Morgunblaðið - 17.07.1999, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 17. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Ráðherra segir að lög um atvinnuréttindi útlendinga verða endurskoðuð
Aður verið bent á tengsl fíkni-l
efna og nektardansmeyja
f' <2r/M L/ híO
Æ, æ, nú hafa listagyðjurnar mínar ruglast á súlum.
LEIKSLOK í uppsiglingu. Myndin er tekin neðan við Kirkjustreng í Þverá, en þar hefur
verið feiknagóð veiði í sumar og er útlit fyrir að áin fari yfir 2.000 laxa í sumar.
BANDARÍKJAMAÐUR að nafni
Nick Mariner veiddi 22 punda hæng
í Miðfjarðará í gærmorgun. Að sögn
Erlings Arnarsonar, leiðsögumanns
Mariners veiddist laxinn á svarta
Snældu í ármótum Vesturár og
Austurár. „Þetta var fallegasti lax
sem ég hef séð á ævinni og hef þó
sjálfur veitt yfir 20 punda nýgeng-
inn físk. Þessi var grálúsugur og
viðureignin stóð yfir í 50 mínútur,"
sagði Erlingur.
Dræmt í Svartá
Einhverra hluta vegna gengur
veiðiskapur illa í Svartá enn sem
komið er, en miðað við laxagöngur í
Blöndu getur varla verið annað en
tímaspursmál hvenær fjörið byrjar í
ánni. Þegar ástand árinnar hefur
boðið upp á það hefur veiði í Blöndu
ofan Ennisflúða verið fimagóð og
sama má segja um neðri hluta ár-
innar.
Að sögn Jóns Steinars Gunn-
laugssonar, eins leigutaka Svartár,
voru aðeins 11 laxar komnir á land á
hádegi á fimmudag, en kvöldið áður
höfðu 803 laxar farið um teljarann í
fiskveginum við Ennisflúðir. „Þó að
Svartá sé eindregin síðsumarsá er
þetta mun lakari veiði heldur en á
sama tíma undanfarin ár. Við von-
um þó auðvitað að úr fari að ræt-
ast,“ sagði Jón Steinar.
Lifnar yfir Hrollu
Farið er að veiðast í Hrollleifs-
dalsá í Skagafirði, en vatnavextir
hafa staðið veiðiskap fyrir þrifum
framan af sumri. Hrollan er aðal-
lega silungsveiðiá, uppistaðan í afl-
22 punda
bolti úr
Miðfjarðará
anum er sjóbleikja, en einnig er
drjúgt að vænum urriða í ánni. Og
þar að auki er laxavon. Fyrir
skömmu veiddi holl 15 bleikjur,
nokkra urriða og einn 13 punda lax
og er það fyrsta alvöru veiðin sem
náðst hefur úr ánni í sumar. Vatns-
magn er enn mikið, en nálgast óðum
venjulegt sumarvatn og menn sjá
nú talsvert af fiski að ganga, að
sögn Gunnlaugs Óskarssonar hjá
Stangaveiðifélagi Keflavíkur, sem
hefur ána á leigu.
Lífiegt í Reykjadalsá
Fyrir skömmu voru komnir 12
laxar úr Reykjadalsá og talsvert af
laxi hefur sést víða um á. Þetta þyk-
ir mönnum mjög gott í Reykjadalsá,
því áin er það sem menn kalla „síð-
sumarsá" og oft er ekki kraftur í
veiðiskapnum fyrr en upp úr miðj-
um ágúst. „Síðasta holl náði fjórum
löxum, en laxinn tók grannt og þeir
misstu miklu fleiri," sagði Gunn-
laugur hjá SVFK.
