Morgunblaðið - 27.11.1998, Qupperneq 4

4 FÖSTUDAGUR 27. NÓVEMBER 1998
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Öllum þunguðum koinim boðin mótefnamæling
Ekki vitað hvernig
barnið smitaðist
Tveggja ára
fangelsi fyrir
Qársvik
ALNÆMISSMIT sem greinst
hefur í barni á leikskólaaldri barst
frá móður barnsins, en að sögn
Haraldar Briem sóttvarnalæknis
hjá landlæknisembættinu er ekki
vitað hvort barnið smitaðist í móð-
urkviði eða í tengslum við fæð-
ingu. Hann sagði að öllum þung-
uðum konum væri boðin mótefna-
mæling hér á landi og það ætti að
vera hluti af mæðravernd í dag.
Hann vildi ekki ræða þetta ein-
staka tilfelli en sagði að aðstæður
gætu verið breytilegar og ekki
víst að allar konur hafi verið hér í
mæðraeftirliti.
Haraldur sagði að alnæmisveir-
an smitaðist ekki við almenna um-
gengni manna á milli en hún geti
sem kunnugt er borist með kyn-
mökum og blóðblöndun þar sem
veiran kemst inn í blóðrás. Þannig
sé ekki hætta á smiti við kossa og
snertingu, eða með hráka, hori,
svita, tárum, uppköstum, hægðum
eða þvagi. Alnæmisveiran sé við-
kvæm og hún lifi ekki af almennt
hreinlæti, t.d. lifi hún það ekki af
þegar föt eru þvegin í þvottavél og
hún fjölgi sér ekki utan líkamans.
„Þar sem þetta er ekki almennt
smitandi sjúkdómur í almennri
umgengni leggjum við ríka
áherslu á að það er engin upplýs-
ingaskylda um að þessi eða hinn
sé smitaður. Ef við erum að tala
um skóla eða dagheimili þá þarf
hvorki að upplýsa um að kennari
eða starfsmaður sé smitaður, og
það þarf ekki að upplýsa um það
ef einhver leikskólakrakki eða
nemandi í skóla er smitaður. Það
er þá á valdi foreldranna eða við-
komandi starfsmanns sjálfs ef
hann vill gera það, en það er engin
skylda til þess vegna þess að smit-
hættan er ekki þannig," sagði
Haraldur.
KARL Gústaf Svíakonungur afhendir Magnúsi Pálssyni verðlaunapeninginn.
KARLMAÐUR á sextugsaldri var í
gær í Hæstarétti dæmdur í tveggja
ára óskilorðsbundið fangelsi fyrir
fjársvik. Var honum gefið að sök að
hafa á árunum 1992 til 1994 fengið
fjölda aðila til að gangast undir víxil-
skuldbindingar og skrifa upp á
skuldabréf sem hann fénýtti sér.
Þeir sem fyrir urðu voru margir
hverjh- eldri konur sem fundu til
samúðar með ákærða sem kvaðst
eiga í persónulegum erfiðleikum en
fullvissaði þær um að þær myndu
ekki þurfa að greiða sjálfar af bréf-
unum. Segir í dómi Hæstaréttar að
brot ákærða hafi verið stórfelld og
fjársvikin beinst að mörgum. Hann
hefur margoft hlotið dóma fyrir brot
á sama ákvæði almennra hegningar-
laga.
Þá segir að meðferð málsins fyi'ir
héraðsdómi hafi dregist langt úr hófi
en það var þingfest 7. nóvember
1995. Með dómi Hæstaréttar 27.
febrúar 1997, var fyrri héraðsdómur
í málinu ómerktur og því vísað heim í
hérað. Var það samt ekki tekið fyrir
og dæmt að nýju fyrr en í desember
sama ár. Eftir áfrýjun þess dóms var
málið ekki tilbúið til flutnings af
hálfu ákæruvalds fyrr en með grein-
argerð þess 28. október 1998. Var þó
að sögn Hæstaréttar brýnt tilefni til
þess að hraða skjalagerð eftir fóng-
um vegna fyrri tafa á meðferð máls-
ins. Þessi rekstur málsins fyrii- hér-
aðsdómi og eftir áfrýjun þess sé að-
finnsluverður. Telur Hæstiréttur
óhjákvæmilegt að taka tillit til þessa
ákærða í hag við ákvörðun refsingar.
