Morgunblaðið - 19.05.1999, Blaðsíða 30

30 MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
M¥M)LIST
Nýlístasafnið
BLÖNDUÐ TÆKNI
PETER FRIEDL, SOL LYFOND,
KARIN SCHLECHTER
Opið alla daga nema mánudaga frá
14-18. Til 30. maí.
AUSTURRÍSKI listamaðurinn
Peter Friedl er upprennandi
stjarna á hringekju alþjóðlegrar
myndlistar. Hann var á Documenta
X í Kassel, vakti athygli á síðasta
Feneyjarbíennal og verður fulltrúi
Austurríkis á þeim næsta í sumar.
Heimsókn hans hingað er því
óneitanlega forvitnileg. En það eru
engin undur og stórmerki sem
mæta sýningargestum. Reyndar er
sýning Peter Friedl skólabókar-
dæmi um þau vandkvæði sem
hrekklausir sýningargestir geta
lent í þegar þeir rekast á framúr-
stefnulist við aldarlok.
I Súm-salnum, þar sem sýning
Friedls er, stendur mynd af snjó-
karli, sem gerður er úr pappa og
lími, málaður hvítur, með rautt gul-
rótarnef og tvo svarta köggla fyrir
augu. Fyrstu viðbrögð áhoi’fenda
eru eflaust að gera ráð fyrir að
listamaðurinn hafi sjálfur gert
mynd af snjókarli. Að snjókai’l sé
myndefnið. Að myndefnið hafi
táknræna merkingu. Að stíll og
efnistök eigi bæði að höfða til aug-
ans, og þess hvemig merkingu
myndarinnar er komið til skila.
Ósköp einfalt. Ósköp ómerkilegt.
En áhorfandinn er á algjörum
villigötum: myndin er ekki gerð af
listamanninum, henni er ekki ætlað
að sýna okkur snjókarl, snjókarl-
inn hefur enga sérstaka táknræna
þýðingu, og stfli og efnistök skipta
engu máli.
Ef snjókarlinn lítur út eins og
böm hafí gert hann, þá er það
vegna þess að það vom einmitt
böm sem bjuggu hann til, ekki
„listamaðurinn". Nánar tiltekið
böm félaga í Nýlistasafninu, sem
fór verkið vel úr hendi. Eg er viss
um að Friedl hefði ekki getað gert
betri snjókarl sjálfur. En Friedl er
náttúrlega alveg sama um það. Það
skiptir hann engu hvemig snjó-
karlinn lítur út, eða hvort myndin
hafi átt að vera af snjókarli eða
jólasveininum. Það er ekkert „í“
snjókarlinum sem slíkum sem
skiptir sköpum fyrir hið listræna
ætlunarverk.
Hvað er það þá sem skiptir
máli? Flestir áhorfendur eru nátt-
úrlega gengnir út áður en þeir
komast að því. En við nánari eftir-
grennslan, sem felst meðal annars
í því að skoða heimildir um feril
listamannsins, lesa texta um verk
hans og viðtöl við hann sjálfan, þá
er hugsanlegt að það fari að renna
upp fyrir mönnum ljós. Svo heppi-
lega vildi til að ég greip niður í
viðtal þar sem hann lætur þá
skoðun í ljós að myndlist sé að
verða sífellt innantómari. Listin er
ekki lengur „í“ verkunum, heldur í
því „brothætta rými“ þar sem
samskipti fólks fara fram. Hið
„brothætta rými“, í þessu tilviki,
er Nýlistasafnið. Verkið fjallar því
alls ekki um snjókarlinn sem tákn-
ræna fígúru heldur um þau sam-
skipti sem fara fram fyrir milli-
göngu Nýlistasafnsins, sem er
vettvangur fyrir samskipti félags-
manna innbyrðis. Það kemur líka í
ljós að verk hans að undanförnu
hafa fjallað um sambærileg félags-
leg samskipti innan listheimsins.
(Þegar hér er komið sögu hefur
restin af sýningargestunum geng-
ið út.)
