Morgunblaðið - 08.01.2000, Page 50

LAUGARDAGUR 8. JANÚAR 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
ANNA
KRIS TMUNDS-
DÓTTIR
+ Anna Krist-
mundsdóttir
fæddist í Goðdal í
Bjarnarfirði í
Strandasýslu 8. jan-
úar 1908. Hún lést á
Sjúkrahúsi Reykja-
víkur 29. desember
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru Krist-
‘ mundur Jóhannsson,
f. 9. júlí 1868, d. 10.
júlí 1948, bóndi í
Goðdal, og kona hans
Þorbjörg Bjarna-
dóttir, f. 27. septem-
ber 1872, d. 24. des-
ember 1932. Systkini Önnu voru
Páll, f. 15. ágúst 1896, d. 4. janúar
1974, Rósa, f. 25. september 1898,
gift Guðmundi Jóni Arngrímssyni
og áttu þau sex börn; Bjarni, f. 13.
aprfl 1901, d. 8. ágúst 1975, Ingi-
björg, f. 22. mars 1903, gift Jóni
Guðmundssyni og eignuðust þau
átta börn, Jóhann, f. 23. júlí 1906,
d. 28. febrúar 1953,
kvæntur Svanborgu
Ingimundardóttur
og áttu þau fimm
börn, og Guðbjörg, f.
4. september 1911,
d. 7. júní 1977, gift
Stefáni Jónssyni og
eignuðust þau íjög-
ur börn.
Anna fæddist og
ölst upp í Goðdal.
Hún fluttist þaðan til
Reykjavfkur 1937 og
var vinnukona hjá
Jóni Helgasyni bisk-
upi til ársins 1945.
Þar Iærði hún að sauma og
strauja prestakraga af dóttur
Jóns og sá hún um þá iðn eftir
hennar dag og allt til síðasta dags.
Hún vann einnig á saumastofu og
lengst af í Módel Magasín.
Anna verður jarðsungin frá
Grensáskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
— i „Mamma, finnst þér ekki leiðin-
legt að það er ekki sími hjá Guði?“
voru orð Bjarkar litlu dóttur minnar
á nýársdag þegar ég af gömlum vana
hafði ætlað að hringja í Onnu frænku
til að heyra í henni hljóðið. Það var
reyndar ekki í fyrsta sinn yfir hátíð-
irnar sem ég hafði ætlað að hringja í
Önnu, sem þrátt fyrir tæplega 60 ára
aldursmun var ein af mínum bestu
vinkonum.
Vissulega hefði nú verið gott að
heyra röddina hennar Önnu um há-
-^ðimar, jólin og áramótin. Aldamót
"mátti hún ekki heyra á minnst, sagði
þau ekki vera fyrr en eftir ár. Hún
Anna hafði alltaf ákveðnar skoðanir
á hlutunum og þrátt fyrir háan aldur
fylgdist hún með vel öllu sem var að
gerast í kringum hana, hvort sem
var í þjóðfélaginu eða hjá ættingjum
sínum.
Hún var líka óþreytandi að segja
frá ættingjunum okkar og reyna að
fá okkur til að kynnast. Henni var
það mikils virði að við ræktuðum vin-
áttuna og frændsemina.
Sárin í hjarta hennar eftir slysið í
Goðdal árið 1948 greru aldrei og ég
veit að henni fannst hún ekki hafa
gert nóg fyrir bömin hans Jóa bróð-
ur síns og hennar Borgu eins og hún
*tildi gert hafa.
Alltaf var borin virðing fyrir henni
Önnu frænku og ég man sem lítil
stelpa að manni fannst alltaf eins og
komið væri í annan heim að koma til
hennar.
Allt var svo fínt og hún svona ein-
hvern veginn í minningunni eins og
tigin kona.
Þegar ég síðan fór í framhalds-
skóla til Reykjavíkur fór ég að venja
komur mínar til hennar Önnu. Þá fór
ég að kynnast þessari einstöku konu,
sem hleypti mér að hjarta sínu, og
með okkur tókst góð vinátta sem
entist fram á síðasta dag. Hún var
dugleg að hrósa manni fyrir allt
mögulegt sem enginn annar sá. Allt-
?“af leið manni vel hjá henni þar sem
henni tókst alltaf að finnast maður
sérstakur.