Var hann dæmdur til að sæta fang-
elsi í tvö ár en frá dregst gæsluvarð-
hald sem hann sætti frá 14. október
til 25. október 1994.
Málið fluttu Bragi Steinarsson
vararíkissaksóknari af hálfu ákæru-
valdsins og Hilmar Ingimundarson
hi-1. fyrir hönd dæmda.
Starfshópur um farsíma í bflum
Notkun í akstri
verði bönnuð
STARFSHÓPUR sem dómsmála-
ráðheiTa skipaði leggur til að
ákvæði verði sett í umferðarlög um
bann við notkun farsíma við akstur
án handfrjáls búnaðar. Jafnframt er
lagt til að handfrjáls búnaður far-
síma í bifreiðum verði án tolla og
vörugjalds. Lagt er til að miðað
verði við að a.m.k, sex mánuðir líði
frá birtingu laganna þai- til þau taki
gildi og að notkun farsíma við akstur
án handfrjáls búnaðar verði refsi-
laus í eitt ár frá gildistöku bannsins.
I tillögu starfshópsins kemur
fram að mikil aukning er á notkun
farsíma (GSM og NMT) hér á landi
og voru skráðir símar í byijun októ-
ber sl. rúmlega 92 þús. Fyrirsjáan-
legt sé að þeim muni fjölga enn frek-
ar á næstu árum með lækkun af-
notagjalda. Bent er á að svo virðist
sem ungt fólk noti GSM-síma í
auknum mæli og hefur starfshópur-
inn áhyggjur af notkun farsíma við
akstur þegar ungir ökumenn eiga í
hlut. Ljóst er að slysahætta öku-
manna á aldrinum 17-20 ára hafi
verið mun meiri en annarra aldurs-
hópa undanfarin ár og nú bætist
þessi áhættuþáttur við.
I tillögunum er áhersla lögð á þörf
fyrir fræðslu um notkun farsíma við
akstur og er verið að vinna bækling
á vegum Umferðarráðs og Lands-
símans hf. sem fyrirhugað er að
dreifa með NMT- og GSM-símreikn-
ingum Landssímans hf. Telur starfs-
hópurinn að ekki nægi að dreifa
bæklingi til að tryggja sem best um-
ferðaröryggi og leggur því til að
bann verði sett við notkun farsíma
við akstur án handfrjáls búnaðar.
Magnús
Pálsson
hlýtur
sænska við-
urkenningu
MAGNÚS Pálsson myndlistar-
maður tók í gær við Prins
Eugen verðlaununum sænsku
sem veitt eru fyrir framúrskar-
andi myndlist hans. Karl
Gústaf, konungur Svíþjóðar,
afhenti Magnúsi verðlaunin.
Verðlaunin eru kennd við
Prins Eugen sem lést fyrir
rúmri hálfri öld en hann var
einn fremsti landslagsmálari
Svía og málverkasafnari.
Magnús Pálsson stundaði list-
nám árin 1949 til 1956 við lista-
skóla í Birmingham, Reykjavík
og Vín. Hann hefur lagt stund
á fjölbreytta myndlistariðkun,
gert sviðsmyndir fyrir leikhús,
skúlptúra, framið gjörninga,
hljóðverk, unnið leikverk, verk
á myndböndum og bókum.
Magnús tók nýverið þátt í sam-
sýningunni -30/60+, samsýn-
ingu tveggja kynslóða, á Kjar-
valsstöðum.
Málþing hjúkrunarforstjóra fjallaði um mikinii skort á hjúkrunarfræðingum
286 hjúkrunarfræðinga
vantar til starfa í dag
SAMKVÆMT könnun sem Félag íslenskra
hjúkrunarfræðinga og hjúkrunarforstjórar á
sjúkrahúsum hafa gert vantar í dag hjúkrunar-
fræðinga í 286 stöðugildi. Steinunn Sigurðardótt-
ir, hjúkrunarforstjóri á Sjúkrahúsi Reykjavíkur,
segir afar mikilvægt að gerðar verði ráðstafanir
til að fjölga útskrifuðum hjúkrunarfræðingum.