Sjóbleikja í Geirlandsá
Sjóbirtingur er ekki farinn að
veiðast í Geirlandsá og lítið sést enn
af laxi, en það er allt samkvæmt
venju. Hins vegar hafa veiðst vænar
sjóbleikjur að undanfómu, nýlega
var maður í Armótunum og fékk
sjö, flestar 2-3 punda. Yfirleitt
veiðist nokkuð af sjóbleikju á þess-
um tíma sumars, en síðan hverfur
hún úr aflanum. Halda ýmsir að það
sé vegna þess að gripið er til veiga-
meiri veiðifæra eftir að lax og sjó-
birtingur eru gengnir í ána.
Fréttir héðan og þaðan
Fáir fara nú í Minnivallalæk í
Landsveit, vorið og júní eru yfírleitt
taldir besti veiðitíminn og margir
nota lækinn til að stytta biðina fram
að sumarveiðinni. í lækinn rakst þó
maður um daginn sem fékk við-
stöðulítið 12 urriða, allt að 10 punda
fiska að því er ályktað var, en öllu
skal sleppt lifandi aftur í Minni-
vallalæk.
Margir daga á Amarvatnsheiði
hafa verið erfiðir, enda gmggast
flest vötnin þar efra í hvassviðri.
Inni á milli em þó veislur í veiði-
skapnum og fyrir nokkm fréttist af
hóp sem fékk nærri 200 silunga.
Var mest veitt í Úlfsvatni, en einnig
í nærliggjandi vötnum eins og Arn-
arvatni litla og Hávaðavötnum.
Annar hópur sem hélt til við Arnar-
vatn stóra fékk á annað hundrað
físka. í báðum tilvikum var fískur
yfirleitt af góðri stærð, 1-2 pund,
mest bleikja. Enginn tiltakanlega
stór fiskur var í aflanum, sem mest
var veiddur á flugu.
Litföróttir hestar gætu horfið
Litur í útrým-
ingarhættu
Páll Imsland
SJALDGÆFASTI
litur íslenskra
hesta, hinn svo-
nefndi „litförótti“ litur er
nú í útrýmingarhættu.
Þetta kemur fram í grein
sem þeir Páll Imsland
jarðfræðingur og Krist-
inn Guðnason bóndi í
Skarði birtu í nýút-
komnu Bændablaði.
Þessi litur hefur fylgt ís-
lenska hrossastofninum
svo lengi sem menn hafa
haft spumir af honum.
Páll Imsland var spurð-
ur hvers vegna þessi lit-
ur væri nú í útrýmingar-
hættu?
- Hann er það kannski
fyrst og fremst af því að
þau hross sem hafa náð
lengst í ræktun undan-
farinna áratuga hafa ver-
ið í dökkum litum, brúnum,
rauðum og jörpum, og eru nú
um 80% af stofninum. Þegar
svona sterkir hestar eins og þeir
sem hafa komið fram undanfarin
ár eru í þessum dökku litum
þýðir það einfaldlega að hross-
um í dökkum litum fjölgar í
stofninum, einkum ræktaða
hlutanum. Flestir vinsælustu
stóðhestar undanfarinna ára-
tuga hafa verið í þessum dökku
litum
- Hvernig er þessi svokallaði
„litförótti“ litur?
- Litförótt er töluvert flókinn
litur af því að hann byggist á því
að það eru tvær mislitar hára-
gerðir í feldinum á hrossinu.
Dökk vindhár, t.d. brún, rauð
eða mósótt, og svo hvít undirhár.
Hrossið endumýjar þessi hár
eftir ákveðnu mynstri þannig að
stundum er hvíti feldurinn áber-
andi og stundum dökki feldur-
inn. Þannig skipta hrossin sífellt
árstíðabundið um lit.
- Koma litfórótt hross frá ein-
hverjum ákveðnum landshluta á
íslandi?
- Nei, en þau eru núna bara til
á fáeinum bæjum, á sumum bæj-
um örfá en á öðrum bæjum
sæmilegt stóð. En þar sem fjöldi
þeirra er svo lítill - undir hálfu
prósenti í stofninum á þessi litur
á hættu að deyja út eða hverfa.
-Er ykkur mikil eftirsjá í
honum?
