Morgunblaðið - 25.08.1999, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 25. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
'
Islenskir björgunarsveitarmenn komn-
ir heim frá Tyrklandi
„Því miður
fundum við
engan á lífí“
ÍSLENSKA björgunarsveitin, sem
hefur verið við björgunarstörf á
jarðskjálftasvæðunum í Tyrklandi
síðustu daga, kom heim í gær eftir
lærdómsríka för, en þótt sveitin hafí
ekki fundið neinn á lífi í rústunum
voru menn ánægðir með ferðina, en
jafnframt þreyttir að sögn björgun-
arsveitarmannanna Tómasar Tómas-
sonar og Guðjóns S. Guðjónssonar.
„Þetta var mikil vinna og þarna
eru hörmungarnar miklar,“_ sagði
Tómas, sem var einn af tíu Islend-
ingum sem voru við björgunarstörf í
Tyi’klandi. „Við komum til Tyrk-
lands á föstudaginn og vorum komn-
ir til Izmit, sem er ein af þeim borg-
um sem verst urðu úti í skjálftanum,
klukkan sex að kvöldi sama dag. Þá
strax fóru menn að vinna ásamt
bandarískum björgunarsveitum og
unnið var meira og minna alla helg-
ina sem og á mánudag.“
Tómas sagði að andinn á meðal
björgunarsveitarmannanna hefði
verið mjög góður og að allir hefðu
lagst á eitt til að hjálpast að.
Guðjón sagði að mjög heitt hefði
verið í veðri, en að menn hefðu fljót-
lega vanist því.
Voru að kljást við
mikinn hita og raka
„Það var um 40 stiga hiti og loft-
rakinn svona 55 til 60 prósent og þvi
vorum við að kljást þarna við mikinn
hita og raka,“ sagði Guðjón. „Menn
voru farnir að venjast þessu og í gær
(fyrradag) byrjaði að rigna. Menn
voru svolítið smeykir við rigninguna,
að hún myndi losa um líkamsvessa
þeirra sem fastir voru í rústunum og
þannig orsaka farsóttir. Menn
brugðust við þessu með því m.a. að
dreifa kalki í rústirnar.
Því miður fundum við engan á lífí,
en við gátum hjálpað öðrum sveitum,
sem voru ekki með tæki, til þess að
útiloka ákveðin svæði. Til dæmis
snerist síðasta verkefnið okkar um
það að athuga með litla stúlku, sem
átti að hafa kallað á mömmu sína úr
rústunum. Við vorum kallaðir til og
beðnir um að kanna málið og við leit-
uðum þarna bæði með hljóðleitar-
tæki og myndavélin var tilbúin til
notkunar, en þvi miður fundum við
ekkert, þannig að stúlkan hefur lík-
lega verið látin.“
Skipulagið alls ekki slæmt
Skipulagning hjálparaðgerða hef-
ur nokkuð verið gagnrýnd, en Tómas
sagði að miðað við það hvað svæðið
hefði verið víðfeðmt og hversu áfallið
hefði verið stórt væri hann ekki viss
um að skipulagningin hefði getað
verið mikið betri.
„Skipulagið var alls ekki slæmt
nema að því leytinu til að það var
voðalega erfítt að segja til um hvar
búið var að leita og hvar átti eftir að
leita. Þetta orsakaðist af því að
björgunarsveitir merktu að búið
væri að leita á ákveðnum svæðum,
en síðan komu vinnuvélar og mokuðu
til í rústunum og þá voru merking-
arnar farnar.“
Guðjón sagði að björgunarsveitir
væru nú flestar á leiðinni af svæðinu.
„Það var að heyra á fólki að það
væri mjög sárt út í stjórnkerfið að
það væri verið að skipta úr björgun-
araðgerðum yfir í hreinsunaraðgerð-
ir og það lá stundum við handalög-
málum þar sem björgunarsveitir
voru að hætta störfum og vinnuvélar
tóku við.“
Átakanlegt að sjá hversu
margir eru heimilislausir
I upphafi var ákveðið að sveitin
skyldi vera í Tyrklandi fram á
fimmtudag en Guðjón sagði að hlut-
verki þeirra, sem var að leita í rúst-
unum en ekki grafa fólk út úr þeim,
hefði í raun verið lokið og því hefði
verið ákveðið að fara fyrr heim.