„Elsku Hafdís mín, ég man alltaf
eftir þegar ég sá þig grenjandi uppi á
þvottavél í Laufási í fyrsta sinn
tveggja ára. Þá vissi ég að þarna var
sko dugleg og ákveðin manneskja á
ferð.“ Þetta voru dæmigerð orð hjá
Önnu. Sama hvað maður gerði; alltaf
gat hún séð það jákvæðá við hvem
hlut.
Ég á henni margt að þakka. Ekki
aðeins að hún gæfi svangri skóla-
stúlku að borða, heldur gaf hún mér
*óbilandi trú á sjálfa mig. Hún þreytt-
ist aldrei á að stappa í mann stálinu
þegar eitthvað bjátaði á. Eftir að ég
fluttist austur höfðum við gott sam-
band símleiðis og alltaf leit maður til
hennar Önnu frænku þegar til
Reykjavíkur var komið og alltaf var
jafn vel tekið á móti manni. Börnin
ún fengu líka að kynnast henni og
ar var sama virðingin og ástin sem
réð ríkjum. Það var enginn eins og
Anna frænka.
Nú á áramótunum ákváðum við að
gefa hvert öðru pínulitla pakka þar
sem við vorum bara þrjú heima,
Hrafn, Björk og ég. Þegar ég opnaði
minn pakka var í honum fallegt
kerti, englastytta og stór stytta af
Jesú. Hrafn horfði á mig og sagði:
„Þér finnst þetta kannski of dýrt, en
mér fannst þetta passa svo vel, þú
veist Anna frænka og Jesú.“ Auð-
vitað útbjuggum við í framhaldi fal-
lega hillu með mynd af Önnu frænku
með krakkana hjá sér. Komum íyrir
fallegu hlutunum og kveiktum á
kertinu.
Anna frænka verður alltaf til fyrir
okkur og ég þakka fyrir að hafa
fengið að kynnast henni og bið guð
að blessa minningu hennar. Minn-
ingin um einstaka konu lifir.
Hafdís Erla Bogadóttir.
Það er við hæfi að kveðja Önnu
Kristmundsdóttur frá Goðdal á 92.
afmælisdegi hennar nú þegar henni
hefur verið ákvörðuð stund. Langri
og góðri lífsgöngu hennar lauk um
hátíðamar eftir örfárra daga sjúkra-
húsvist. Hátíðin sem hún hafði und-
irbúið fyrir ættingja og vini á eigin
heimili varð að kveðjuhátíð hennar
sjálfrar. Þannig dó hún eins og hún
lifði, engum háð en umvafin ást ætt-
ingja og vina sem hún hafði svo mik-
ið gefið.
Anna Kristmundsdóttir hafði
aldrei farið út fyrir fæðingarsveit
sína, einn afskekktasta dal landsins,
þegar hún fór til Reykjavíkur árið
1937 og hóf störf hjá Jóni Helgasyni
biskupi og konu hans.
Hvort tveggja var að vel var tekið
á móti henni syðra og að henni stóðu
sterkir stofnar heimanfrá, svo að
henni nýttist áralöng dvöl á heimili
biskups vel og bjó að henni alla tíð.
Vináttu fjölskyldunnar átti hún ó-
skipta til hinsta dags eins og raunar
allra sem henni kynntust.
Vist hennar lauk hjá biskupshjón-
unum árið 1948 og vann hún eftir það
við saumaskap þar til hún lét af
störfum vegna aldurs. Utan vinnu-
tíma var mörg flíkin saumuð fyrir
smáfólkið í fjölskyldunni og margur
matarbitinn á borð borinn og gisting
boðin þeim sem þess þurftu. Við
verkalok á vinnumarkaði hófst nýr
kafli í lífi hennar. Hún stundaði
hannyrðir af kappi sem fyrr, saum-
aði prestakraga fyrir mestan hluta
hinnar geistlegu stéttar, en nú hóf
hún að fást við leirkerasmíð og vöktu
munir hennar undrun og aðdáun.
