Morgunblaðið - 22.12.1998, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
ÞRIÐJUDAGUR 22. DESEMBER 1998 45
SIGURÐUR B.
ÓLAFSSON
+ Sigurður Breið-
Qörð Ólafsson
fæddist í Fagradal í
Dalasýslu 8. mars
árið 1911. Hann lést
á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur 15.
desember síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Ólafur Stur-
laugsson bóndi í
Akureyjum og kona
hans Agúsla Sig-
urðardóttir. Sigurð-
ur var þriðji í röð-
inni af fimm systk-
inum. Elst var Aðal-
heiður, húsmóðir, Reykjavík.
Hún Iést fyrir einu ári. Næstur
var Georg, smiður, Stykkis-
hólmi, þá Sigurður, Eyjólfur,
skipstjóri, Stykkishólmi, og loks
Óhna, hún lést í æsku.
Sigurður kvæntist Jónínu
Einarsdóttur 1934. Þau bjuggu
alla tíð í Keflavík. Börn þeirra
eru: 1) Einar Bragi, starfsm. 01-
íufélagsins á Keflavíkurflug-
velli, f. 1935. Hann giftist Petu
Ásu Þorbjörnsdóttur, d. 1994.
Þau eignuðust þrjá
syni. Einn son átti
Peta, sem ólst upp
hjá þeim sem þeirra
barn. Barnaböm
þeirra eru fimm. 2)
Ólafur, f. 1936,
handavinnukennari
við Grunnskólann í
Keflavík, kvæntur
Steinunni Erlings-
dóttur. Þau eiga
tvær dætur og einn
son, barnabörn
þeirra eru þrjú. 3)
Jóhanna, f. 1938,
húsmóðir, gift Guð-
mundi Ó. Sigurgeirssyni, sjó-
manni í Grindavík. Þau eiga
Ijögur börn og eitt bamabarn.
4) Ágústa, f. 1941, hjúkmnar-
fræðingur, gift Raphael Ospina
tölvufræðingi, þau eiga tvær
dætur og búa í New Jersey í
Bandaríkjunum. 5) Ásta, f. 1945,
skrifstofumaður hjá Reykjanes-
bæ, hún er ógift og á einn son.
Útför Sigurðar fer fram frá
Keflavíkurkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Sigurður var í fjölskyldu minni
ávallt nefndur Siggi frændi, flestir
kenndu hann við mb. Tjald, seinni ár
en hann var farsæll skipstjóri á bát-
um með því nafni í nær 30 ár. Sig-
urður ólst upp í Akureyjum í Breiða-
firði, nánar til tekið í Gilsfirði. Á
þeim tíma var fjölmennt þar, eins og
öðrum Breiðafjarðareyjum. Auk for-
eldra Sigga bjuggu þar einnig föður-
foreldrai- hans, Sturlaugur Tómas-
son með seinni konu sinni, Herdísi
Kristínu Jónsdóttur. Þau eignuðust
14 böm og með fyrri konunni hafði
Stmdaugur átt átta börn, sem hún
lést frá í ómegð. Nokkur þessara
barna létust í bernsku, en á móti
kom að nokkur börn ólu þau upp að
mestu eða öllu. Það hefir þurft elju
og útsjónarsemi til þess að sjá öllu
þessu fólki fyrir fæði og klæðum og
ungir sem gamlir hafa þurft að
leggja sitt að mörkum.
Hungur mun hafa verið fátítt í
Breiðafjarðareyjum, þótt víða um
land vildi það henda þegar hart var í
ári. „Ófeiti“ var algeng dánarorsök á
tímum ömmu okkar.
Siggi hélt að heiman 11 ára, vænt-
anlega til þess að „vinna heimilinu“
eins og það var kallað. Hann fór
fyrst til Reykjavíkur og hélt til hjá
Bergi föðurbróður sínum og vann í
byggingarvinnu. Eitthvað fór hann
út á land í vitabyggingar. Siggi var
það sem kallað er „dverghagur“ og
hafði hug á að læra smíðar. Ekki
varð af því.
Ái'ið 1930 kom hann á vertíð til
Keflavíkur, ásamt Eyjólfi bróður
sínum. Þeir réðust landmenn við mb.
Framtíðina, sem Ingiber Ólafsson og
félagar áttu ásamt fleiri bátum.
Skipstjóri var Ólafur Jón Jónsson,
ávallt nefndur Óli Jón..
Móðir mín var sú yngsta af hópn-
um, en Ólafur, faðir þeirra bræðra
elstur alsystkinanna. Mamma mun
hafa verið beðin að líta til með
frændum sínum. Þeir voru í bragga
með fleiri aðkomumönnum sem
voru við útgerð Ingibers og félaga.
