Morgunblaðið - 17.07.1999, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 17. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Tryggingastofnun stefnt fyrir að hafa synjað Islendingi um sjúkratryggingu
Liggur fárveikur á
sjúkrahúsi í Tailandi
Lögmaður 73 ára gamals Islendings sem
slasaðist á Taílandi í maímánuði sl. hefur
stefnt Karli Steinari Guðnasyni, forstjóra
Tryggingastofnunar ríkisins, vegna þeirrar
ákvörðunar tryggingaráðs að synja mann-
inum um sjúkratryggingu.
í STEFNU lögmannsins er gerð
krafa um að felldur verði úr gildi
með dómi úrskurður tryggingaráðs
um að maðurinn njóti ekki trygg-
ingavemdar frá því í desember í
fyrra. Einnig er gerð krafa um að
viðurkennt verði með dómi að mað-
urinn teljist sjúkratryggður í skiln-
ingi laga um almannatryggingar og
njóti tryggingarvemdar sjúkra-
tryggingardeildar við innlögn á
sjúkrahús í Taílandi 19. maí sl.
Oskað hefur verið eftir flýtimeð-
ferð vegna ástands mannsins.
Andri Árnason hrl. fer með mál-
ið fyrir hönd stefnanda, en að sögn
Dóru Sifjar Tynes, hdl., fulltrúa á
lögmannsstofunni, hefur Trygg-
ingastofnun neitað manninum um
að stofnunin ábyrgist greiðslu
sjúkrakostnaðar hans gagnvart taí-
lenskum heilbrigðisstofnunum.
Maðurinn er ellilífeyrisþegi og hef-
ur dvalist á gistiheimili í Taílandi
frá því í september í fyrra, en að
sögn Dóru er honum m.a. nauðsyn-
legt af heilsufarsástæðum að dvelj-
ast erlendis.
Nýtur ekki
tryggingarverndar
„Hann er hjartasjúklingur og
hefur sóst eftir því að vera í heitara
loftslagi á veturna eftir að hann fór
á eftirlaun. Hann hefur farið til Ta-
ílands tví- eða þrívegis og dvalist
þar tímabundið, seinast frá því í
fyrrahaust og ætlaði sér að koma
heim í júní. Hann virðist hins vegar
hafa lent í umferðarslysi
um miðjan maí, farið á
gistiheimilið sitt í kjöl-
farið og veikst hastar-
lega þar. Kunningi hans
fann hann þar og flutti á
sjúkrahús, þar sem hann gekkst
undir aðgerð og þurfti m.a. að vera
í öndunar- og nýrnarvél. En þar
sem hann hefur ekki getað tjáð sig
sjálfur og því er ekki vitað ná-
kvæmlega um hvemig slysið bar að
höndum," segir Dóra.
Fljótlega eftir að maðurinn var
fluttur á sjúkrahús hófst rekistefna
um tryggingar og hvernig hann
greiddi fyrir sjúkrahússlegu sína.
Fjölskylda hans leitaði til TR til að
fá staðfest að hann væri sjúkra-
tryggður á íslandi, en stofnunin
hafnaði því að gefa út slíka stað-
festingu, á þeim grundvelii að þar
sem hann sé ekki búsettur á ís-
landi, njóti hann ekki tryggingar-
verndar.
„Hann er fæddur á íslandi, hef-
ur verið búsettur hér alla sína ævi
og átt hér lögheimili, seinustu ára-
tugi í Reykjavík þar sem hann hef-
ur starfað. Þó svo að hann hafi
dvalist ytra seinustu mánuði, hefur
hann allt sitt innbú, persónulega
muni, áhöld og tæki, í íbúð sinni í
Reykjavík. Hann hafði lögheimili
sitt hérlendis 5. júlí sl. samkvæmt
vottorði Hagstofu íslands og engin
breyting hefur verið gerð á lög-
heimilisskráningu hans eða krafa
verið gerð um slíkt,“ segir Dóra.
Ekki talinn búsettur hérlendis
Maðurinn fær greidd eftirlaun
hérlendis frá vinnuveitenda sínum
til langs árabils, auk þess sem hann
nýtur ellilífeyris, og
greiðir hann að sögn
Dóru skatta og opinber
gjöld hér á landi. Hann
njóti engra tekna er-
lendis og stundi þar
ekki neina vinnu eða aðra starf-
semi, enda sé hann þar í orlofi en
hafi ekki fasta búsetu. í synjun TR
segir m.a. að samkvæmt lögum um
almannatryggingar teljist sá
sjúkratryggður sem verið hafi bú-
settur hér á landi í sex mánuði,
samanber lög um lögheimili. I þeim
lögum segir að lögheimili manns sé
sá staður þar sem hann hefur fasta
búsetu. Teljist maður hafa fasta
búsetu á þeim stað þar sem hann
hefur bækistöð, dveljist að jafnaði í
tómstundum, hafi heimilismuni
sína og er svefnstaður hans þegar
hann er ekki fjarverandi um stund-
arsakir vegna orlofs, vinnuferða,
veikinda eða annarra hliðstæðra
atvika. TR líti svo á að maðurinn
dvelji níu mánuði ársins á Taílandi
en þijá á Islandi.