Þótt þeir Tómas og Guðjón hefðu
verið þreyttir eftir ferðina sögðu
þeir báðir að þeir myndu halda aftur
út á morgun ef þeir yrðu beðnir um
það. Guðjón sagði að ferðin hefði
verið gríðarlega lærdómsrík.
„Það var mjög furðulegt að sjá
hvernig rústirnar voru vegna þess
að sum hús voru algjörir brakhaug-
ar en svo voru önnur sem stóðu
upprétt og varla sást sprunga á.
Það var mjög mikið deilt á ákveðna
verktaka sem höfðu byggt megnið
af þessum húsum, það er að þeir
hefðu notað ófullnægjandi efni til
bygginga.“
Tómas tók undir þetta og sagði
það mjög átakanlegt hversu margir
væru nú heimilislausir á svæðinu.
„Þótt hús standi, eru mörg hús
það illa skemmd að þau eru ekki
íbúðarhæf." Tómas sagði að mjög
líklega þyrfti að rífa mörg af þeim
húsum sem þó stæðu, þar sem ekki
væri búandi í þeim og sagði hann
mjög óljóst hversu mörg hús þyrfti
að rífa, en að það kæmi sér ekki á
óvart þótt það væru heilu hverfin.
OKKAR SERFRÆÐINGAR
þín ávöxtun

BUNAMRBANKIf'íN
VERÐBRÉF
- byggir á trausti
FRÉTTIR
Björgunarsveitíirmennirnir
Tómas Tómasson og Guðjón S.
Guðjónsson sögðu ferðina til
Tyrklands hafa verið mjög lær-
dómsríka.
Morgunblaðið/Þorkell
íslenska björgunarsveitin starf-
aði ásamt bandarískum björgun-
arsveitum og sagði Tómas að
andinn á meðal björgunarsveit-
amianna hefði verið mjög góður.
Segir fjárlaga-
drögin einkenn-
ast af aðhaldi
GEIR Haarde fjármálaráðherra
segir það rangt sem fram kom í
frétt Morgunblaðsins í gær, að gert
sé ráð fyrir aukningu á öllum svið-
um rOdsútgjalda í drögum fjárlaga
sem kynnt voru í þingflokkum
stjómarílokkanna á mánudag.
Hann segir drögin í heild einkenn-
ast af aðhaldi og viðleitni til að hafa
hemil á verðbólgu og þenslu og
treysta stöðugleikann í efnahags-
málum svo unnt verði að greiða nið-
ur skuldir ríkisins í verulegum mæli
áfram.
„Ríkisstjórnin ákvað það í vor, í
framhaldi af því að skrifaður var
nýr stjórnarsáttmáli þar sem seg-
ir að stefnt skuli að umtalsverðum
afgangi, að miða við að afgangur-
inn yrði að minnsta kosti 1% af
þjóðarframleiðslu, án þess að tillit
sé tekið til eignasölu. Samkvæmt
því verður afgangurinn 6-7 millj-
arðar króna. Nú hafa þingflokkar
og ríkisstjórn lagt blessun sína yf-
ir fyiirliggjandi drög að frumvarpi
og falið fjármálaráðherra að
ganga frá málinu á þessum grund-
velli. Þetta frumvarp mun, þegar
það kemur fram, einkennast af að-
haldi á ýmsum sviðum, sem ekki
er eðlilegt að greina nánar frá fyrr
en það verður lagt á borð þing-
manna.“
I frétt Morgunblaðsins kom
fram að stefnt væri að því að afla
þriggja til fimm milljarða króna
með sölu á hlut ríkisins í fyrirtækj-
um. Geir segir að engar tölur hafi
verið nefndar í þessu sambandi á
fundinum á mánudag. „Það liggur
ekki fyrir enn hver niðurstaðan
verður enda er mikil óvissa um þau
mál þessa dagana."
Fé veitt til
nefndar tón-
listarhúss
BORGARRÁÐ samþykkti í
gær 4,5 milljóna fjárframlag til
nefndar um tónlistarhús og ráð-
stefnumiðstöð í miðborg
Reykjavíkur. Gert er ráð fyrir
að menntamálaráðuneyti, fjár-
málaráðuneyti og samgöngu-
ráðuneyti leggi hvert um sig
fram sömu fjárhæð.
