrifa um þig. Það er
frá svo miklu að segja. Eg vil bara
þakka þér fyrir allar þær stundir
sem við áttum saman. Meðal ann-
ars þegar ég var að vinna hjá þér á
Litlu kaffistofunni sem þú stofnað-
Urriðaá Miðfirði,
fna búsett í Reykja-
vík.
Ólína fór 21 árs að
aldri suður og giftist
Gísla Gíslasyni mat-
sveini írá Hólsbæ á
Stokkseyri, f. 12.12.
1904, d. 21.6. 1972.
Eignuðust þau þijú
böm. Þau em: Þrá-
inn ókvæntur og á
eina dóttur, Kristín
gift Auðunni Helga-
syni og eiga þau
fimm böm, Guðrún
gift Gunnari Njáls-
syni og á eina dóttur.
títför Ólínu fer fram frá Nes-
kirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
ir sjálf. Eins þegar við fóram sam-
an til Newcastle á 85 ára afmæhs-
daginn þinn ásamt mömmu og
pabba. Þó að sjónin hafi verið orðin
léleg var ekkert sem stoppaði þig
að vera í búðum allan daginn til að
finna eitthvað fyrir langömmu-
börnin. En svona varst þú, elsku
amma mín, alltaf að hugsa um
aðra. Alltaf þegar við töluðumst við
varst þú að spyrja mig um heilsu
tengdaforeldra minna en svona
varst þú, alltaf að hugsa um aðra.
Eg er svo þakklát að þú skyldir
geta verið svo hress á skírnadegi
fyngsta sðnár mins ög yngstá'
langömmubarnsins. En þú veiktist
aðeins viku seinna. Þú varst svo
ánægð með séra Þór sem skírði
enda töluðuð þið á annan tíma um
gömlu tímana þína.
Elsku amma, ég get skrifað
endalaust um þig því þú varst svo
stórkostleg amma og langamma.
Við þökkum þér öll fyrir alla þá ást
og umhyggju sem þú gafst okkur.
Guð veri með þér, elsku amma mín.
Auður, Sverrir og börn.
Elsku amma mín, nú ertu farin
frá okkur, ég á eftir að sakna þín,
en ég veit að þú ert komin á góðan
stað, til afa. En við voram heppin
að hafa þig svona lengi hjá okkur,
það vantaði bara fjóra daga upp á
níræðisafmælið þitt. Þú hefur alltaf
verið svo dugleg kona, aldrei látið
neitt stoppa þig, þó að sjóninni
væri farið að hraka. Þú fórst allar
þínar ferðir gangandi eða í strætó.
Eg gleymi því aldrei þegar ég var
nýflutt í Leirabakkann fyrir tveim-
ur og hálfu ári, þá ættlaðir þú að
koma í heimsókn og þú tókst það
ekki í mál að ég mundi sækja þig.
Þú tókst bara þinn strætó og baðst
strætóstjórann að sýna þér hvar
þú ættir að fara út. Þú vildir aldrei
vera háð neinum öðram, þú varst
svo sjálfstæð.
Og þegar þú bjóst á Ásvallagöt-
unni þá fór maður aldrei svangur
út frá þér, þú varst alltaf með fullt
borð af veitingum, en það sem
stendur upp úr hjá mér er heita
súkkulaðið og nýbökuðu kleinurn-
ar. Ég kallaði þetta alltaf heitt
kakó, en þú varst fljót að leiðrétta
mig, þetta var ekta súkkulaði ekki
kakó.
Þú hugsaðir alltaf svo vel um
fjölskylduna þína, elsku amma, þú
vildir henni allt það besta. Elsku
amma, ég get talið endalaust
áfram. En þeir sem þekkja þig vita
hvað þú varst frábær kona. Viktor
Snær var heppinn að fá að kynnast
þér, langömmu sinni. Hann lærði
það mjög fljótt að þegar hann kom
í heimsókn til þín þá fékk hann kók
og súkkulaði og kexkökur, það til-
heyrði langömmu.
Elsku amma og langamma, við
kveðjum þig með söknuði í hjarta.
Ég hef margt í minningunni. Ég
veit að ég á eftir að hitta þig
seinna, elsku amma. Takk fyrir allt
saman. Guð veri með þér.
Hjördís Auðunsdóttir
og Viktor Snær.
„Betra er gott mannorð en góð
ilmsmyrsl og dauðadagur betri en
fæðingardagur." - Pred, 7:1.
Hvernig getur það verið? Hvernig
getur dauðinn verið betri en lífið.