Hvers vegna þá að halda sýn-
ingu yfírleitt, ef „verkið" er
„tómt“? Ef ég hef rétt íyrir mér
(sem ég er alls ekki viss um), að
Friedl sé að fjalla um samskipti, þá
er það kaldhæðnisleg staðreynd, að
það er útilokað að skilja „skilaboð-
in“ út frá verkinu sjálfu. Verkið
gengur ekki upp, jafnvel á eigin
forsendum. Friedl sjálfur getur
verið ánægður, því nú hefur hann
safnað enn einni uppákomunni í
•y
7 !

„INSIDE snowman“ eftir Peter Friedl og aðstoðarfólk.

MALVERK eftir Eggert Pétursson.
Tóm og eintóm
myndlist
sarpinn, sem hann getur síðar gef-
ið út í næsta safnriti um afrek sín.
(Nýútgefið yfirlitsrit um verk hans
liggur frammi á safninu.) Mér sýn-
ist að þessi tegund af myndlist
verði betur numin af bókum hvort
sem er.
Eggert Pét-
ursson og
félagar
MÁLVERK OG BLÖNDUÐ
TÆKNI
EGGERT PÉTURSSON,
KENNETH G. HAY,
JYRKI SIUKONEN
Eggert Pétursson bjargar þessari
sýningu. Ef menn þekkja ekki til
málverka Eggerts nú þegar þá ættu
menn ekki að draga það mikið leng-
ur að kynnast þeim. Hárfín málverk
hans af íslenskum jurtum eru undur-
samleg. Sá afkimi íslenskrar náttúru
sem hann einbeitir sér að í þessum
verkum eru jurtir af grímublómaætt
(ég vona að ég fari rétt með), eins og
steindepla og hárdepla.
Eggert Pétursson er hin full-
komna pólandstæða við Peter
Friedl (hinir lenda þama einhvers
staðar inni á milli), og það er sjald-
gæft að sjá jafn skýrar andstæður
á einni sýningu. Ef það er hægt að
segja að myndir Friedls séu tómar
og allt sem skiptir máli varðandi
list hans er að finna utan verksins,
þá er þessu þveröfugt farið í mynd-
um Eggerts. Hver einasti smáblett-
ur á málverkum hans getur haldið
manni hugföngnum, og manni dett-
ur ekki í hug að leita út fyrir mynd-
imar að táknrænni merkingu eða
langsóttum skýringum.
Aftur á móti njóta myndimar sín
engan veginn í stómm og kuldaleg-
um sölum Nýlistasafnsins. Þær týn-
ast hálfþartinn og hafa engan stuðn-
ing af umhverfinu, hvorki lýsingunni
né grófinúmðum veggjunum. Þær
eiga miklu fremur heima í litlum
sýningarsal, og rifjast upp í því sam-
bandi sýning hans í Ingólfsstræti 8,
sem var mjög eftirminnileg.
Listamennirnir sem sýna með
Eggerti í Gryfju og Forsal kynnt-
ust í Leeds á meðan Eggert bjó
þar. Eins og svo oft á sýningum í
Nýlistasafninu velst fólk saman
vegna kunningsskapar, frekar en
að það eigi eitthvað sérstakt sam-
eiginlegt í listinni. Sem listamenn
em þeir svo ólfldr innbyrðis að ég
finn engan flöt á samanburði.
Kenneth G. Hay er Skoti og bú-
settur í Leeds. Hann sýnir seríu af
photo-collage myndum sem era
unnar með stafrænni tækni.
Myndröðin heitir „Svífandi gínur“
og sýnir fígúrur svífandi í lausu lofti
íýrir framan æsilegan bakgmnn.
Eg sé ekki mikinn mun á þessum
Málverka-
svning á
Svortu-
loftum
Hellissandi. Morgunbladið.
NÚ stendur yfir málverkasýn-
ing Áslaugar Sigvaldadóttur
myndlistarkonu í veitingahúsinu
Svörtuloftum á Hellissandi. Ás-
laug sýnir þar 13 myndir sem
málaðar eru á árunum
1995-1999. Áslaug nefnir þær
allar gluggamyndir og eru
myndirnar málaðar með olíu á
striga og eru allar til sölu.
Þetta er fyrsta einkasýning
Áslaugar en áður hefur hún
verið með á samsýningum
þ. á .m. í Norræna húsinu og á
Laugarvatni árið 1995.
