Morgunblaðið - 25.08.1999, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 25. ÁGÚST 1999
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Þverá/Kjarrá fara
yfír 2.000 laxa
Auðbert Vigfússon, t.v. með 19 punda sjóbirting og Gunnar Jónsson
t.h. með 15 punda sjóbirting. Fiskarnir veiddust báðir sama daginn á
Hólmasvæðinu í Skaftá og báðir á svartan Tóbí. Sama dag veiddi Ivar
Páll Bjartmarsson 11 punda birting.
ÞAÐ ER mjög rólegt víðast hvar á
veiðislóðum, utan að skot og skot
koma og fara hér og þar eins og
gengur. „Heitasta“ svæðið fyrir fá-
um dögum, Vopnafjörðurinn og
Þistilfjörðurinn, eru nú orðnir heit-
ir í orðsins fyllstu merkingu, hiti
vel yfir 20 gráðum og því hefur
dregið verulega úr veiði. Þá varð
lítið úr maðkaveislunni í Eystri-
Rangá þar sem hún tók upp á því
að gruggast upp úr öllu valdi. Það
má þó segja, að skilyrði hafa batn-
að með úrkomu vestantil á landinu,
en sú væta hefur ekki heiðrað
Dalamenn með nærveru sinni og
seitla árnar „oní grjóti" eins og
veiðimenn kalla það, og fiskur tek-
ur illa. Áður en lengra er haldið
skulum við renna yfir listann yfir
tíu aflahæstu ámar.
1) Þverá/Kjarrá 1989
2) Norðurá 1600
3) Grímsá 1405
4) Eystri-Rangá 1320
5) Blanda 1250
6) Laxá í Kjós 1080
7) Langá 1060
8) Miðfjarðará 1012
9) Víðidalsá 830
10) Laxá í Aðaldal 820
Nauðsynlegt er að taka fram, að
tölur í Blöndu, Eystri-Rangá og
Laxá í Aðaldal byggjast á áætlun
kunnugra og gætu því verið ögn
hærri eða lægri. Hvað Blöndu og
Eystri-Rangá varðar skiptir það
engu um stöðu á listanum, en öðru
máli gegnir um Laxá í Aðaldal.
Gott og slæmt
Það er að ýmsu að huga þegar
listinn er skoðaður. Ljóst er, að
Þverá ásamt og Kjarrá munu rjúfa
2.000 laxa múrinn sem er frábær
útkoma og hita- og þurrkasumri.
Grímsá, sem byijaði áa best fyrr í
sumar er einnig með viðunandi út-
komu og nýverið lauk .Ármanna-
hollið" veiðum með 74 laxa sem er
afburðargóð tala svo seint á sumri.
Norðurá hefur aftur á móti verið
róleg í ágúst þótt gnótt sé þar
fisks, Guðmundur Viðarsson kokk-
ur í veiðihúsinu við ána sagðist
ekki muna eftir rólegri ágúst í
langan tíma. Veiði í Norðurá og
Þverá lýkur um mánaðamótin, Kj-
arrá verður lokað viku af septem-
ber.
Mikið álitamál er hvort Eystri-
Rangá nær að komast upp fyrir
Þverá/Kjarrá og þar á bæ eru
menn afar óhressir með heimtur,
en sem kunnugt er byggist veiðin í
ánni á sleppingu gönguseiða í haf-
beit. Veiðin er nú mörg hundruð
löxum minni en á sama tíma í fyrra
og óhætt að tala um afleitar heimt-
ur þótt talsvert sé af laxi í ánni.
Fyrrum nefndu menn Rangárnar
gjarnan saman og ef það væri gert
væri möguleiki á efsta sætinu.
Stórir laxar
Lítið hefur verið um stórlaxa í
afla síðustu daga. Þó veiddist fyrir
skömmu 20 punda hængur í Harð-
eyrarstreng í Víðidalsá á rauða
Frances með glimmer í skottinu.
Þá veiddist 18 punda lax í síðasta
holli í Þverá.