- Já, það eru tvær ástæður til
þess að við viljum halda í þennan
lit. Annars vegar markaðslegar
ástæður og hins vegar menning-
arsögulegar. Það era ákveðnar
vísbendingar um það að Ijósu lit-
irnir í hrossastofninum séu að
verða vinsælli á markaðinum og
bæði erlendis og hér á landi eru
menn farair að taka ljósu hross-
in fram yfir ef þeir eiga völ á
jafn góðum gripum. Þetta segir
okkur að frá markaðssjónarmiði
er ástæða til að kunna að rækta
ljósu litina og halda ___________________
þeim vel til haga. Á Enginil |itför-
hmn bogmn erum við óttur 3*55.
bum að eiga þessi
hross hér á landið
einangruð í ellefu
►Páll Imsland fæddist 1. ágúst
1943 á Neskaupstað. Hann ólst
upp á Hornafirði og lauk stúd-
entsprófi frá Menntaskólanum
á Laugarvatni 1965. Hann lauk
jarðfræðiprófi frá Háskóla Is-
lands 1973 og doktorsprófi í
jarðfræði 1985 frá sama skóla.
Hann hefur starfað að berg-
fræði- og eldfjallarannsóknum
og rannsóknum á náttúruvám á
Raunvísindastofnun háskólans
og hjá Norrænu eldfjallastöð-
inni. Páll er kvæntur Ragnheiði
Kristjánsdóttur og eiga þau
tvær dætur.
um eins og gæti nú gerst með
þann litförótta.
- Hvemig ætlið þið að bjarga
hinum „litfórótta“ lit?
-Með því fyrst og fremst að
koma upp vinsælum, góðum lit-
föróttum stóðhestum sem
myndu dreifa þessum lit út um
allt kynið. Þannig er best hægt
að tryggja framtíð litarins. Núna
er enginn sýndur og dæmdur lit-
föróttur stóðhestur til á Islandi
og það þarf að koma sem fyrst
upp einum eða fleirum slíkum.
- Er þetta tveggja manna
verk?
-Við erum áhugasamir um
hjálp við þetta verkefni og vilj-
um mjög gjaman efna til al-
mennrar samstöðu um þetta mál
meðal hestamanna og hrossa-
ræktenda um land allt. Við höf-
um jafnvel hugsað okkur, ef góð-
ar undirtektir verða, að stofna
um þetta málefni félag eða fé-
lagsskap.
-Hafið þið fengið einhverjar
undirtektir við greininni í
Bændablaðinu nú þegar?
- Já, það var ekki liðið fram á
hádegi daginn sem blaðið kom út
er fyrsta áhugamanneskjan
hringdi og tjáði sig fúsa til að
taka þátt í svona félagsskap. Síð-
an hafa fleiri hringt.
- Eru litförótt hross
nokkuð betri en önnur
hross?
hestur til. -Það er algengt að
menn tengi saman liti
hundruð ár og óblönduð af öðr-
um hrossakynjum. Það er þvi
margt sérkennilegt við þennan
stofn sem ekki finnst í öðrum
stofnum. Eitt af því er mikil lita-
fjölbreytni. Úr mörgum þraut-
ræktuðum erlendum hrossa-
kynjum er búið að rækta litina
út þannig að eftir standa aðeins
fáir. Litafjölbreytnin í íslenska
hrossastofninum er því ákveðinn
auður. Það mætti kalla það
menningarsögulegt slys ef við
týnum ákveðnum lit úr stofnin-
og aðra eiginleika, svo sem gæði
hrossa, en ekki hefur verið hægt
að sýna fram á neitt slíkt ákveð-
ið samband. Þess vegna skiptir
ákaflega miklu máli að rækta
þessi litföróttu hross á móti
mjög góðum einstaklingum til
þess að tryggja það að litförótt
hross verði ekki bara litförótt
heldur líka gæðingar að öðru
leyti. Það væri þjóðarsómi að
slíkum hestum og gæti stuðlað
að aukinni eftirspum eftir ís-
lenska hestinum.