Morgunblaðið - 19.05.1999, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ 1999 27
óljúfar málamiðlanir. Þá er Barak
hvorki sagður vilja treysta á stuðn-
ing araba né kommúnista en flokk-
ar araba hafa aldrei fengið tæki-
færi til að taka þátt í stjómar-
myndun þar sem ísraelskir arabar
njóta almenns vantrausts meðal
gyðinga.
Því hefur töluvert verið rætt um
myndun hugsanlegrar þjóðstjórn-
ar, sem bæði Verkamannaflokkur-
inn og Likud-flokkurinn ættu aðild
að, en leiðtogar flokkanna eru
sagðir hafa verið nálægt því að ná
samkomulagi um stofnun slíkrar
stjórnar síðastliðið sumar. Þá eru
leiðtogar beggja fylkinga sagðir
gera sér grein fyrir nauðsyn þess
að varanleg sátt náist um hugsan-
lega friðarsamninga við Palestínu-
menn og að heppilegt væri að þjóð-
stjórn stæði að erfiðum ákvörðun-
um sem slíkum samningum fylgdi.
Reynt að koma í veg fyrir óeðli-
lega mikil áhrif strangtrúaðra
Fyrir síðustu kosningar var
kosningafyrirkomulagi breytt,
þannig að nú er forsætisráðherra
kjörinn í sérstakri kosningu í stað
þess að leiðtogi stærsta stjórn-
málaflokksins fái umboð til stjórn-
armyndunar að loknum kosning-
um og fari síðan með forsætisráð-
herraembættið takist honum að
mynda ríkisstjórn. Þessar breyt-
ingar áttu m.a. að koma í veg fyrir
að flokkar strangtrúaðra hefðu
stjórnarmyndun í hendi sér.
Reynslan hefur hins vegar sýnt að
breytingin þjónar ekki þeim til-
gangi sem henni var ætlað þar
sem forsætisráðherraefni verða
nú að treysta á stuðning strang-
trúaðra fyrir kosningar ekki síður
en eftir kosningar. Þannig átti
Likud-flokkurinn t.d. erfitt með að
verjast fylgistapi til Shas-flokks-
ins fyrir þessar kosningar á sama
tíma og leiðtogi þess, Benjamin
Netanyahu, sóttist eftir stuðningi
þeirra við framboð sitt til forsæt-
isráðherraembættisins.
Þá þykir Netanyahu hafa sýnt
það og sannað í stjórnartíð sinni að
hið nýja fyrirkomulag feli hinum
kjöma forsætisráðherra of mikið
sjálfstæði frá þinginu og þar af
leiðandi of mikil völd. Því hefur
þegar verið ákveðið að lögunum
verði breytt á nýjan leik og að
horflð verði til fyrra fyrirkomu-
lags.
Þrátt fyrir að breytt kosninga-
fyrirkomulag hafi ekki þjónað þeim
tilgangi sem því var ætlað hefur
það haft ýmsar aðrar breytingar í
fór með sér. Þannig hefur breyt-
ingin m.a. dregið úr vægi hinna
hefðbundnu vinstri og hægri flokka
með því að gefa fólki tækifæri til að
kjósa um það hver fari með stjórn-
armyndun en styðja á sama tíma
minni flokka sem höfða til hags-
muna þeirra og áhugasviðs. Breyt-
ingin hefur því orðið til þess að á
undanfómum árum hefur sprottið
upp mikill fjöldi smáflokka en 31
flokkur tók þátt í kosningunum að
þessu sinni. Má þar nefna hug-
leiðslu- og jógaflokk, flokka sem
berjast fyrir opnun spilavítis, lög-
gildingu kannabisefna, réttindum
karla innan fjölskyldunnar og
græningjaflokk.
Enginn þessara flokka náði hins
vegar 1,5% markinu sem þarf til að
koma manni á þing. Flokkur fyrir-
sætunnar Pninu Rosenblum, sem
sett hefur baráttuna gegn heimilis-
ofbeldi á oddinn, hlaut mest fylgi
þessara smáflokka og virtist á
tímabili hafa tryggt sér tvö þing-
sæti. Þá var flokkur ellilífeyrisþega
einnig mjög nálægt því að koma
manni á þing.
