Morgunblaðið - 08.01.2000, Qupperneq 8

8 LAUGARDAGUR 8. JANÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Finnur Ingólfsson,
nýskipaður seðlabankastjóri
Þeir eru nú orðnir svo vanir að sjá um blýantsnagið tveir, Finnur litli, þú getur bara
setið hérna við gluggann og notið útsýnisins út á sundin blá.
10 túlipanar
sgyb,,*.
7 túlipanar
og buxus
7 túlipanar
og leourlauf
^ÍHÚS V/S^
Inflúensan hefur verið í hámarki
Inflúensan
erfið í ár
Lúðvík Ólafsson
Flensufaraldurinn í
ár er óvenjulega
harður og hefur
margt fólk legið talsvert
veikt núna um hátíðarnar
og að undanförnu og
fréttir berast frá Bret-
landi um að þar hafi einn-
ig verið að verki óvenju-
lega slæm inflúensa.
Einkum er einn stofninn
skæður hér og er það
væntalega sá sami og
lagt hefur milljónir í
rúmið í Bretlandi. Sá
stofn ræktaðist hér í des-
emberbyrjun og hafa all-
mörg tilfelli ræktast síð-
an. Lúðvík Ólafsson,
héraðslæknir í Reykja-
vík, var beðinn að gera
grein fyrir einkennum
hennar og afleiðingum?
„Hár hiti einkennir
þessa inflúensutegund,
beinverkir, augnverkir og
hósti eða kvefeinkenni. Þetta
eru megineinkennin í hverjum
flensufaraldri. Fólk liggur þetta
fimm daga og lengur í þessari
flensu. Afleiðingarnar geta verið
slæmar, lungnakvef og lungna-
bólga. Fólk þarf nauðsynlega að
fara vel með sig meðan einhver
einkenni vara. Eldra fólki og
fólki með króniska hjarta- og
lungnasjúkdóma er hættara við
fylgikvillum en öðrum.“
- Var sprautað fyrir þessum
stofni?
„Já, það var sprautað fyrir
þessum stofni og raunar tveimur
öðrum og þeir sem sprautaðir
voru eiga að vera varðir fyrir
veikinni. Þó verður að hafa í
huga að það er ekki nema um
80% af þeim sem sprautaðir
hafa verið sem eru að fullu varð-
ir. Það ná ekki allir að mynda
mótefni eftir sprautuna, menn
svara misjafnlega ónæmisvökum
bóluefnisins."
-Hvað um nýju lyfín við in-
flúensu, gagna þau ekki í barátt-
unninúna?
„Ekkert lyf við inflúensu er
skráð hér enn, það er hins vegar
í burðarliðnum að koma slíku
efni á markað. Má vera að það
gerist í næsta mánuði án þess að
ég geti fullyrt það. Jafnvel þeg-
ar það er orðið þá er bólusetn-
ingin áfram meginvörn gegn in-
flúensu. Menn mundu ekki nota
lyfin sem vörn heldur sem með-
ferð til þess að stytta sjúkdóm-
inn og milda einkenni hans.“
- Hvað um uppköst og niður-
gang sem margir hafa fengið að
undanförnu?
„Eitthvað er um slíka pest
núna en hvað nákvæmlega er á
ferðinni er ekki ljóst. Rótarveira
er á stjái, hefur ræktast úr
börnum, hún veldur svona ein-
kennum og raunar fyrst og
fremst hjá börnum, fólk er bara
ekki nógu duglegt að fara með
sýni í sýklaræktun þegar um
svona einkenni er að ræða til
þess að hægt sé að gera sér ljós
grein fyrir hvað er í
gangi hverju sinni.“
- Hvernig er þetta
nýja lyf við inflúensu
teiúð inn?
„Ég hygg að þetta
verði innúðalyf sem fólk andar
að sér. Ég sá grein um þetta í
erlendu tímariti fyrir skömmu
og kom þar fram að menn í heil-
brigðisstéttum óttast að skyndi-
leg ásókn í þetta lyf gæti hrein-
lega kaffært heilbrigðiskerfið og
mér finnst þess vegna ástæða til
að ítreka að meginvörn hljóti að
vera bólusetningar en ekki inn-
taka slíkra lyfja. Ef margir eru
► Lúðvík Ólafsson fæddist á
Breiðabólstað á Síðu 1944. Hann
tók stúdentspróf frá Menntaskól-
anum í Reykjavík 1964 og lækna-
próf frá Háskóla Islands 1971.
Hann tók sérfræðinám í heimilis-
lækningum í London í Ontario í
Kanada og starfaði að sérfræði-
námi loknu við heimilislækning-
ar frá 1979 en tók mastersgráðu
frá sama skóla 1982. Hann starf-
aði við heimilislækningar þar til
hann gerðist héraðslæknir í
Reykjavík 1996. Hann er kvænt-
ur Hildi Viðarsdóttur lækni og
eiga þau tvö börn.
bólusettir er miklu minni þörf
fyrir inflúensulyf. Þau þarf líka
að taka mjög snemma á sjúk-
dómsferlinum til þess að þau
komi að gagni. Maður gæti
hugsað sér að þeir sem eru í
áhættuhópum ættu lyfseðil og
gætu farið með hann í apótek
strax og einkenni koma fram.
Þetta er þó allt óráðið enn,
menn eru að velta vöngum yfir
hvernig best er að standa að
þessari lyfjagjöf þegar til kem-
ur.“
-Hvaða aðrar pestir eru í
gangi núna?
„Það hefur ræktast svolítið af
svokallaðri parainflúensuveiru
sem er óskyld inflúensu en get-
ur valdið kvefeinkennum og
hörðum hósta, einnig myco-
plasma-sýkill sem veldur líka
langvinnum hósta og lungnasýk-
ingu."
- Hvað er hægt ið gera við
þessum pestum?
„Það eru engin lyf við para-
inflúensunni en það eru til lyf
við mycoplasma en fólk ætti
ekki að taka lyf nema að læknis-
ráði.“
- Hefur þú heyrt um einhverj-
ar svona pestir sem eru í gangi
erlendis en eru ekki komnar
hingað?
„Ymsar kvefpestir eru árviss-
ar og hafa sitt tímabil á árinu
hver og ein. Ég veit
ekki til að við þurfum
að óttast neinar sér-
stakar slíkar pestir á
næstunni.“
- Getur maður eitt-
hvað gert til að forðast svona
pestir?
„Það er erfitt að forðast úða-
smit milli manna en ég vil leggja
áherslu á að handþvottur getur
verulega dregið úr margs konar
smiti manna á meðal og hefur
verið vanmetinn smitvörn á síð-
ustu áratugum meðal almenn-
ings sem heldur að pensilín geti
læknað allt.
Handþvottur
vanmetin
smitvörn