Eg man vel að móðir mín fór að líta
á braggann og var ekki hrifin af.
Það fór því svo að þeir voru mikið
heima hjá okkur á Kirkjuvegi 11,
Steinkubæ, þótt ekki væri húsrými
mikið þar, eitt herbergi og eldhús á
þeim tíma. Hér var þá líka á vertíð
Ingólfur Pétursson, sonur hálfsyst-
ur mömmu, sem ólst að öllu leyti
upp í Akureyjum. Hann vai- einnig
tíður gestur. Það var því oft líflegt í
eldhúsinu heima þegar allir voru
mættir, þótt þeir bræður væru ekki
margmálir.
Jónína Einarsdóttir var ráðskona í
bragganum hjá Ingiber. Þar kynntust
þau fyrst. Siggi hélt áram að kom á
vertíð til Keflavíkur og 1934 giftu þau
sig og fóru að búa í Keflavík. Fljótlega
keyptu þau snoturt hús á Vallargötu 4,
sem enn stendur lítt breytt. Þar voru
þau til 1960, þá fluttu þau á Njarðar-
götu 3 í hús, sem þau byggðu þar.
Stuttu eftir að þau hófu búskap
fékk Siggi brjósthimnubólgu og var
frá vinnu í langan tíma. Þá hlýtur að
hafa sorfið að hjá ungu hjónunum,
engar tryggingar, heimskreppan í
algleymingi og hver átti nóg með sig,
gott var þá að eiga góða granna, og
þá áttu þau, m.a. heiðurshjónin
Gunnu og Óla Sól. Þetta basl hefir
ekki síst bitnað á henni Jónu, Ég
man að eitt sinn heyrði ég hana móð-
ur mína segja: „Henni Jónu tekst að
láta lítið nægja.“ Hún þekkti vel til
aðstæðna.
Stax og Siggi fór að hressast fór
hann að vinna og fljótlega var hann
kominn á dragnót með Óskari Ein-
arssyni á mb. Áfram, átta tonna bát,
sem Guðjón Einarsson átti. 1940
keypti hann þann bát í félagi við
Óskar. Þeir stunduðu dragnót frá
vori til hausts og gekk vel. Stríðið
var komið í algleyming og gott verð
fékkst fyrir allan fisk.
Á vertíðum var Siggi í landi við
báta, lengst við Svaninn, sem Jóhann
á Vatnsnesi átti og gerði út hér í
mörg ár.
Haustið 1943 vildi Óskar hætta á
sjó og þá seldu þeir mb. Áfram. Upp
úr því komst Siggi í félag um kaup á
gamla mb. Bjama Ólafssyni, sem var
21 tonn. Nú skyldi stunda troll, Siggi
varð ekki skipstjóri, útgerð gekk illa
og henni var slitið eftir árið.
Siggi vildi halda sig við dragnótina
og um vorið 1945 keypti hann átta
tonna bát, Leif heppna, í félagi við
svila sinn, Lárus Sumarliðason.
Erfitt reyndist að halda þeim bát
gangandi og sú útgerð endaði á að
þeir komust í höfn á bátnum hálf-
sokknum haustið 1947. Þá var bátur-
inn dæmdur ónýtur. Þótt þeir fengju
engar bætur réðust þeir strax í að ná
sér í bát og keyptu nú mb. Friðrik,
tíu tonna bát, smíðaðan á Akureyri
1925.
Ekki var Siggi sáttur við þann bát
og þeir seldu hann eftir eitt ár og í
framhaldi af því keyptu þeir fyrsta
Tjaldinn, 15 tonna bát frá Vest-
mannaeyjum. Á þennan bát fiskaðist
mikið. Þeir voru á dragót þegar frið-
ur fékkst til þess, hún var uppáhalds
veiðarfæri hans. Á veturna fóru þeir
að fiska loðnu til beitu. Ýmsan veiði-
skap fóru þeir svo á eftir árstíðum.
Alltaf gekk vel miðað við stærð báts-
ins.
Árið 1954, stækka þeh’ loksins
við sig, selja og kaupa í staðinn mb.
Ægi, 24 tonna „Fridriksunds" bát
byggðan 1935. Á hann settu þeir
Tjaldsnafnið og -númerið. Þennan
bát létu þeir sér duga til 1967. Þá
skiptu þeir í 30 tonna bát, mb. Há-
stein, byggðan í Danmörk 1956. Á
hann var að sjálfsögðu sett nafnið
Tjaldur og númerið KE 64. Þennan
bát áttu þeir til 1972, að þeir seldu
hann og hættu útgerð. Siggi var þá
búinn að vera skipstjóri i nær 30 ár,
án allra óhappa og ávallt gengið vel.
