Morgunblaðið - 26.11.1999, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUR 26. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Leiðtogafundur ASEAN-ríkjanna verður haldin á Filippseyjum um helgina
Kínverjar hindra samn-
ing um Spratlyeyjar
Manila. AFP.
Reuters
Filippeyskir námsmenn reyndu í gær að ráðast inn í ráðstefnumiðstöð í Manila þar sem háttsettir embættis-
menn komu saman til að undirbúa leiðtogafund ASEAN, samtaka Suðaustur-Asíuríkja, sem haldinn verður
í borginni um helgina. Námsmennirnir takast hér á við lögreglumenn.
KÍNVERJAR neituðu í gær að
samþykkja drög aðildarríkja AS-
EAN, samtaka tíu Suðaustur-Asíu-
ríkja, að reglum sem miða að því að
koma í veg fyrir átök vegna deilna
um Spratlyeyjar og fleiri smáeyjar
og sker í Suður-Kínahafi. Talið er
útséð um að samkomulag náist um
reglurnar á leiðtogafundi ASEAN-
ríkjanna, Kína, Japans og Suður-
Kóreu sem haldinn verður í Manila
um helgina.
Stjórnarerindrekar í Manila
sögðu að leiðtogarnir myndu ekki
geta undirritað samning um reglu-
rnar á fundinum þar sem frekari
viðræður milli ASEAN-ríkjanna
tíu og Kína væru nauðsynlegar.
Háttsettir embættismenn frá
ASEAN-ríkjunum lögðu lokahönd
á drög að samningnum í fyrradag
en Kínverjar höfðu þá þegar gefið
til kynna að þeir væru tregir til að
fallast á þau. Þeir hafa alltaf hafnað
því að fjölþjóðleg samtök semji um
eyjarnar í Suður-Kínahafi og vilja
þess í stað gera tvíhliða samninga
við þau ríki sem gera tilkall til eyj-
anna.
Kína, Taívan og fjögur ASEAN-
ríki, Brúnei, Malasía, Filippseyjar
og Víetnam, hafa gert tilkall til
Spratlyeyja. Nokkur ríki hafa einn-
ig deilt um Paraceleyjar í Suður-
Kínahafi.
I drögunum að nýju reglunum er
meðal annars kveðið á um að bann-
að verði að hemema fleiri „rif, sker
og smáeyjar á svæðinu með það að
markmiði að tryggja frið og stöðug-
leika í þessum heimshluta“.
Kreppunni lokið
FjáiTnálaráðherrar ASEAN-
ríkjanna komu einnig saman í Man-
ila í gær til að undirbúa leiðtoga-
fundinn og lýstu því yfir að krepp-
unni í þessum heimshluta væri
lokið. Þeir sögðu að hagvöxturinn í
aðildarríkjum ASEAN yrði um
2-3% að meðaltali í ár, eftir 7%
samdrátt á síðasta ári, og spáðu
enn meiri hagvexti á næstu árum.
Ráðherrarnir sögðu þó að blikur
væru enn á lofti í efnahagsmálun-
um og lofuðu að koma á frekari um-
bótum.
Nýjar upplýsingar
taldar tengjast hrapi
EgyptAir-þotunnar
Styrkja
grunsemdir
RANNSÓKNARMENN sem leita
orsaka þess að farþegaþota
EgyptAir flugfélagsins hrapaði í
hafið við austurströnd Bandaríkj-
anna, sögðu á miðvikudag að ekki
aðeins hefði upptaka á hljóðrita vél-
arinnar vakið með þeim grunsemdir
um að varaflugmaður þotunnar
hefði viljandi valdið óförum þotunn-
ar, heldur einnig með hvaða hætti
hann tók yfir stjóm þotunnar. Þrír
embættismenn á vegum Bandaríkj-
astjómar, sem ekki vildu láta nafna
sinna getið, sögðu við blaðamann
The Washington Post að aðeins
nokkram mínútum áður en vélin
hrapaði hefði maðurinn, Gamil al-
Batouti, komið inn í flugstjómar-
klefann og skipað aðstoðarflug-
manni sem þar var einn fyrir að yfir-
gefa sæti sitt. Samkvæmt
vitnisburði mannanna var al-Batouti
„mjög ákveðinn“ af upptöku á
hljóðrita vélarinnar að dæma.
Al-Batouti var annar tveggja
varaflugmanna sem áttu að leysa
flugmennina af síðar á hinni löngu
flugleið milli New York og Kaíró.