Hún var áhugasamur ljósmyndari og
um skeið duglegur ferðalangur. Það
er til lítils að velta vöngum yfir
hvemig líf hennar hefði orðið ef þau
tækifæri sem við hin yngri fengum
hefðu staðið henni til boða. En hugs-
unin hefur stundum sótt að. Um það
hafði hún engin orð.
Enginn lifir svo lengi án þess að
kynnast þungum sorgum. Og Anna
fór ekki varhluta af þeim. Æsku-
heimili hennar fór undir snjóflóð og
varð það öllum sem þar voru að ald-
urtila og má nærri geta að þau sár
voru ógróin. Vinir og ættingjar féllu
frá en sárast var henni þegar eftir-
læti hennar og sólargeisli, systur-
dóttir hennar Guðbjörg Stefánsdótt-
ir frá Broddanesi, lést á unga aldri
fyrir nokkrum árum. En Anna átti
einnig margar gleðistundir. Þó að
hún eignaðist aldrei eigin fjölskyldu
átti hún þátt í lífi fleiri barna,
skyldra sem vandalausra, en nokkur
kona sem ég hef þekkt. Og hún
fylgdist hreykin með velgengni hins
stóra ættboga og börnin hennar öll
virtu hana og sýndu þakklæti sitt í
verki.
Anna Kristmundsdóttir var ferð-
búin í þessa hinstu fór.
Það má því segja að við eigum að
fagna hvíldinni með henni. Samt er
það svo að hennar er sárt saknað.
Aldrei framar koma lítil börn úr leik-
fangahrúgunni heima hjá sér til að
hitta gamla, slitna bangsann sem
fékk ný föt á tíu ára fresti. Aldrei
framar verður Anna frænka með
okkur á gleðistundum, en þann titil
hafði hún hvort sem í hlut áttu börn
mín henni skyld eða óskyld.
Sjálf hef ég misst góða vinkonu
sem var mér betri en flestir aðrir í
þau rúm fjörutíu ár sem við höfum
þekkst. Allt vildi hún fyrir mig gera
nema kannski að kjósa rétt. Þó veit
ég það ekki. Um þau mál töluðum við
aldrei.
En hún hringdi gjarnan þegar
íhaldið var að ganga af mér dauðri.
Og talaði um eitthvað annað. Henni
tókst hins vegar að draga mig til
kirkju í Grensássókn mun oftar en
ég ræki mína eigin sókn. Kærum vin-
um Önnu þar sendi ég hlýjar kveðjur
og þakkir fyrir góðar samverustund-
ir.
Þakkir mínar fyrir áratuga vin-
áttu verða ekki í orð færðar.
Söknuðurinn ekki heldur. Önnu
Kristmundsdóttur hefði ekki líkað
mas um slíka hluti. Börnin mín öll og
fjölskyldur þeirra minnast Önnu
frænku með ást og virðingu og
þakka fyrir sig. En við hljótum að
unna henni hvíldarinnar.
Guðrún Helgadóttir.
Kalliðerkomið,
kominernústundin,
vinaskilnaðarviðkvæm stund.
Vinimir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
’ (V. Briem.)
Nú er komið að hinstu kveðju-
stund okkar, elsku Anna frænka, og
koma þá fram í hugann allar yndis-
legu minningarnar sem við eigum
hvert og eitt um þann tíma sem við
áttum með þér í gegnum tíðina.
Við minnumst þín sem elskulegrar
móðursystur, sem alltaf tókst okkur
öllum átta systurbörnum þínum opn-
um örmum og opnaðir þitt yndislega
og fallega heimili fyrir okkur eins og
þú ættir í okkur hvert bein. Ekkert
var of gott fyrir okkur, þú stjanaðir
við okkur eins og værum við tigin-
borin. Þannig var þín yndislega
gestrisni sem einkenndi þig alla tíð.
