Morgunblaðið - 17.07.1999, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ
+ J<5n Jóhannes-
son fæddist í
Skálholtsvík í
Hrútafirði 30. apríl
1906. Hann lést eft-
ir stutta legu á
Sjúkrahúsi Reykja-
víkur 7. júlí síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Jóhannes
Jónsson, bóndi í
Skálholtsvík, og
kona hans Sigurrós
Þórðardóttir. Jó-
hannes og Sigurrós
eignuðust tólf börn
og komust tíu
þeirra til fullorðinsára. Af þess-
um stóra systkinahópi eru nú
tvær systur á Iífi, Rannveig, bú-
sett á Akranesi, og Þórdís, bú-
sett í Reykjavík. Eftirtalin
systkini Jóns eru látin: Þorvald-
ur, Guðný, Arndór, Sigríður,
Guðrún Lilja, Ólafía, Magnús og
Ingólfur, auk bróður sem dó í
bernsku.
Eftirlifandi kona Jóns er Sig-
ríður Sveinbjörnsdóttir, f. 12.
Mig langar til að minnast tengda-
föður míns með nokkrum orðum.
Hann hafði miki] áhrif á mig með
lífssýn sinni og mannkostum. Hann
var að mínu viti ákaflega heilbrigð-
ur í hugsun og alltaf sjálfum sér
samkvæmur. Flestir sem þekktu
hann Jón í Skálholtsvík kölluðu
hann Nonna. Nafnið Nonni er
, strákslegt og því mjög vel viðeig-
i andi því strákurinn í honum tengda-
föður mínum var alltaf til staðar og
1 fékk oft að njóta sín.
Ég kynntist Nonna fyrst þegar
ég varð kaupakona hjá honum og
Siggu konu hans í Skálholtsvík vor-
ið 1970. Ég minnist þess að móðir
mín sagði við mig að ég yrði að gera
mér grein fyrir að á bænum væri
bara gamalt fólk og engin böm.
Hún hélt að mér myndi kannski
leiðast hjá gamla fólkinu. Svo ég var
við öllu búin þegar ég kom til Skál-
holtsvíkur. Það kom mér skemmti-
lega á óvart að þar var ekkert
„gamalt" fólk, heldur lífsglatt og
skemmtilegt fólk sem kom fram við
okkur unglingana sem jafningja.
Nonni var þar engin undantekning,
hann gantaðist við okkur kaupafólk-
ið og við höfðum gaman af að vera
með honum. Hann kom alltaf fram
við okkur kaupafólkið sem hluta af
fjölskyldunni. I Skálholtsvík lærði
1 ég að vinna og þar lærði ég líka að
það er gaman að vinna. Tíminn var
fljótur að líða og fyrr en varði kom
haustið. Þama var ég í fjögur sum-
ur og undi hag mínum einkar vel.
Nonni var góður húsbóndi. Hann
var mjög vinnusamur og reglufast-
ur. Öll reglubundin störf átti að
vinna á ákveðnum tímum. Það átti
að sækja kýmar á ákveðnum tíma,
það átti að mjólka þær á ákveðnum
tíma og það átti að mæta á réttum
I tíma í mat og kaffi. Hann lagði mik-
ið upp úr að hlusta alltaf á fréttir og
veðurfréttir. Þessi reglufesta gerði
það að verkum að okkur kaupafólk-
inu leið vel því við vissum til hvers
var ætlast af okkur. Nonni vildi að
allir ynnu sín verk fljótt og vel.
Hann þoldi illa hangs og slóðaskap.
Seinna varð Nonni svo tengdafað-
ir minn þegar ég giftist Jóhannesi,
yngri syni þeirra Nonna og Siggu.
Nonni var góður tengdafaðir og
reyndist mér vel. í raun breyttist
viðhorf hans gagnvart mér ekkert
þó ég yrði tengdadóttir hans. Nonni
var svo heill í samskiptum sínum við
fólk að titlar skiptu hann engu máli.
Fyrir honum var ég fyrst og fremst
manneskjan Bima. Hvort ég var
tengdadóttir eða kaupakona skipti
ekki máli.