Ef þú hefðir getað kosið, hefðir þú
frekar viljað lifa, þó að þú vegna
aldurs og veikinda þráðir hvíldina.
Þegar við lifum sköpum við okk-
ur mannorð - gott eða slæmt. Á
fæðingardegi okkar höfum við ekki
lifað nógu lengi til að ávinna okkur
gott mannorð af neinu tagi. Ef við
mörgum árum síðar, á dauðadegi
okkar, höfum áunnið okkur gott
mannorð hjá Guði, eigum við því
eitthvað sem við ekki áttum á fæð-
ingardegi okkar. Á þann hátt er því
dauðadagur betri en fæðingardag-
ur.
Það vantaði fjóra daga upp á að
þú næðir að fylla þín 90 ár, og af
þeim fékk ég að njóta þín í 34 ár.
Það var heim til þín sem ég kom
strax eftir að ég fæddist og bjó
fyrstu árin ásamt mömmu, svo
fluttum við bara yfir götuna. Hjá
mér hafðir þú gott mannorð, þú
varst amma mín. Þú gerðir svo
margt fyrir mig. Þegar þú gladdist
með mér, þegar þú skammaðir
mig, það er svo margs að minnast.
Ég veit ekki frá hverju ég á að
segja... þegar þú smurðir sam-
lokustaflann á kvöldin fyrir mig,
brauð með epli eða banana á milli
sem náði hálfa leið upp í loft og
gafst mér appelsínu með eða þegar
ég hljóp yfir til þín þegar mamma
var búin að elda dýrindis kótelett-
ur af því að mér fannst þær svo
vondar, ekkert nema fita eða
hvernig þú tókst á þvi þegar ég
neitaði að vinna uppi í Litlu kaffi-
stofu, þar sem hjarta þitt var. Ég
var of feimin til að vera þar að af-
greiða en nógu ákveðin til að segja
það. Kannski hafði ég það eftir allt
saman frá þér.
Ég trúi því að við fáum að hittast
aftur þegar rætast mun það sem
þú kenndir mér þegar ég var lítil
að biðja um í faðirvorinu, „til komi
ríki þitt“ þ.e.a.s. að stjórn Guðs
muni koma til að framkvæma vilja
hans hér á jörðinni, (af því það er
ekki í dag) eins og við segum „verði
þinn vilji, svo á jörðu sem á himni.“
Þá fyrst mun rætast það sem segir
í Op. 21:3,4 „Sjá tjaldbúð Guðs er
meðal mannanna og hann mun búa
hjá þeim ... Og hann mun þerra
hvert tár af augum þeirra. Og
dauðinn mun ekki framar til vera,
hvorki harmur né vein né kvöl er
framar til. Hið fyrra er farið.“ En
þangað til munt þú sofa í dánar-
heiminum, þangað sem þú ert farin
og hvorki er starfsemi né hyggindi
né þekking né viska. - Pred. 9:10.
Þangað til mun ég sakna þín,
amma mín, en það sem þú hefur
kennt mér gegnum árin mun fylgja
mér.
Þín einlæg,
Ólína.
Á vegferð okkar gegnum lífið
eru samferðamennirnir margir og
ólíkir. Sumir geisla af lífsorku,
góðmennsku og glaðværð, þannig
var Olína. Við andlát hennar koma
í hugann margar dýrmætar minn-
ingar. Ég kynntist henni á Kanarí-
eyjum árið 1975 en þar var hún á
ferðalagi ásamt sonardóttur sem
nokkrum árum síðar varð eigin-
kona mín. Olína var sjálfstæð kona
sem með bjartsýni, ráðdeild og
vinnusemi kom því til leiðar sem
hún ætlaði sér. Hún var athafna-
konan sem rak Litlu kaffistofuna
af myndarbrag í fjölmörg ár. Hún
var einnig amma sem hafði stórt
hjarta og bar velferð allra í fjöl-
skyldunni fyrir brjósti. Það var
ávallt gaman að heimsækja Ólínu
á Ásvallagötuna eða á Hrafnistu
þar sem hún dvaldi í rúmt ár.
Börnin þráðu nærveru hennar
enda veitti hún þeim ekki minni
athygli en þeim fullorðnu og gjaf-
mildi hennar og höfðingsskapur
var einnig einstakur. Ólína kvaddi
þetta líf að afloknu drjúgu dags-
verki. Ég minnist hennar með
virðingu og þökk.
Ingólfur Guðmundsson.