Morgunblaðið - 12.12.1998, Side 42

42 LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 1998
Hér er ekk-
ert „made
in China“
Það er óneitanlega munur á stemmning-
unni í Ullarversluninni Þingborg rétt utan
við Selfoss eða hávaðasömum verslunum í
----------------7----------
Reykjavík nú fyrir jólin. I Þingborg fara
viðskiptin fram við kertaljós og eina hljóðið
sem heyrist meðan kaupandinn skoðar
handunninn varninginn er létt spunahljóð
í rokki sem afgreiðslustúlkan stígur af
taktfestu. Hildur Einarsdóttir og Ragnar
Axelsson brugðu sér austur yfír heiðar.
Morgunblaðið/RAX
FJÖLSKYLDAN í Þingborg við rokkinn góða, seni gegnir mikilvægu hlutverki í framleiðslunni. Talið frá
vinstri Sigríður Embla, Harpa, Ingi Heiðmar og Halla Ósk.
ULL ARVE RSLUNIN
Þingborg er í gömlu
virðulegu húsi sem eitt
sinn gegndi hlutverki
skóla og félagsheimilis sveitarinn-
ar. Húsið stendur við þjóðveg núm-
er eitt, um fímm mínútna akstur
frá Selfossi. Ekki er lengi verið að
aka þangað frá Reykjavík á góð-
viðrisdögum eins og verið hafa að
undanförnu. Það voru þó ekki
margir í búðinni þegar okkur bar
að garði skömmu fyrir síðustu
helgi en fólk rakst inn öðru hvoru
til að kaupa smágjafír.
Hjónin Harpa Ólafsdóttir og
Ingi Heiðmar Jónsson hafa rekið
ullarverslunina í Þingborg í eitt ár.
Harpa, sem er af Skeiðunum, og
Ingi Heiðmar, sem er norðan úr
Blöndudal, búa í verslunarhúsinu
ásamt tveimur dætrum sínum,
Höllu Ósk 10 ára og Sigríði Emblu
6 ára. Þau segja þægilegt að búa á
staðnum því þá geti þau opnað þeg-
ar einhver birtist á hlaðinu. Harpa
notar svo timann sem gefst frá
búðarstörfunum til að prjóna peys-
ur, húfur og vettlinga eða spinna
band, sem þarna er til sölu. Ingi
Heiðmar, sem er kennari við Þing-
borgarskóla, hjálpar svo konu sinni
í versluninni eftir þörfum og ekki
má gleyma dætrunum, sem einnig
eru duglegar búðarkonur.
Það má heyra á þeim hjónum að
þau hafa gaman af því sem þau eru
að gera. Reyndar hefur Harpa verið
viðlóðandi verslunina frá því hún
var stofnuð fyrir tæpum tíu árum.
Aðdragandi þess að verslunin var
sett á laggimar var námskeið sem
haldið var í Þingborg um íslenska
ull og ullarvinnslu. Vildu konumar
sem að því stóðu og sóttu námskeið-
ið forða gamla handverkinu frá
gleymsku og um leið skapa konum
atvinnu. í því skyni var Ullarvinnsl-
an Þingborg stofnuð árið 1991.
Konurnar í ullarfélaginu, sem
vom úr Árnes- og Rangárvalla-
sýslu, veltu því fyrir sér hvar best
væri að hafa verslunina sem átti að
selja handverk þeirra. Fannst þeim
tilvalið að nýta gamla skóla- og
samkomuhúsið í Þingborg, sem þá
stóð autt. Nýtt félagsheimili var
langt komið í smíðum og það gamla
var að drabbast niður. „Við tókum
því húsið í fóstur,“ segir Harpa,
„en það þurfti að gera heilmikið við
það áður en það varð verslunar-
hæft. Við slipuðum gólf og gerðum
við veggi og máluðum húsið bæði
að innnn og utan.
Uppáhaldsbækurnar
hans Inga Heiðinars
Fyrstu árin eftir að við fluttum
hingað inn seldum við einkum
framleiðslu hópsins en nú erum við
með fjölbreyttan vaming víðar að.
- Allt handunnar vörur, hér er
ekkert „made in China“,“ segir hún
með áherslu.
Þegar svipast er um í verslun-
inni gefui- að líta úrval af hefð-
bundnum lopapeysum og sérhann-
aðar lopapeysur úr handunnu
bandi sem hanga á herðatrjám eða
liggja uppi í hillum. Einnig er að
finna hatta og húfur; ýmiss konar
trévörur eins og bréfa- eða brauð-
hnífa; muni úr kinda- og hreindýrs-
horni; útskorna fugla sem koma
alla leið frá Hólmavík; niðursagað
grjót af næsta bæ sem má nota
sem platta undir heita potta eða
pönnur. Portrettmynd af Halldóri
Laxness hangir á veggnum en hún
kemur alla leið frá Bretlandi.