Tvö elstu bömin mín vora svo
lánsöm að fá að vera í mörg ár í
sveit hjá afa og ömmu í Skálholts-
vík. Þar öðluðust þau lífsreynslu
sem er einstök og ómetanleg og
? enginn getur frá þeim tekið. Nonni
kom fram við þau eins og alla aðra,
fyrst og fremst sem manneskjur.
júní 1908 á Snorra-
stöðum í Laugardal.
Jón og Sigríður
eignuðust þrjú
börn. Þau eru: 1)
Sigurrós Magnea, f.
5. september 1939.
Maki hennar er
Hilmar Guðmunds-
son, f. 2. apríl 1938.
Eignuðust þau fjög-
ur börn og eru þrjú
þeirra á lífí. Barna-
börn þeirra eru sex.
2) Sveinbjörn, f. 17.
nóvember 1942.
Maki hans er Jó-
hanna Guðrún Brynjólfsdóttir,
f. 8. febrúar 1948. Eiga þau þrjú
börn og tvö barnabörn. Fyrir
átti Sveinbjörn einn son sem nú
er látinn. 3) Jóhannes, f. 22.
október 1944. Maki hans er
Birna Hugrún Bjarnardóttir, f.
27. september 1957. Eiga þau
fjögur börn.
Utför Jóns fer fram frá Prest-
bakkakirkju í Hrútafirði í dag
og hefst athöfnin klukkan 14.
Hann var ákaflega gestrisinn og á
meðan þjóðvegurinn lá um hlaðið í
Skálholtsvík átti hann það til að
bjóða vegfarendum heim í kaffi ef
hann fór að spjalla við þá. Hann var
fróður og fannst gaman að spjalla
við fólk. Hann var minnugur með
afbrigðum og þegar hann sagði frá
atburðum liðinna tíma sagði hann
gjarnan hvaða ár atburðurinn átti
sér stað. Hann mundi líka fjölmarg-
ar vísur eftir ýmsa sveitunga og
aðra og þegar hann fór með þær
sagði hann oft frá því af hvaða til-
efni þær vora ortar. Hann hafði
gaman af að gera að gamni sínu og
gerði óspart að gamni sínu við böm
og fullorðna. Nonni var samferða-
fólki sínu góð fyrirmynd, bæði í orð-
um og ekki síður í athöftium. Hann
var sjálfstæður maður og vildi helst
ekki þurfa að vera upp á neinn kom-
inn. Éf honum var gerður greiði þá
þakkaði hann fyrir, ekki bara með
orðum heldm- af hjartans einlægni.
Nonni var hreinlyndur og heiðar-
legur. Hann hafði skoðanir á flest-
um málum og lá ekki á þeim. Hann
leit á dauðann sem hluta af lífinu og
kveið honum ekki. Hann virtist líta
á hann sem ákveðna lífsreynslu en
ekki endalok.
Nú þegar komið er að leiðarlok-
um vil ég þakka fyrir að hafa fengið
að kynnast og hafa samskipti við
Nonna. Þau samskipti vora mann-
bætandi fyrir mig. Við í fjölskyldu
hans eigum um hann dýrmætar
minningar sem enginn getur frá
okkrn tekið. Sigga tengdamóðir mín
hefur ekki aðeins misst eiginmann
sinn heldur einnig vin sinn og fé-
laga. Hún hefur sýnt fádæma styrk
undanfarið. Við í fjölskyldunni þurf-
um að halda vel saman og styrkja
hvert annað í sorg okkar og sökn-
uði. Minningin um einstakan mann
lifir hjá þeim sem hann þekktu.
Birna Hugrún Bjarnardóttir.
Hann Nonni i Skálholtsvík er
horfinn frá okkur, 93 ára gamall.
Hann var saddur lífdaga, en em og
hress fram undir það síðasta. Við
hittum Nonna og Siggu fyrr í sum-
ar, eins og venjan hefur verið. Þá
var hann eins og alla tíð, teinréttur
og höfðinglegur á velli, útitekinn
með hvítt flaksandi hárið. Það var
þó Ijóst að elli kerling var farin að
setja mark sitt á hann, en þó furðu
lítið. Eftir stutta sjúkralegu í
Reykjavík yfirgaf hann okkur og er
harmdauði, því góður vinur er horf-
inn. Það var gaman að ræða við
Nonna um gamla og nýja tíma í ró
og næði og þess nutum við allt fram
undir endalokin. Minni hans brást
honum sjaldan og hann var ævin-
lega tilbúinn að rilja upp liðna at-
burði. Gamli tíminn var honum hug-
leikinn, ekki síst úr lífinu við Hrúta-
fjörð. Og hann sagði skemmtilega
frá, sagði heilu sögumar og lifði sig
MINNINGAR
inn í þær. Með fréttum líðandi
stundar fylgdist hann vel og var
ekki par hrifinn af öllu því sem þar
var tU umræðu.