„Samkvæmt ákvörðun Sjúkra-
tryggingadeildar féll sjúkratrygg-
ing [mannsins] niður við áramótin
1998-1999 þar sem [hann] hefur
ekki dvalist hérlendis sex mánuði á
ári tvö undanfarandi ár. Með kæru
dagsettri 24. ágúst 1998 kærði
[maðurinn] synjun sjúkratrygg-
ingadeildar um syúkratryggingu til
tryggingaráðs. A fundi trygginga-
ráðs hinn 11. desember 1998 var
synjun sjúkratryggingardeildar
staðfest með vísan til lögheim-
ilslaga nr. 21/1990 og almanna-
tryggingalaga nr. 117/1993 svo og
þeirrar viðmiðunarreglu að ekki
þyki ósanngjarnt við endurtekna
dvöl erlendis að gera þá
kröfu að viðkomandi
einstaklingur dvelji
a.m.k. 6 mánuði á ári á
íslandi. Þegar einstak-
lingur hefur dvalið er-
lendis lengur en 6 mánuði á ári, tvö
eða fleiri undanfarandi ár, teljist
hann hins vegar ekki lengur
sjúkratryggður, “ segir í synjun
stofnunarinnar.
í bráðri lífshættu
Dóra Sif segir manninn liggja um
þessar mundir á Samitivej Hospital
í Bangkok og vegna veikindanna sé
líkamlegt ástand hans mjög alvar-
legt. „Hann telst vera í bráðri lífs-
hættu, fái hann ekki skjóta og af-
dráttarlausa læknismeðferð á
sjúkrahúsi í Taflandi. Hann nýtur
engrar opinberrar sjúkratrygging-
ar á Taflandi, sem greiðir fyrir
sjúkrahúsvist eða læknisaðgerðir,
og vegna þessarar furðulegu af-
stöðu Tryggingastofnunar er ekki
hægt að taka neina ákvörðun um
meðferð hans, sem stefnir honum í
hættu. Hann þyrfti m.a. að gangast
undir hjartaaðgerð í þeirri von að
hann kæmist heim til sín, en sam-
kvæmt úrskurðinum nýtur hann
hvorki íslenskrar sjúkratryggingar
hérlendis né erlendis. Kostnaður sá
sem áfallinn er nú þegar hefur hins
vegar verið greiddur að einhverju
leyti, vegna tryggingar hans í
tengslum við krítarkort, auk þess
sem íslenski konsúllinn ytra hefur í
raun og veru gengist í ábyrgð fyrir
hann, þar sem menn trúðu því ekki
að TR myndi standa fast á synjun
sinni, enda ekki lagarök íyrir henni
að okkar mati,“ segir hún.
Vekur spurningu um
réttarstöðu
Dóra kveðst telja túlkun TR á
reglum um lögheimili óskiljanlega.
„Samkvæmt þessari skilgreiningu
nýtur fólk sem fer t.d. í eins árs
heimsreisu ekki sjúkratryggingar.
Að vísu er nýlega búið að breyta al-
mannatryggingalögum, en þau
tóku gildi 1. júlí sl. og mál þessa
manns fellur undir eldri lög. Þetta
hlýtur einnig að vekja spumingar
um réttarstöðu þess
ógrynnis fólks sem hef-
ur fest kaup á húsnæði
t.d. á Spáni og dvelst
þar stóran hluta ársins.
Það hlýtur jafnvel að
vera sýnu alvarlegra, þar sem fólk
hefur þó heimili þar, en maður sem
býr sem ferðamaður á gistiheimili í
útlöndum er þar aðeins tímabund-
ið. Ríkið þiggur af honum skattfé
en hann virðist samt með öllu rétt-
laus. Við teljum m.a. um ólögmæta
mismunun að ræða, óheimilt sé að
svipta manninn lögbundnum rétti
til sjúkratrygginga og að synjunin
feli í sér brot á stjórnarskránni,"
segir hún.