Siggi fór að vinna í gluggaverk-
smiðjunni Ramma og var þar
nærstu árin. I frístundum smíðaði
hann líkön af breiðfirskum árbát-
um, að mestu með vasahnífnum sín-
um.
Sjórinn togaði í og Siggi fékk sér
trillu og reri á henni, oftast „einn á
báti“, framundir áttrætt, með góðum
árangri.
Ég á frænda mínum margt gott
upp að unna, allt frá því ég var barn.
Þegar ég fór að hugleiða að eignast
bát, fékk ég plás á Tjaldinum hjá
Sigga. Ég hafði mest verið á togur-
um og var ljóst að sú reynsla dugði
ekki á minni bátum. Siggi var sjó-
maður af Guðs náð, hann bar virð-
ingu fyrir náttúruöflunum. Þetta var
árið 1956, dragnót var bönnuð á
þeim tíma, við vorum, línu um haust-
ið, loðnu um veturinn. Um vorið
reyndum við lúðulóð, mestu voium
við á „skaki“ um sumarið og haustið,
veiddum mikið af stórufsa, upp í 24
tonn í tveggja daga róðri, 13 til 14 kg
meðalvigt, oftast dró Siggi mest.
Siggi var prúður og hæglátur
maður, afskiptalítill um annarra
manna hagi en hjálpsamur og ljúfur
inni við beinið. Þeirri hlið flíkaði
hann lítt. I þeim efnum voru þau
Jóna samstiga. Því kynntist ég af
eigin raun.
Vináttu í nær 70 ár verða ekki
gerð skil í stuttu máli, málæði var
Sigga frænda ekki að skapi. Lítið at-
vik sem mér er vel í minni segir
máski allt sem þarf.
Þegar móðir mín varð 90 ára,
1991, komum við saman hennar nán-
ustu, Siggi þar með, að sjálfsögðu.
Margt var spjallað, bæði voru þau
farin að missa heym. Þar kom að
mamma hálfhrópaði í eyra Sigga:
„Finnst þér ekki bagalegt að heyra
svona illa, Siggi minn?“ Hann svar-
aði um hæl: „Ætli ég sé ekki búinn
að heyra nóg, Unnur mín.“ Þetta
svar lýsir Sigga frænda betur en ég
kann.
Góði vinur, langri og strangri veg-
ferð þinni er lokið. Þín verður víða
saknað. Ekki mætir þú í Grófinni og
ekki leiðir þú afastrákinn Aron leng-
ur með sama hætti, en þú munt lengi
verða öllum sem þér kynntust gott
fordæmi.
Vol er ekki við hæfi er farsælli ævi
lýkur, en mikill er missir þinn, Jóna
mín. Megi góður Guð hugga þig og
styrkja.
Ólafur Bjömsson.
Ég byrjaði að róa með afa þegar
ég var 16 ára. Ég hafði aldrei verið á
handfærum áður og sá aldrei grein-
□nri 1111111iiiniy
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
Erfísdrykkjur
*-
P E R L A N
Sími 562 0200
X T11ITTTTI
ÚTFARARST OFA
HAFNARFJARÐAR
Stapahrauni 5, Hatnarfirði, sími 565 5892
Suðurhlíð 35 ♦ Sími 581 3300
Persónuleg,
alhliða útfararþjónusta.
Áralöng reynsla.
Sverrir Olsen,
útfararstjðri
Sverrir Einarsson,
útfararstjóri
Utfararstofa íslands
Allan sólarhringinn. www.utfararstofa.ehf.is/
anlegan mun á ufsa og ýsu. Ég var
hræðilega sjóveikur fyrsta daginn
enda þung undiralda og lúkarinn
fullur af olíublönduðu blóðvatni og
neftóbaki. Eina siglingartækið var
gamall pappírsdýptarmælir sem
þm’fti að þurrka reglulega af því
stundum vildu loða við hann tóbaks-
korn sem litu út eins og góðar
þorsklóðningar. Ég vildi bara deyja
og sökkva niður í djúpan sæ. Þetta
gekk svona fyrstu róðrana og afi
bauð mér að hætta með reisn eftir
hvem dag. En svo einn góðan veður-
dag kom þessi góði veðurdagur sem
við vitnum svo oft til og þá hófst sjó-
mannsferill minn fyrir alvöru.