Nonni var af kynslóð fólks síð-
ustu aldamóta. Það fólk lifði tímana
tvenna og þrenna ef svo má segja, -
og kunni að gleðjast yfir litlu. Ymis
undur og stórmerki rannu yfir
heiminn á lífsferli aldamótakynslóð-
arinnar, sum til góðs og önnur ekki.
Jón Jóhannesson í Skálholtsvík,
Nonni eins og flestir kölluðu hann,
var eitt 12 barna Jóhannesar Jóns-
sonar og Sigurrósar Þórðardóttur
frá Skálholtsvík. Af þeim lifa nú
systumar Rannveig á Akranesi og
Þórdís í Reykjavík. Með þeim
systkinum öllum var afar kært.
Þrjú systkinanna í Skálholtsvík
tóku við búi af foreldram sínum
seint á þriðja áratugnum, þau
Nonni, Dóri bróðir hans og Guðný.
Þau reistu myndarlegt hús í Skál-
holtsvík, ættaróðalinu þar sem
sama ætt hefur búið hátt í tvö hund-
rað ár, en gamli torfbærinn hvarf.
Þau byggðu af dugnaði og mikilli
framsýni. Húsið hefur reynst vel,
svo vel að upphaflegar þakplötur á
húsinu era enn óryðgaðar eftir
næstum 70 ár.
Þeir bræðumir, Nonni og Dóri
gerðu Skálholtsvík að myndarbúi og
það sama gerðu aðrir bændur á
jörðinni, frændfólk þeirra á fjórbýl-
isjörð þar sem vinátta og gott sam-
komulag ríkti alla tíð. Þeir stunduðu
saman sjóinn bræðumir, vora mikl-
ir ræktunarmenn, juku jafnt og þétt
við túnin, byggðu upp peningshús
og bættu jörðina á alla lund. Skál-
holtsvík var þeim allt. Báðir vora
þeir dugnaðarmenn og reglumenn,
sparsamir og nýtnir. Samband
þeirra bræðra, Dóra og Nonna, var
eins og best varð á kosið alla tíð.
Það má segja að þeir hafi bætt hvor
annan upp á ýmsum sviðum. Þeir
vora ekki líkir bræðumir, nema
kannski í útliti, ókunnugir áttu til að
villast á þeim. Báðir festu ráð sitt,
en Dóri missti konu sína, Fjólu
Vestfjörð, unga að áram, eftir
stutta sambúð. Eiginkona Nonna
heitins, Sigríður Sveinbjörnsdóttir,
frá Snorrastöðum í Laugardal, lifir
mann sinn. Þau þrjú bjuggu lengi
saman, en Dóri lést fyrir fimm ár-
um. Eldri sonur þeirra, Sveinbjöm í
Skálholtsvík, hefur búið lengi í
Skálholtsvík og tók við rekstrinum
af föður sínum. Hafa foreldrarnir
haft ómetanlegt skjól af Sveinbimi
og Jóhönnu Brynjólfsdóttur konu
hans um árabil.
Alla tíð var mannmargt í Skál-
holtsvík, fjöldi barna hjá bændum í
sumarvinnu, böm sem áratugum
saman hafa sýnt Skálholtsvík og
gömlum húsbændum sínum þar
ræktarsemi. Það era góð meðmæli.
Mikil gestrisni var á heimili þeirra
Siggu og Nonna. Þar var oft gesta-
gangur á sumrin og ekki óalgengt
að fólk settist að í sumarleyfum sín-
um.
Við hjónin viljum að lokum
kveðja Nonna og þökkum honum
samfylgdina. Hún var ánægjuleg.
Siggu sendum við okkar samúðar-
kveðjur, svo og bömum þeirra og
barnabömum.