Dreifing atkvæða til smáflokk-
anna hefur því haft það í för með
sér að fjöldi atkvæða skilar sér
ekki inn á þing og getur það leitt
til mikils misræmis milli fylgis
hins kjörna forsætisráðherra og
styrkleika flokks hans á þingi.
Þannig hefur því enn ekki verið
fyllilega svarað hvernig brugðist
skuh við því takist hinum kjöma
forsætisráðherra ekki að mynda
stjórn samkvæmt niðurstöðum
kosninga.
Bretar beita sér fyrir því að NATO undirbúi landhernað í Kosovo
Gæti grafíð undan samstöðu
meðal aðildarríkja NATO
Brussel, London. The Daily Telegraph.
SAMSTAÐA NATO-ríkjanna í
Kosovo-málinu virðist í hættu vegna
tilrauna Breta til að fá bandalagið
til að undirbúa hugsanlegan land-
hernað í sumar til að tryggja að
flóttafólkið frá Kosovo geti snúið
þangað aftur áður en vetur gengur í
garð.
Robin Cook, utanríkisráðherra
Bretlands, fór til Brussel í fyrradag
og notaði tækifærið til að skora á
Atlantshafsbandalagið að íhuga
þann möguleika að senda hersveitir
til Kosovo í sumar þótt stjómvöld í
Júgóslavíu fallist ekki á að hleypa
erlendu herliði inn í héraðið. Stjórn
Bandaríkjanna hefur hins vegar
verið treg til að fallast á landhernað
og ráðamenn í fleiri NATO-ríkjum,
m.a. Frakklandi og Þýskalandi,
hafa gefið til kynna að þeir séu and-
vígir því að gerð verði innrás í Ser-
bíu.
Háttsettir embættismenn í
Frakklandi sögðust telja ummæli
Cooks „stórhættuleg" og stefna
samstöðu NATO-ríkjanna í hættu.
Gerhard Schröder, kanslari Þýska-
lands, sagði í gær að „óhugsandi"
væri að reynt yrði að leiða deiluna
um Kosovo til lykta með landhern-
aði. „Þetta er afstaða okkar og
henni verður ekki breytt,“ sagði
kanslarinn.
„Höfum ekki útilokað
neina möguleika"
Bill Clinton, forseti Bandaríkjanna,
sagði hins vegar í gær að NATO
ætti ekki að útiloka landhemað í
Kosovo þótt loftárásimar hefðu
reynst árangursríkar og hann væri
vongóður um að hægt yrði að leysa
deiluna um héraðið með samning-
um. „Við höfum alltaf sagt að við
ætlum að ná fram markmiðum okk-
ar og við höfum ekki útilokað neinn
möguleika."
Jamie Shea, talsmaður NATO,
virtist taka ummælum Cooks fálega
og sagði að bandalagið hefði tekið
þá afstöðu að senda ætti alþjóðlegar
öryggissveitir til Kosovo „um leið
og ofbeldinu linnir". Cook hafði sagt
að Slobodan Milosevic, forseti Jú-
góslavíu, ætti ekki að fá að ráða því
hvort og hvenær alþjóðlegt herlið
yrði sent til héraðsins.
Cook lagði áherslu á að NATO-
ríkin hefðu heimilað Javier Solana,
framkvæmdastjóra bandalagsins,
að meta hversu marga hermenn
þyrfti til að hernema Kosovo og
hvenær hægt yrði að hefja innrás
án þess hún ylli NATO miklu mann-
tjóni.
Tíminn að renna út?
Embættismenn í breska forsætis-
ráðuneytinu gáfu til kynna að það
væri nú spurning um „hvenær"
fremur en „hvort“ landhernaði yrði
beitt. Þeir sögðu að ef tryggja ætti
að flóttafólkið gæti snúið aftur til
Kosovo fyrir næsta vetur yrði
NATO að hefja undirbúning innrás-
ar sem allra fyrst.
Ráðgert er að Cook fari til Was-
hington á morgun og búist er við að
hann reyni þá að sannfæra Madel-
eine Albright, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, um nauðsyn þess að
undirbúa hugsanlegan landhernað.
Tony Blair, forsætisráðherra
Bretlands, reyndi að gera lítið úr
fréttum um að samstaða Breta og
Bandaríkjamanna væri að bresta og
fullyrti að hernaðai-íhlutunin í Júgó-
slavíu hefði treyst einingu Banda-
ríkjanna og evrópskra aðildarríkja
NATO.