Myndin er gerð úr þæfðri ull. Is-
lensk kona, búsett í London lánaði
þeim myndina til sýningar. Þama
er líka að fínna skartgripi úr tré,
handunnin kort og kóngakerti úr
bývaxi og bækur sem fjalla um
ýmsan þjóðlegan fróðleik. „Þetta
eru uppáhaldsbækumar hans
Heiðmars," segir Harpa. „Hann
pantar bara það sem honum finnst
skemmtilegast að lesa sjálfum eins
og ljóðabækiu- og bækur sem em
tengdar bændum.“
„Það þýðir ekki að ætla að keppa
við Bónus um almenna bóksölu,“
segir Heiðmar og brosir kankvís.
.jYnnars er mjög heppilegt að hafa
bækur í búðinni, því meðan kon-
umar em að skoða vaminginn
glugga karlamir í bækumar. Þeir
era miklu rólegri fyrir bragðið,"
bætir hann við og glottið er ennþá
á andlitinu á honum.
Harpa segir að útlendingar séu
nú orðið á ferðinni á öllum árstím-
um og nokkuð komi einnig af ís-
lendingum, þá sérstaklega fyrir
jólin. „Fólkið gefur sér góðan tíma
til að skoða það sem hér er á
boðstólum. Það er ekkert að flýta
sér. Á sumrin er umferðin mest.
Ferðaskrifstofumar koma sumar
reglulega með ferðamenn hingað.
Þá sit ég stundum við rokkinn og
finnst ferðamönnunum skemmti-
legt að fylgjast með því sem ég er
að gera.
Við höfum eignast ágæta kunn-
ingja í gegnum starfíð og emm í
bréfaskriftum við nokkra þeirra,“
segir Heiðmar. „Það kom til okkar
ítali í sumar á mótorhjóli sem bað
Hörpu að prjóna vesti handa dótt-
ur sinni, sem hún gerði. Maðurinn
er búinn að hringja mörgum sinn-
um og spyrja hvort við höfum ekki
öragglega fengið greiðsluna fyrir
vestið og þakka henni fyrir.“
Sérpantanir á
peysum hafa aukist
„Við höfum einnig verið í bréfa-
sambandi við Finna nokkurn sem
TÖLUVERÐ eftirspurn er eftir sérhönnuðum lopapeysum
úr handspunnu bandi.
HANDUNNIN kort og myndir.
í ULLARVERSLUNINNI Þingborg
er að finna skemmtilegar trévörur.
pantaði hjá mér peysu,“ segir
Harpa. „Hann lýsti því hvernig
hann vildi hafa peysuna í sniðinu
og hvernig litimir ættu að vera. Eg
sendi honum peysuna þegar ég
hafði lokið prjónaskapnum og nú
hefur hann pantað aðra peysu hjá
mér. Sérpantanir á peysum hafa
aukist jafnt og þétt.“
Gæðamálin hafa verið tekin föst-
um tökum af Þingborgarhópnum
en hjá þeim er starfandi gæða-
nefnd sem fer yfir þær vörar sem
seldar era í versluninni. „Við telj-
um okkur vera með vel unna vöra,“
segir Harpa. „Við vöndum til allrar
vinnslu en við látum búa sérstak-
lega til fyrir okkur lopann sem við
notum í peysumar. Við föram í ull-
arþvottastöðina í Hveragerði á
haustin og veljum þar úr bestu ull-
ina. Við viljum hafa hana hreina
með eðlilegri ullarfitu. Þegar ullin
er þvegin er notuð mun minni sápa
við þvottinn á ullinni okkar en
venjulega því við viljum halda fit-
unni í ullinni að vissu marki, þá
verður hún mýkri. Það er fyrirtæk-
ið Istex sem býr til lopann eða við
spinnum hann sjálfar."
Þegar Harpa er spurð hver sé
munurinn á handunnu bandi og því
sem er unnið í vél segir hún að það
handunna sér hrárra og líflegra en
auðvitað sé einnig hægt að spinna
vel unnið band. Annars hafa Þing-
borgarkonur tekið tæknina í sína
þjónustu, því í einu herbergi húss-
ins má sjá kembivél, sem sparar
mörg handtökin.
En hvemig er að verðleggja vör-
urnar? Fá handverksmennirnir
nokkurn tímann sannvirði fyrir
þær?
„Þegar við verðleggjum okkar
vörar fáum við að vita hve margir
tímar liggja að baki hverjum hlut
og eftir því ákveðum við verðið. Við
eram ekkert að gefa peysurnar
bara vegna þess að okkur finnst svo
skemmtilegt að prjóna. Framboð
og eftirspum hafa einnig áhrif á
verðlagninguna. Það er þó ekkert
launungarmál að þeir sem vinna
þessa hluti era á lægsta hugsan-
legu kaupi. - Fólk hefur því miður
lítinn skilning á því hve mikil vinna
liggur að baki handverkinu. Þeir
sem hafa unnið við það eru búnir að
gefa vinnu sína í áratugi. Það sem
bætir fyrir launakjörin er að starfið
er mjög gjöfult og skemmtilegt en
það má eiginlega segja að þetta sé
hugsjónastarf. Ef ég væri að hugsa
um að græða peninga væri ég í ein-
hverju öðra,“ segir Harpa.
UU { fat
Harpa segir að það sé góður fé-
lagsandi í hópnum sem stendur að
Ullarfélaginu. „Við hittumst
tvisvar í mánuði. Annaðhvort