Fleiri tölur
Ef skoðaðar eru fleiri tölur held-
ur en á topp-tíu listanum, þá hefur
Hofsá gefið 760 laxa og Selá um
það bil 750. Þær ár hafa báðar ver-
ið á mikilli uppleið að undanförnu,
enda fengu þær bitastæðar smá-
laxagöngur. Það er hins vegar orð-
ið mjög heitt í veðri eystra og veiði-
menn á svæðinu sögðu í gærdag að
hitinn hefði snardregið úr afla-
brögðum. Holl sem var í viku í
Hofsá landaði 129 löxum, en eftir
að nýjasta hitabylgjan skall á
veiðist lítið. í Selá veiddi síðasta
holl 46 laxa á þremur dögum, en
aðeins sex laxar veiddust fyrsta
daginn í hitanum.
Laxá í Leirársveit var komin
með 690 laxa í gærdag og veiðin
verið góð síðustu daga. Fyrstu
maðkakarlamir eru þar að veiðum,
en í veiðihúsinu fengust þær fregn-
ir að vatnið væri nú helst til of mik-
ið.
Haffjarðará hafði gefið 658 laxa í
gærdag að sögn Inga Fróða, um-
sjónarmanns við ána. „Gott síðustu
daga, 30 laxar á þremur dögum,“
sagði Ingi Fróði.
Ytri-Rangá var komin í 640 laxa
í gær og veiði hefur gengið nokkuð
vel þar síðustu daga. Lax enn að
ganga, en þar, eins og í Ytri-Rangá
eru heimtur hafbeitarseiðanna lak-
ari heldur en menn væntu. Það er
þó ekki fallið úr jafnháum söðli og
við Eystri-Rangá.
Aðrar tölur sem duttu upp í gær-
dag voru Laxá í Dölum með 530
laxa, en þar er orðið afar vatnslítið
að sögn Árna Guðbjörnssonar leið-
sögumanns. Vatnsdalsá var í 505
löxum og Pétur Pétursson leigu-
taki sagði mörg stórlaxaævintýri í
sumar bæta upp smálaxaþurrð.
„Það kom einn 20 punda og tveir
16 punda í morgun. Þetta er mest
að koma á „Hitch-túpur“,“ sagði
Pétur. Þá hefur Haukadalsá gefið
rétt um 500 laxa.
rÆ/STARUGHT
ray
Stigar frá Starlight og
áltröppur frá Beldray
fást í öllum stærðum
í byggingavöruverslunum
um allt land
--------------DREIFINGARAÐILI
I.GUÐMUNDSSON ehf.
Sími: 533-1999, Fax: 533-1995
Norræn ráðstefna um slysavarnir
• •
Oruggt
samfélag
Esther Guðmundsdóttir
AMORGUN hefst
klukkan 13 á Hótel
Loftleiðum nor-
ræn ráðstefna um öruggt
samfélag. Heilbrigðisráð-
herra Ingibjörg Pálma-
dóttir setur ráðstefnuna.
Esther Guðmundsdóttir
er formaður íslensku
undirbúningsnefndarinn-
ar. Hún var spurð nánar
hvað félli undir yfirskrift
ráðstefnunnar; Öruggt
samfélag.
- Það sem verður fjall-
að um er allt sem lýtur að
því að geta samfélag okk-
ar öruggara og stuðlar að
því að fækka slysum.
Þetta „Save community
program“ eða eins og við
köllum það; öruggt sam-
félag, byggist á hug-
myndafræði sem upphaf-
lega varð til í Svíþjóð og alþjóða-
heilbrigðisstofnunin WHÓ tók
upp á sína arma 1989. Það er
byggt á því að allir þættir um-
hverfis hvers samfélags eru
metnir og síðan fer ákveðið
prógram í gang sem leitast við að
breyta til betri vegar því sem
ábótavant er bæði með verkleg-
um framkvæmdum og með áróð-
ursherferðum. Síðan eru aðstæð-
ur metnar öðru hverju og reynt
að halda áfram að laga það sem
kemur í ljós að er aðfinnsluvert.
- Hefur Slysavarnafélagið tek-
ið þessa hugmynd upp í sínu
starfí?
- Já, við tókum hana upp 1991
þegar við fórum af stað með
verkefni í Keflavík og Njarðvík-
um og kölluðum Gerum bæinn
betri fyrir börnin. Við höfum
hins vegar aldrei stigið skrefið til
fulls, við vorum aðallega með
bamaprógröm. Fleiri bæir bætt-
ust í verkefnið og Reykjavík tók
þátt í sams konar verkefni í sam-
vinnu við Slysavamafélagið um
tveggja ára skeið.
- Um hvað verður helst fjallað
á ráðstefnunni?