Aðstoðarflugmaðurinn sem sat við
sfýri þotunnar þegar al-Batouti mun
hafa komið inn í flugstjómarklefann
var lægra settur og átti samkvæmt
reglum að hlýða fyrirskipunum
hans.
Egyptar neita enn að fallast á að
ófarir þotunnar kunni að vera af
mannavöldum. I gær varpaði emb-
ættismaður við egypska samgöngu-
ráðuneytið fram þeirri tilgátu að
sprenging í stéli þotunnar hefði
valdið hrapi hennar. Bandarískir
rannsóknarmenn sögðu hins vegar
að ekkert benti til að svo hefði verið.
Mótmæli
við Eiffel-
turninn
FRANSKIR bændur stöðu fyrir
mótmælum við Eiffel-turninn í
París í gær, vegna næstu samn-
ingalotu Heimsviðskiptastofnun-
arinnar (WTO), sem hefst í Seattle
í Bandaríkjunum í næstu viku. I
Seattle verður meðal annars reynt
að komast að samkomulagi um
lækkun tolla á landbúnaðarafurð-
ir, og óttast bændurnir að það
muni skerða hag þeirra.
Holzmann AG dregur til baka
beiðni um gjaldþrotaskipti
Ihlutun Schröders
skipti sköpum
Frankfurt. AP.
YFIRLÝSING þýsku stjómarinnar
um að hún væri reiðubúin að hjálpa
íyrirtækinu Philipp Holzmann var
það sem þurfti til að lánardrottnam-
ir féllust á að taka þátt í að bjarga
þvt Var það haft eftir fulltrúum
sumra þeirra í gær. Gerhard
Schröder, kanslari Þýskalands,
kvaðst ekki búast við, að Evrópu-
sambandið, ESB, gerði athugasemd
við ríkisaðstoðina.
Þýska stjómin bauðst til að leggja
Holzmann, næststærsta byggingar-
íyrirtæki í Þýskalandi, til um 10
milljarða ísl. kr. og kvaðst Schröder
vona, að samkeppnisyfirvöld í ESB
legðu blessun sína yfír það. Hefur
fyrirtækið dregið til baka beiðni um
gjaldþrotaskipti og í tilkynningu frá
því sagði, að vegna ríkisaðstoðarinn-
ar og eftirgjafar á skuldum væri það
nú komið á réttan kjöl.
Afskipti Schröders af þessu máli
hafa mælst mjög vel fyrir hjá þýsk-
um almenningi en hann hefur líka
verið gagnrýndur. Rúdiger von
Voss, talsmaður kristilegra demókr-
ata í efnahagsmálum, sakaði hann
um ríkisafskipti og Werner Múller,
efnahagsmálaráðherra stjómarinn-
ar en ekki félagi í jafnaðarmanna-
flokknum, sagði, að þessi afskipti
yrðu að vera undantekning.
Endurskipulagning Holzmanns
felur það í sér, að sumar deildir þess
verða seldar og verður starfsmönn-
um fækkað um 3.000 en þeir eru
17.000 nú. Líklegt þykir þó, að um
2.000 þessara þrjú þúsund manna
fái vinnu hjá nýjum eigendum. Að
auki ætlar fyrii-tækið að selja næst-
um allar fasteignir sínar í Þýska-
landi en þær era metnar á 38 millj-
arða ísl. kr.
Ihaldsflokkurinn í Bretlandi
Ashcroft hyggst
sitja sem fastast
TONY Blair, forsætisráðherra
Bretlands, vísaði í gær á bug dylgj-
um talsmanna Ihaldsflokksins um
að Verkamannaflokkurinn hefði haft
hönd í bagga með að upplýsingar
um greiðslur í flokkssjóði íhalds-
manna bárust í hendur dagblaðinu
The Times. Að sögn BBC sagði
Blair að um „móðursýkisbull" væri
að ræða.
Um er að ræða greiðslur írá
Michael Ashcroft, gjaldkera flokks-
ins, sem búsettur er erlendis og með
tvöfaldan borgararétt, í Bretlandi
og Mið-Ameríkuríkinu Belize. Telja
sumir að íhaldsmenn brjóti gegn
eigin samþykktum með því að
þiggja fé frá manni sem sé í reynd
útlendingur. Leiðtogar íhalds-
flokksins segja að verið sé að reyna
að sverta stjórnarandstæðinga í
landinu með markvissum aðgerðum
er rekja megi til Verkamannaflokks-
insogstjórnvalda.