Steinunn er formaður í nefnd sem Félag ís-
lenskra hjúkrunarfræðinga og hjúkrunarforstjór-
ar stofnuðu í þeim tilgangi að kanna ástæður
skorts á hjúkrunarfræðingum og leiðir til úrbóta.
Steinunn kynnti starf nefndarinnar á málþingi
hjúkrunarforstjóra í gær, en nefndin stefnir að því
að Ijúka störfum íýrir áramót.
Steinunn sagði að samkvæmt könnuninni væri
þörf fyrir 14% fleiri hjúkrunarfræðinga til starfa.
Árið 1992 hefði sambærileg könnun leitt í ljós 18%
skort á hjúkrunarfræðingum og 1984 hefði skort-
urinn verið 14,3%. Hún sagði að mestur skortur
væri á öldrunardeildum, en þar væri þörf fyrir
25% fleiri hjúkrunarfræðinga til starfa. I heilsu-
gæslunni vantaði 6,6% fleiri hjúkrunarfræðinga
og væri skorturinn næstum allur hjá heilsugæslu-
stöðvum á landsbyggðinni. Á sjúkrahúsum vant-
aði 14,1% fleiri hjúkrunarfræðinga til starfa.
Steinunn sagði að það vantaði í dag hjúkrunar-
fræðinga í 286 stöðugildi. Hún sagði að í könnun-
inni hefðu hjúkrunarforstjórar verið spurðir hvað
þeir sæju fram á mikla vöntun á hjúkrunarfræð-
ingum í framtíðinni. Niðurstaðan væri sú að þá
hækkaði talan upp í 750. Hún lagði áherslu á að
þetta væri mat hjúkrunarforstjóranna á þörfinni,
en það þýddi ekki að íyrirsjáanlegt væri að heil-
brigðisstofnunum yrði tryggt fjármagn til að
fjölga stöðugildum svo mikið í náinni framtíð.
Atvinnuþátttaka hjúkrunarfræðinga er 85%
Steinunn sagði að könnun sem Félag íslenskra
hjúkrunarfræðinga hefði gert leiddi í ljós að at-
vinnuþátttaka útskrifaðra hjúkrunarfræðinga
væri 85%, sem væri mjög hátt hlutfall. Einungis
390 útskrifaðir hjúkrunarfræðingar störfuðu ekki
við hjúkrun. Hún sagði einnig að könnunin hefði
leitt í ljós að það væri rangt sem oft væri haldið
fram, að mjög margir hjúkrunarfræðingar væru í
hlutastörfum. 75% hjúkrunarfræðinga væru í 70-
100% starfi.
Steinunn sagði að í dag væru starfandi 1.049
hjúkrunarfræðingar sem fæddir væru á tímabil-
inu 1951-1960, en einungis um 690 hjúkrunar-
fræðingar væru starfandi sem fæddir væru 1961-
1970. Hún sagði ljóst að útskrifa þyrfti fleiri
hjúkrunarfræðinga ef takast ætti að mæta þörf-
inni fyrir hjúkrunarfræðinga. Bæta þyrfti aðbún-
að hjúkrunarfræðinga og sömuleiðis möguleika
þeirra til endurmenntunar, en þar hefði verið
skorið niður á liðnum árum. Hækka þyrfti laun
hjúkrunarfræðinga. Dagvistunarmál væru mikið
vandamál og ættu sinn þátt í hjúkrunarfræðinga-
skortinum.
Óttast verkefnaflutning frá
hjúkrunarfræðingum
Vilborg Ingólfsdóttir, yfirhjúkrunarfræðingur
hjá landlækni, sagði afar mikilvægt fyrir hjúkiun-
arfræðingastéttina að hún reyndi að leggja sitt lóð
á vogarskálina til að leysa þetta vandamál. Ef það
tækist ekki sagði hún hættu á að lagðar yrðu fram
tillögur um að færa verkefni frá hjúki-unarfræð-
ingum til annarra heilbrigðisstétta eða mennta
aðra hópa til að taka við einhverju af verkefnum
sem hjúkrunarfræðingar önnuðust í dag. Stein-
unn sagðist einnig hafa heyrt marga tala um þetta
sem lausn. Nefnd hjúkrunarfræðinga og hjúkrun-
ai-forstjóra myndi hins vegar ekki leggja þetta til.