Ný viðhorf í Grjóta-
þorpi
Má varð-
veita sér-
kennin
HELGI Hjörvar, forseti borgar-
stjórnar, hefur síðustu daga rætt
við nýja eigendur hússins við Aðal-
stræti 4 um skipulagsbreytingar
varðandi húsið en þar er m.a.
skemmtistaðurinn Club Clinton til
húsa. Helgi segir verða kannað
hvort nýta megi nýlega skipulags-
reglugerð tfl að setja á hverfis-
vernd í Grjótaþorpi en með henni
væri unnt að varðveita sérkenni
hverfisins.
Fram hefur komið í viðræðum
Helga við eigendur hússins að þeir
muni ekki gera athugasemdir við
hugsanlegar skipulagsbreytingar
og því ekki hafa uppi bótakröfur á
hendur borgarsjóði. „Því er nú
komin upp ný staða í málinu en
borgaryfirvöld hafa ekki viljað
ganga einhliða á eignarrétt manna
í þessu máli. Nú horfir það öðruvísi
við,“ segir Helgi og að nú sé unnt
að nýta nýlega skipulagsreglugerð
sem gerir ráð fyrir því að koma
megi á hverfisvernd í Grjótaþorpi
en henni væri ætlað að varðveita
sérkenni hverfisins.
Hægt að hafna ákveðinni
starfsemi
„Ef ástæða er til að varðveita
sérkenni einhvers hverfis á Islandi
hlýtur það að vera Grjótaþorpið,"
segir Helgi. „Slík vemd kynni að
gera borgaryfirvöldum kleift að
hafna starfsemi í Grjótaþorpi sem
ekki þykir falla að sögu þess,
menningu og svipmóti, svo sem
leiktækjasölum, spflabúllum, nekt-
ardansstöðum og svo framvegis en
þar gæti hins vegar áfram farið
fram blómleg miðborgarstarfsemi,
meðal annars í þeim vínveitinga-
húsum sem þar em núna, eins og
Fógetanum og Kaffileikhúsinu,
leiksýningar og tónleikahald og
önnur slík starfsemi.“
Helgi segir að hugsanlegar
breytingar séu mjög flóknar lög-
fræðilega og að lögfræðingar borg-
arinnar muni skoða þessa stöðu
næstu daga og vikur. I framhaldi
af því muni borgarráð taka til um-
fjöllunar hvort breytingar gætu átt
sér stað, en fyrir borgarráði liggur
m.a. umsókn frá Club Clinton um
starfsleyfi en staðurinn er nú á
bráðabirgðaleyfi.
Greiðir opinber
gjöld á íslandi
Telja um mis-
munun að ræða
Jón Gunnar Ottósson ræddi húsnæðismál Náttúrugripasafnsins á 110 ára afmæli þess
Hafaverið
safninu fjötur
um fót
Á 110 ára afmæli Náttúmgripa-
safns Islands og Hins íslenska
náttúrufræðifélags gerði Jón
Gunnar Ottósson, forstjóri Nátt-
úmfræðistofnunar íslands, hús-
næðismál safnsins að umtalsefni.
Safnið væri til húsa í tveimur her-
bergjum en hefði það fengið að
þróast og dafna með eðlilegum
hætti væri nú til stórt og öflugt
náttúragripasafn sem 80-100 þús-
und gestir heimsæktu árlega en í
dag em gestir um sex þúsund á ári.
Forstjórinn sagði húsnæðismál-
in hafa verið safninu fjötur um fót
allt frá stofnun nema fyrstu þrjá
áratugina og þrátt fyrir ötula bar-
áttu margra góðra manna, margar
samþykktir Alþingis og ríkis-
stjóma og 14 eða 15 stjómskipað-
ar nefndir hefði safnið aldrei notið
sama skilnings og Landsbókasafn-
ið eða Þjóðminjasafnið.
í móttöku í safninu í tilefni af-
mælisins tóku einnig til máls Siv
Friðleifsdóttir umhverfisráðherra,
Freysteinn Sigurðsson, formaður
Hins íslenska náttúmfræðifélags,
og Eyþór Einarsson grasafræð-
ingur sem kynnti fyrirhugaða
stofnun Hollvinahóps Náttúm-
gripasafiisins.
Jón Gunnar rakti í ræðu sinni
sögu safnsins og vék undir lok
hennar aftur að húsnæðismálun-
um. Kvað hann þau hafa verið í
# Morgunblaðið/Arnaldur
GESTIR ræða málin í afmæli Náttúrugripasafns Islands.
biðstöðu þrátt fyrir að rfldsstjórn- bjartsýnn og trúi því að úr muni nýjan, ferskan og öflugan um-
in hefði á hverju ári síðustu ár rætast fyrr en síðar. Ekki síst hverfísráðherra sem ég bind mikl-
samþykkt að ráða bót á. „Eg er þó vegna þess að við höfum fengið ar vonir við.“