Leif Svanström prófessor við
Karolinsku stofnunina í Stokk-
hólmi í Svíþjóð hefur framsögu
um þessa hugmyndafræði og síð-
an koma stjómmálamenn frá
löndunum fimm og segja frá
stöðunni í sínu landi og hvemig
þeir sjá þetta frá sjónarhóli
stjómmálanna. Einnig verður
fjallað um slysavamir út frá
þeim kostnaði sem samfara er
slysum í samfélaginu, svo og
fjallað um áróður fyrir slysa-
vörnum og áhættuhegðun út frá
mismunandi félagslegum að-
stæðum. Þá verður talað um
mannleg mistök og hvernig
slysavamir em hluti af heilbrigð-
iskerfinu og þróuninni þar í
kring. Það hefur ekki verið beint
litið á slysavamir sem hluta af
heilbrigðiskerfinu þótt alþjóða-
heilbrigðisstofnunin
telji að þetta verði
eitt af stærstu heil-
brigðisvandamálun-
um innan fárra ára. I
lokin verður fjallað
um framtíðina hvað
snertir slysavamir. Ráðstefnan
verður brotin upp með hópvinnu
á föstudeginum. Þess má geta að
farið verður í heimsókn með ráð-
stefnugesti á staði þar sem slysa-
vamir hafa verið til fyrirmyndar.
- Er slysavörnum nægilega
sinnt hér á landi.
Bæði og, á sumum sviðum er
þeim ágætlega sinnt en á öðmm
sviðum er þeim mjög illa sinnt.
Stöðugur áróður þarf að vera í
►Esther Guðmundsdóttir
fæddist í Reykjavík 10. júlí
1948. Hún lauk stúdentsprófi
frá Verslunarskóla íslands
1968 og prófi í þjóðfólagsfræði
frá Háskóla íslands 1975.
Esther starfaði í nokkur ár að
ýmsum verkefnum tengdum
jafnréttismálum, hún vann um
tíma hjá samstarfsnefnd um
reykingavamir, hún var
fræðslu- og upplýsingafulltrúi
hjá Vinnuveitendasambandinu,
var markaðsstjóri hjá Spari-
sjóði Reykjavíkur í sjö ár en
síðustu sjö ár hefur hún verið
framkvæmdastjóri Slysavarna-
félags íslands. Esther er gift
Björgvini Jónssyni tannlækni
og eiga þau tvær dætur.
gangi og þetta er verkefni sem
aldrei lýkur.
- Eru margh• sem taka þátt í
þessarinorrænu ráðstefnu?
Um tvö hundmð þátttakendur
em á ráðstefnunni frá 8 löndum,
flestir em þó frá Norðurlöndum.
Svona ráðstefna var fyrst haldin
í Svíþjóð 1996 og síðan í Noregi
ári síðai' - þetta er þriðja nor-
ræna ráðstefnan af þessu tagi.
Það em fimmtán aðaífyrirlesar-
ar sem flytja ræður á ráðstefn-
unni og síðan verða flutt um tutt-
ugu og fimm stutt erindi í vinnu-
hópnum á föstudeginum. Einnig
verður haldin lítil sýning í
tengslum við ráðstefnuna og
veggspjöld og áróðursspjöld
verða hengd upp, ráðstefnugest-
ir geta komið með spjöld og
fengið þau hengd upp.
-Hverjir sækja þessa ráð-
stefnu helst?
Það er fyrst og fremst fólk úr
heilbrigðisstéttum og stjóm-
málamenn og þeir sem koma að
slysavamamálum á einn eða
annan hátt í hverju samfélagi.
Það em ekki sömu aðilarnir í öll-
um löndum sem sinna slysavörn-
um, hér á landi er til
dæmis sérstakt
hvemig Slysavamafé-
lagið Landsbjörg
kemur inn í opinberar
slysavarnir miklu
sterkar heldur en t.d.
stjórnvöld. Á öðmm Norður-
löndum er slysavarnir helst á
vegum opinberra aðila. Eg hefði
gjaman viljað sjá fleiri Islend-
inga á þessari ráðstefnu og vekja
þar með meiri áhuga á þessu
máli. Eg teldi líka æskilegt að
fleiri sveitarfélög tækju um-
rædda hugmyndafræði upp og
Slysavamafélagið Landsbjörg er
tilbúið til að aðstoða og vera í
samstarfí ef óskað er.
Slysavarnir
hluti af
heilbrigðis-
kerfinu