Fjóla Amdórsdóttir,
Jón Birgir Pétursson.
Auðvitað þarf það ekki að koma á
óvart þegar 93 ára gamall maður
kveður þennan heim, það er gangur
lífsins. Hitt er svo annað mál, að
þegar einhver fellur frá sem er jafn
rótgróinn í bemskuminningunni og
Nonni í Skálholtsvík er fyrir mér
myndast samt sem áður alltaf
ákveðið tómarúm og hugurinn reik-
ar til baka.
Ég naut þeirra forréttinda að
vera í sveit hjá Siggu og Nonna í
Skálholtsvík í mörg sumur á mínum
yngri áram. Þar lærði maður að
r Blómabúði
Öa^ðskom
k v/ Possvogskit*kjugapð a
554 0500 /
JÓN
JÓHANNESSON
LAUGARDAGUR 17. JÚLÍ 1999 47
------------------------v
vinna undir leiðsögn Nonna og
Sveinbjöms, og býr maður að þeirri
þekkingu og aga alla tíð. Nonni var
sérstaklega ljúfur maður og barn-
góður. Það sést best á þeim aragrúa
barna sem dvöldust á heimili þeirra
Siggu og Nonna um lengri eða
skemmri tíma í gegnum tíðina við
hin ýmsu sveitastörf. Nær undan-
tekningarlaust hændust börnin svo
að sveitinni og heimilisfólkinu í
Skálholtsvík að þau tengsl rofnuðu
aldrei eftir það. Búmennska var
Nonna augljóslega í blóð borin og
honum þótti vænt um jörðina sína
og skepnumar. Sérstaklega er
minnisstætt hvað hann hugsaði vel
um kýmar sínar og fjósið. Alltaf
vora kýmar hans Nonna sérstak-
lega vel hirtar og fjósið snyrtilegt.
„Fariði hægt að kúnum krakkar,"
heyrði maður Nonna oft kalla, þeg-
ar okkur krökkunum fannst kýmar
fullrólegar í tíðinni og reynt var að
mjaka þeim hraðar í hagann en
þeim var eiginlegt. Það átti greini-
lega vel við Nonna að sinna bú-
skapnum og heimakær var hann. Þá
sjaldan að hann brá sér af bæ var
það aldrei nema í eins stuttan tíma
og mögulegt var. Það átti ekki við
hann að dandalast fyrir sunnan þeg-
ar allt var á fullu í þúskapnum fyrir
norðan.
Nonni og Sigga vora sérstaklega
gestrisin og Nonni var virkilega í
essinu sínu þegar gesti bar að garði
sem hann gat spjallað við. Þá sagði
hann gjama gamansögur af mönn-
um og málefnum, en hann hafði sér-
staklega ljúfa og létta lund og hafði
gaman af því að gera að gamni sínu,
sérstaklega við yngri kynslóðina.
Ef hægt væri að velja myndu
menn velja líf eins og Nonna auðn-
aðist. Heilsuhraustur, í nánu sam-
bandi við fjölskylduna og fjölda vina
að sinna því starfi sem honum þótti
skemmtilegt, allt til síðasta dags og
dauðastríðið sem betur fer stutt.
Þetta hlýtur að teljast uppskrift að
eftirsóknarverðu lífshlaupi.
Guð blessi minningu Jóns Jó-
hannessonar og huggi þá sem eftir
lifa. I huga mínum stendur eftir
þökk fyrir ómetanleg kynni og vin-
áttu við Nonna.
Helgi Jóhannesson.
Nú er elskulegur afi minn látinn.
Það er undarlegt að hugsa til þess
að hann sé ekki lengur meðal oss.
Hvert einasta sumar hef ég haldið
norður eins fljótt og unnt er og
hlakkað mikið til að hitta þar fyrir
afa og ömmu í Skálholtsvík. Afi stóð
gjama í glugganum og fýlgdist með
er bíllinn keyrði að bænum og svo
þegar komið var á áfangastað stóð
afi úti á hlaði og amma beið á stiga-
skörinni. Þegar þangað var komið
vissi maður alltaf að maður var í ör-
uggri höfn. Síðan var sest niður við
eldhúsborðið og settist afi ætíð nið-
ur í sitt sæti við eldhúsgluggann og
spurði svo fregna af Öspinni sinni.