Nefndin sem nú starfar hefur
það hlutverk að vinna að sam-
komulagi milli ríkis og Reykja-
víkurborgar um fjármögnun, til-
högun og kostnaðarskiptingu
vegna tónlistarhúss og ráð-
stefnumiðstöðvar. Auk þess
vinnur nefndin að því að fá
rekstraraðila og fjárfesti að hót-
eli. Ólafur B. Thors er formaður
nefndarinnar. Aðrir nefndar-
menn eru Þórhallur Arason, til-
nefndur af fjármálaráðherra, og
Magnús Gunnarsson, tilnefndur
af samgönguráðherra. Reykja-
víkurborg tilnefndi Helgu Jóns-
dóttur, Stefán Hermannsson og
Þorvald S. Þorvaldsson í nefnd-
ina. Kostnaður við nefndina er
áætlaður 18 milljónir króna.
Yfírlýsing frá Sigurði Einarssyni forstjóra Kaupþings
Hagsmunir viðskiptavina
hafðir að leiðarljósi
SIGURÐUR Einarsson, forstjóri
Kaupþings, hefur sent Morgunblað-
inu eftirfarandi yfirlýsingu.
Kaupþing harmar að forsætis-
ráðherra skuli hafa dregið eigna-
stýringu Kaupþings inn í umræð-
una um sölu Scandinavian Hold-
ings S.A. á hlutabréfum í FBA til
Orca S.A. Viðskipti Kaupþings fyr-
ir hönd fjárvörsluþega, sem námu
um einu prósenti af heildarhlutafé
FBA, eru alls ótengd breytingum á
eignarhaldi í bankanum. Fullyrð-
ingar um að eignastýring Kaup-
þings hafi brugðist umboðsskyldu
eru ósannar.
Kaupþing hefur tekið þátt í
einkavæðingu ríkisbanka eins og
aðrar fjármálastofnanir og fylgt
þeim reglum sem settar hafa verið
af stjómvöldum. í þessum sem og
öðmm viðskiptum hefur fyrirtækið
haft hagsmuni viðskiptavina sinna
að leiðarljósi, enda hafa þeir hagn-
ast á þeim. Það hefur ekki verið
venja Kaupþings að gefa upplýsing-
ar um einstök viðskipti og þess-
vegna hefur verið látið nægja að
vísa til þeirra almennu starfsreglna
sem fylgt er. Vegna ummæla for-
sætisráðherra í fjölmiðlum er óhjá-
kvæmilegt að gera undantekningu
og taka fram eftirfarandi:
Kaupþing tekur á hverjum tíma
ákvarðanir með hag viðskiptavina
að leiðarljósi eftir bestu vitund og í
ljósi þeirra upplýsinga og væntinga
sem fyrir liggja. Vegna þeirrar
áhættu sem er í rekstri fjárfesting-
arbanka, einkum og sér í lagi eins
og mál horfðu sl. haust þegar fjár-
magnsmarkaðir heimsins vom í
uppnámi, mat starfsfólk eignastýr-
ingar það svo að hagsmunum
margra þeirra eignasafna, sem í
umsjá Kaupþings voru, væri betur
borgið með því að selja hluta þeiiTa
bréfa sem keypt höfðu verið í FBA.
Ákvörðun um sölu á hluta FBA
bréfa úr eignasöfnum, var tekin eft-
ir mati á hverju eignasafni fyrir sig,
þar sem m.a. var tekið tillit til
stærðar, áhættuþols og samsetning-
ar. Skoðun á þessum viðskiptum
hefur leitt í ljós að faglega var að
matinu staðið í öllum tilvikum.
Viðskipti úr eignasöfnum í vörslu
Kaupþings námu aðeins rúmlega
einu prósenti af heildarhlutafé
FBA. Ljóst er að sá hagnaður sem
skapaðist í þessum viðskiptum hef-
ur í mörgum tilfellum verið nýttur
til fjárfestinga í bréfum sem skilað
hafa sambærilegri ávöxtun og
hlutabréf í FBA. Þess skal getið að
verðlag á hlutabréfum í fjárfest-
ingabönkum víða um heim hefur
hækkað mikið á sl. ári vegna auk-
innar bjartsýni í efnahagsmálum.