Áslaug Sigvaldadóttir er
fædd árið 1965. Hún lauk prófí
frá Myndalista- og handíðaskóla
íslands árið 1995. Hún hefur
starfað sem myndmenntakenn-
ari við Grunnskóla Hellissands
undanfarna vetur en stundar
annars garðyrkjubúskap að
Lágafelli í Miklaholtshreppi
ásamt manni sinum, Þórði I.
Runólfssyni garðyrkjubónda.
Morgunblaðið/Ólafur Jens
ÁSLAUG Sigvaldadóttir við eitt verka sinna.
myndum og því sem víða blasir við á
kápum geisladiska í dægurlaga-
bransanum. Og kannski er það
markmiðið, að gera eitthvað sem er
sambærilegt við það sem gengur
undir nafninu „sampling" í tónlist.
Finnsld listamaðurinn Jyrld Siu-
konen sýnir nokkur sundurleit
verk, og það er erfitt að átta sig á í
hvaða átt hann stefnir, eða hvaðan
hann kemur. Ekkert þeirra var sér-
staklega grípandi og það má vera
að nærveran við málverk Eggerts
hafi verið hans eigin list í óhag.
Þótt ég hafi verið mjög misjafn-
lega hrifínn af því sem ég sá, þá er
sýningin að þessu sinni staðfesting
á því að það er hvergi meiri breidd
að finna en í Nýlistasafninu. Safnið
er líka sá vettvangur þar sem
mönnum er frjálst að vera með gá-
leysislega tilraunastarfsemi, sem
virðist út í hött til að byrja með, en
ber kannski ávöxt síðar meir á ein-
hvem ófyrirséðan hátt. Eg held
maður myndi sakna þess ef þetta
væri ekki til staðar.
Bráðnir
heimar
INNSETNINGAR
KARIN SCHLECHTER,
SOL LYFOND
Á millihæðinni sýna tveir lista-
menn frá Köln, sem hafa starfað
saman og rekið gallerí. I Bjarta
sal hefur Karin Schlechter komið
fyrir innsetningu, „Tungutak
eggsins“, sem er með súrrealísku
yfirbragði. Egg vaxa út úr veggj-
um og skúmaskotum, og í loftinu
er stórt gat, og úr því hefur eitt-
hvert gums lekið niður á borð sem
stendur þar fyrir neðan. Eins og
titillinn gefur til kynna byggir
verkið á pælingum um tungumál-
ið, sem ég verð að viðurkenna að
ég átta mig ekki á. Það breytir því
ekki að hin myndræna umgjörð
utan um þessar pælingar er veik-
byggð.
Innsetning Sol Lyfond í Svarta
sal, „Suðupunktur í rými“, er unnin
út frá hugmynd um náttúm ís-
lands, þar sem náttúruöflin og ork-
an er sífellt að ummynda og mynd-
breyta efni. Innsetningin á að
skapa ímynd af „míkrókosmosi"
undir smásjá á rannsóknarstofu,
þar sem jafnvel tími og rúm bráðna
og fara á flot. En Lyfond færist of
mikið í fang og verkið stendur eng-
an veginn undir margbrotinni hug-
myndinni.
Gunnar J. Árnason
Auka-
sýning á
Avaxta-
körfunni
SÍÐASTA sýning á Ávaxta-
körfunni verður í Islensku óp-
emnni á laugardag kl. 14.
Megininntak leikritsins er
einelti og fordómar, sem era
viðkvæm vandamál sem er
komið til skila með söngvum,
dansi og leik.
Höfundur handrits er
Kristlaug María Sigurðar-
dóttir og höfundur tónlistar
Þorvaldur Bjami Þorvalds-
son.
Helstu leikarar em Andrea
Gylfadóttir, Selma Bjöms-
dóttir, Hinrik Ólafsson, Mar-
grét Kr. Pétursdóttir, Linda
Asgeirsdóttir, Ólöf Sverris-
dóttir, Gunnar Hansson,
Sjöfn Evertsdóttir, Kjartan
Guðjónsson, Guðmundur I.
Þorvaldsson og Margrét Kr.
Sigurðardóttir.