Amma sá um að allir fengju nóg að
borða og tók þátt í spjallinu.
Ég var í sveit hjá afa og ömmu á
hveiju sumri frá því ég man eftir
mér og allt til fimmtán ára aldurs
og því vora þau bæði traustur og
veigamikill þáttur í tilvera minni.
Minningamar era því margar og
verðmætar enda forréttindi að fá að
alast upp hjá slíku fólki. Þegar ég
hugsa til baka minnist ég sérstak-
lega þess hversu stríðinn hann var.
Kleip í tærnar á mér og glotti út
annað þegar legið var undir sæng
við sjónvarpið eða þóttist ætla að
rétta manni eitt og annað við matar-
borðið og kippti því svo til baka
þegar ætlunin var að taka við því.
Einnig sat hann oft á tíðum og fór
með gamanvísur og alltaf fylgdi
með hver hefði ort hverja vísu fyrir
sig. Já, hann kunni margar vísur og
hafði margar sögur að segja frá
gamalli tíð. Hann var því fullur
fróðleiks og visku sem ég og fleiri
nutum góðs af.
Hann afi minn var ótrúlega dug-
legur og þrautseigur maður. Langt
fram eftir aldri var afi með kýr í
fjósi og fór í fjósið hvernig sem viðr-
aði. Það sem lýsir kannski best
þrautseigju hans er það að síðasta
sumar, þá 92 ára gamall, tók hann
þátt í heyskapnum og sló gras eins
og herforingi á hvítu dráttarvélinni
sinni. Já, hann afi vildi nú ekki
verða gagnslaus enda var það eitt af
því versta sem hann gat hugsað sér.
Minningarnar hrannast upp. Far-
ið á sjóinn með afa og fleirum þar
sem neta var vitjað. Hjólað með
nesti til hans út á tún í miðjum
slætti þegar hann mátti ekki vera
að því að koma heim vegna anna.
Og stundimar sem ég átti með hon-
um í kartöflugarðinum við að setja
niður kartöflur og svo fóram við
seinna um sumarið og reyttum arfa.
Hann var alltaf að starfa og hugsaði
vel um sitt enda sást það vel á hans
stóra vinnuhöndum að hann hafði
ekki setið iðjulaus sína löngu ævi.
Það er skrýtin tilhugsun að næst
þegar ég kem til Skálholtsvíkur þá
verður þú ekki þar eins og þú hefur
alltaf verið, elsku afi, á staðnum þar
sem ég gat alltaf gengið að þér sem
vísum, teinréttur, hvíthærður og
rausnarlegar eins og höfðingi á þínu
bóli. Minningin um þig sem slíkan
mun alltaf vera til staðar hjá okkur
afkomendum þínum og svo virðing-
in sem við bárum í þinn garð. Megi
guð geyma þig, elsku afi minn.
Elsku amma, megi guð gefa þér
allan þann styrk sem þú þarft á
þessum erfiðu tímamótum.
Ykkar
Fura.
Persónuleg,
alhliða útfararþjónusta.
Sverrir Olsen, Svenir Einarsson,
útfararstjóri útfararstjóri
Útfararstofa íslands
Suðurhlið 35 * Simi 581 3300
Allan sólarhringinn. www.utfararstofa.ehf.is/
t
Elskuleg móðir okkar, fósturmóðir, amma,
langamma og langalangamma,
ÞÓRDÍS ÍVARSDÓTTIR,
Króki,
Biskupstungum,
sem lést laugardaginn 10. júlí, verður
jarðsungin frá Skálholtskirkju laugardaginn
17. júlíkl. 13.00.
Jarðsett verður í Bræðratungukirkjugarði
Þuríður Egilsdóttir,
Egill Egilsson,
fvar Grétar Egilsson,
Jóna Kristín Egilsdóttir,
Magnús Heimir Jóhannesson,
Unnsteinn Egill Kristinsson,
barnabörn, barnabarnabörn
og barnabarnabarnabörn.
Danfel S. Pálsson,
Bóthildur Hauksdóttir,
Ásdís Hjörleifsdóttir,
Margrét S. Baldursdóttir,
Guðný Helga Jóhannsdóttir,