Blaðið komst með einhverjum
hætti yfír upplýsingar um bankar-
eikning íhaldsflokksins hjá Kon-
unglega skoska bankanum og kom
þar fram að Ashcroft, sem er gjald-
keri flokksins, styrkti flokksstarfið
með um milljón punda eða 117 mil-
ljónum króna síðustu 12 mánuði.
Ihaldsmenn segja að tölvuþrjótar
hafi verið fengnir til að brjótast inn í
skjöl bankans og hafa farið fram á
rannsókn vegna málsins, segir í dag-
blaðinu The Daily Telegraph.
Aðdróttanir um
fíkniefnasmygl og þvætti
Ashcroft rekur íyrirtæki í Belize.
Hann fór í meiðyrðamál við The
Times í sumar
þegar blaðið gaf
í skyn að hann
væri afbrota-
maður. BBC
sagði að í blaða-
grein eftir Ash-
croft hafi hann
fullyrt að ása-
kanimar væra
byggðar á sandi
Ashcroft og hann myndi
ekki segja af sér gjaldkerastarfinu.
„Menn hafa verið að hnýsast í
einkalíf mitt og feril en þeir sem
hafa verið að reyna að sverta mig
hafa ekki fundið neitt til að staðfesta
aðdróttanir um að ég sé fíkniefnasali
og stundi peningaþvætti," segir
Ashcroft.
Útvarpsstöðin hefur eftir heimild-
armönnum sínum að áhrifamikill
þingmaður Ihaldsflokksins, Bowen
Wells, muni senn verða gagnrýndur
af þingnefnd vegna þess að hann
hafi ekki skýrt henni frá viðskipta-
tengslum sínum við Ashcroft.
Öllu óþægilegra íyrir flokkinn og
leiðtoga hans, William Hague, er að
góðgerðastofnun, Adlearn Found-
ation, sem Ashcroft stofnaði og fjár-
magnaði að nokkra, hyggst leggja
niður staifsemina. Segja fulltrúar
hennar að ástæðan sé óþolandi „of-
sóknir“ af hálfu opinberrar nefndar
sem rannsakar bókhaldið. Mun töl-
um um útgjöld og framlög ekki bera
saman. Ýmsir háttsettir íhaldsmenn
sitja í stjórn Adlearn.
Deilurnar um fjárframlögin þykja
minna á vandann sem Verkamanna-
flokkurinn var lengi í vegna pening-
anna sem hann fékk frá verkalýðs-
hreyfingunni áður en Blair breytti
um áherslur og vingaðist við
kaupsýslumenn. Lagalega séð er
umdeilt hvort greiðslurnar frá Ash-
croft séu erlendar þar sem hann lét
banka sinn í Belize sjá um þær.
Framlög fyrir opnum tjöldum
Boris Johnson, ritstjóri tímarits-
ins The Spectator bendir á að nýjar
reglur um framlög í flokkssjóði, sem
stjóm Blairs hyggst setja, valdi því
að greiðslur frá útlöndum muni ekki
leggjast af.
Ef til vill muni Ashcroft vegna
búsetu sinnar í skattaskjólinu Belize
ekki mega styrkja flokkinn með fé
þaðan þegar lögin taki gildi. En að-
ild landsins að Evrópusambandinu
valdi því hins vegar að til dæmis geti
arabi, sem búsettur sé í París, hafi
þar kosningarétt og reki þar vopna-
sölufyrirtæki eða annað og eigi við-
skipti í Bretlandi, greitt að vild í
breska flokkssjóði. Þá teljist féð
ekki erlent. Ástrali eða Bandai'íkja-
maður megi hins vegar ekki greiða í
slíka sjóði, það verði lagabrot.
Johnson spyi' hvers vegna það sé í
lagi að flokkur Blairs þiggi fé frá
bræðraflokknum í Þýskalandi en
íhaldsflokkurinn ekki frá Ashcroft
sem er breskur að upprana.
„Lausnin er ekki að banna öll
framlög frá útlöndum heldur ein-
faldlega að öll framlög verði íyrir
opnum tjöldum. Kjósendur geta þá
séð hvort flokkur er fjármagnaður
af Kínverjum, Þjóðverjum eða
manni frá Belize og dregið sínar eig-
in ályktanir,“ segir Johnson.