Við fiskuðum ágætlega þetta sum-
ar og það var mikið hlegið. Við döns-
uðum um dallinn, börðum goggum í
skjólborðið og ákölluðum Eyjólf og
báðum hann að hressast, þökkuðum
kananum fyrir ratsjárstöðvarnar
sem auðvelduðu okkur miðin, villt-
umst í þoku, kölluðum „Guð hjálpi
Stakknum" í hvert sinn sem við
sigldum fram hjá Helguvíkinni og
veðjuðum á vigtina. Við urðum mestu
mátar. Einu sinni í landlegu sótti ég
afa og bað hann að líta með mér nið-
ui’ á bryggju. Amma varð ekki hrifin
í það skiptið en sagði: „Jæja, þá, farið
þið. Þið eruð hvort eð er hálf-trúlof-
aðir.“ Það var ekki fjarri lagi.
Geðslag afa var með eindæmum
gott. Með brotið stýri og bilaða vél
sagði hann bara: „Þetta er allt í
havaríi," og svo ekki meir. Ég sá
hann aldrei fyrr né síðar æsa sig yfir
nokkrum hlut; hann varð í mesta lagi
pirraður. Hann hafði ekki öfga-
kenndai’ skoðanh’ á nokkrum hlut og
svaraði öllum slíkum hugmyndum
með orðunum „oekki“ og „ætli það
nokkuð" og dró seiminn. Hann var
listamaður í tilsvörum og afgreiddi
allt stutt og laggott en oft með beittu
háði.
Þegar afa var farin að daprast
sjónin sagði ég að hann gæti látið
laga þetta. „Ætii ég sé nú ekki búinn
að sjá nóg,“ var þá svarið. Ég hló en
vissi að undir niðri bjó alvaran. Hann
bar ekki tilfinningar sínar á torg.
Þegar ég kvaddi hann í haust áður
en ég hélt utan til söngnáms fylgdi
hann mér þögull úr húsi og labbaði
inn í bflskúr. Eg fylgdi á eftir eins og
oft þegar við vorum að skoða hlutina.
Hann rétti mér umslag þar sem
hann hafði tekið tfl smá farareyri
handa mér. Ég varð orðlaus en sagði
efth’ góðan tíma „takk“. Hann sló í
öxlina á mér og sagði: „Þú áttir
einmitt bara að segja það.“
Ég hringdi til afa frá Vínarborg
þegar hann lá núna síðast á sjúkra-
húsi. Hann sagði hjúkrunarkonunum
að það væri söngvari í símanum og ég
heyrði að þær trúðu því svona rétt
mátulega: „Já, já, Sigurður minn, ai-
veg örugglega.“ Hann sagðist hlakka
til að fá mig heim til að heyra mig
syngja. Ég sagði að það yrðu stórtón-
leikar og að ég skyldi taka frá sæti
fyi-ir hann á fremsta bekk. „Æth væri
ekki nær að ég sæti aftast,“ svaraði
hann og hló.
Ég kveð þig, gamli vinur, með sár-
um söknuði. Ómmu og bömum
þeirra sendi ég samúðarkveðjur.
Hvfl þú í Guðs friði.
Davíð Ólafsson.
Ég varð hissa þegar hringt var
til mín og mér sagt að þú værir
ekki lengur á meðal okkar. Er ég
fór upp á Sjúkrahús Reykjavíkur
hinn 14. desember sl. fannst mér þú
bara líta betur út og ég var farinn
að búast við að sjá þig við jólaborð-
ið á jóladag heima hjá ykkur hjón-
unum í Keflavík eins og venjan var
orðin. Þegar ég lít til baka hefðu
heimsóknir mínar mátt vera fleiri
til ykkar hjóna, ömmu og afa.
Svona er lífið, það er alltaf gott að
vera vitur eftir á. Þetta lífsgæða-
kapphlaup, það er nú ljóti tímaþjóf-
urinn, maður gefur sér ekki nægi-
lega mikinn tíma til að heilsa upp á
ættingja og vini. Við fráfall þitt
opnaðist bók minninganna í mínum
hugarheimi. Þér hefur kannski
fundist allt þetta sem þú sagðir mér
sjálfsagt, en fyrir mér var þetta allt
nýtt og fannst mér þetta mjög at-
hyglisvert. Nútímamaðurinn gefur
sér ekki tima til að hlusta á full-
orðna, lífsreynda einstaklinga,
heldur veður áfram í blindni en at-
hugar ekki að lausn á ýmsum
vandamálum gæti legið hjá þeim
lífsreyndu.
Afi minn, ég þakka þér fyrir þær
stundir er ég fékk að vera í kring
um þig og ef líf verður eftir dauð-
ann ert þú einn af þeim einstakling-
um sem ég gjarnan vildi fá að hitta
aftur.
Þinn dóttursonur,
Sigurður B. Guðmundsson.
Setjum upp
Jólaljós á jólanótt #1
í Fossvogshirlzjugartói ■ w» m - %
RaflýsingarJjjónusta Póla li/f Sími: 561 8401