Mikil andstaða við innrás
Bandaríkjastjórn óttast að land-
hernaður geti leitt til mikils mann-
falls meðal hermanna NATO og
óánægju meðal almennings í
Bandaríkjunum. Stjórnin hefur sagt
að halda eigi loftárásunum áfram og
láta á það reyna hvort þær dugi til
að fá stjórnvöld í Júgóslavíu til að
fallast á friðarskilmála NATO.
Andstaðan við landhernað er
mikil í öðrum NATO-ríkjum. Grísk
og ungversk stjórnvöld hafa sagt að
ekki komi til greina að hersveitir
NATO ráðist inn í Júgóslavíu frá
Grikklandi og Ungverjalandi.
Haughey
enn í
vanda
PÓLITÍSK arfleifð Charlies Haug-
heys, fyrrverandi forsætisráðherra
írlands, beið enn frekari hnekki um
síðustu helgi þegar þekkt blaðakona
upplýsti að hún hefði átt í ástarsam-
bandi við Haughey um margra ára
skeið. Talsmenn Berties Ahems,
forsætisráðherra Irlands, og arf-
taka Haugheys í leiðtogasæti Fi-
anna Fáil-flokksins, fullyrtu hins
vegar að þessar uppljóstranir
myndu ekki skaða stjómina og
sjálfur sagði Ahern að um einkamál
væri að ræða sem ekki kæmi stjórn
sinni við á nokkurn hátt.
Haughey var einn valdamesti
maður í írskum stjórnmálum um
áratuga skeið og var margsinnis
forsætisráðherra landsins, síðast
árin 1987-1992. Undanfarna mánuði
hefur hins vegar verið upplýst um
fjármálamisferli og ýmis önnur
hneykslismál sem tengdust Haug-
hey. A föstudag greindi síðan fyrr-
verandi dálkahöfundur á dagblaðinu
The Irísh Independent, Terry Kea-
ne, frá því að hún hefði um tuttugu
og sjö ára skeið átt í ástarsambandi
við forsætisráðherrann fyrrverandi.
Bæði Keane og Haughey eru gift
og sagði Keane í sjónvarpsþætti á
föstudag að henni þætti afar leitt ef
samband þeirra hefði valdið fjöl-
skyldum þeirra erfíðleikum.
Æviminningar Keane koma út hjá
írskri bókaútgáfu í haust og birtist
kafli úr bókinni í The Sunday Times
um helgina.
Keane viðurkenndi að bókarskrif
sín nú kæmu ekki til af góðu, en hún
ku hafa vitneskju um að tveir rann-
sóknarblaðamenn hygðust ljóstra
upp um leyndarmálið - sem reynd-
ar er sagt hafa verið á allra vitorði
um margra ára skeið - í bók sem
kemur út í haust. Kvaðst Keane ein-
faldlega hafa viljað verða fyrri til.
I sjónvarpsþættinum „The Late
Late Show“ sagðist Keane elska
Haughey afar heitt. „Og ég held að
hann elski mig líka.“ Þeim hafði þó
aldrei komið til hugar að skilja við
maka sína, „Charlie vai- alltaf gam-
aldags," sagði Keane í samtali við
þáttarstjórnandann Gay Byrne.
Keane, sem er sextug, upplýsti enn-
fremur að samband þeirra Haug-
hey, sem er 73 ára, stæði enn.
Tölvur og tækni á Netinu
v§> mbl.is
-A.LLTAf= GITTHXáMD AIÝTT
Námskeið í góðu baknuddi
llmolíunudd og punktanudd.
Tilvalið fyrir hjón eða pör. Laugardaginn 22 maí og
Gott baknudd losar um spennu sunnudag.nn 30. mai.
í öllum líkamanum.
Sermenntaour kennari
Skipholti 50c, HEILSUSETUR
sími 562 4745, 552 1850, 896 9653. ÞÓRGUNNU
Þökkum kjósendum veittan stuðning í
alþingiskosningunum 8. maí síðastiiðinn.
Einnig þökkum við öllum þeim sem lagt hafa
sitt af mörkum með starfi í kosningabaráttunni
og við uppbyggingu hreyfingarinnar á
undanförnum mánuðum.
Tekið er við skráningu nýrra félaga
á heimasíðu okkar www.vg.is
og í síma 863-2354
V
VINSTRIHREYFINGIN
grænt framboð