Við minnumst þinna yndislegu fal-
legu blóma sem prýddu heimili þitt,
hvergi voru blómin eins falleg og hjá
þér, nema þá kannski hjá systur
þinni Rósu.
Alltaf dekkaðir þú upp veisluborð
inni í stofu fyrir hverja máltíð og á
hverjum kaffitíma drifhvítur stífað-
ur dúkur og servíettur í stíl og var
servíettunum haldið saman með
stóru, fallegu silfurserviettuhringj-
unum þínum. Morgunninn hjá þér
hófst með því að færa okkur í rúmið
te og ristað brauð með þínu heimatil-
búna sólberja- og rifsberjahlaupi á-
samt öðru góðgæti. Maturinn og
bakkelsið var alltaf svo ofboðslega
gott. Þó að við værum góðu vön að
heiman var alltaf visst Önnu frænku-
bragð af öllu hjá þér, og við minn-
umst þess enn og fáum þá vatn í
munninn. Allt var heimatilbúið, svo
ofboðslega gott, enda notum við
systur í dag, og erum búnar að gera
lengi, uppskriftir frá þér, t.d. súkkul-
aðitertan þín var alltaf best, og er
hún bökuð af okkur við hátíðleg
tækifæri. Allt lék í höndunum á þér,
sama hvað þú gerðir; eldaðir, bakað-
ir eða saumaðir, að sauma var þín
vinna, enda varst þú sú eina sem
saumaðir prestakraga alveg frá
byrjun til enda og var gaman að
fylgjast með þegar þú varst að
strauja prestakragana. Það var sér-
lega athyglisverð athöfn sem ekki
gleymist þeim sem á horfðu. Líka
var sérlega gaman að spjalla við þig,
þú hafðir þínar ákveðnu skoðanir á
málefnum og mönnum og varst ekk-
ert að fara í launkofa með álit þitt á
hverju sem var, enda varstu svo ynd-
islega frábær og góð á allan hátt og
þess minnumst við nú er við kveðjum
þig með söknuði og trega, en hugg-
um okkur við það, að við eigum eftir
að hittast á öðru tilverusviði, þar sem
þú ert nú umkringd látnum ástvinum
sem við vitum að hafa fagnað komu
þinni og tekið vel á móti þér.
Guð blessi þig, elsku Anna
frænka, þakka þér fyrir allar yndis-
legu minningarnar sem við eigum
um þig.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
GekkstþúmeðGuði,
Guðþérnúfylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Börn Ingibjargar Krist-
mundsdóttur.
Elsku Anna frænka. Við systurn-
ar ákváðum að kveðja þig með fáein-
um orðum. Þú varst sú frænka sem
okkur þótti mjög vænt um, svo ynd-
isleg og góð kona og við systurnar
litum hátt upp til þín. Við minnumst
þín á 90 ára afmælinu, það var svo
gaman að sjá hvað þú varst hress og
hvernig þú ljómaðir af gleði.
Elsku Anna frænka, við munum
sakna þín mikið og sárt. Einlægni og
hlýja lýsa þér best og við munum áv-
allt minnast þín þannig.
Eg fel í forsjá þína
Guð faðir, sálu mína
þvínúerkommnótt.
Um ljósið lát mig dreyma
og ljúfa engla geyma,
öll börnin þín svo blundi rótt.
Nú kveðjum við þig, elsku Anna
okkar.
Þínar frænkur,
Erla og Helga Eir.
„En ég treysti þér, Drottinn, ég
segi: „Þú ert Guð minn!“ í þinni
hendi eru stundir mínar.“ (Sálm. 31,
15-16) Þessi orð úr Davíðssálmum
gætu verið einkunnarorð Önnu
frænku, eins og við kölluðum hana
alltaf.
Stundir hennar urðu margar, en
ekki allar jafn léttbærar.
Hún reyndi margt á langri ævi, en
aldrei brást traust hennar til Guðs.
Anna ólst upp í Goðdal í stórum
systkinahópi, og var Goðdalur alltaf
ofarlega í huga hennar, þar var upp-
runinn.
Hún ólst upp á heimili þar sem
fornar dyggðir voru í heiðri hafðar:
nægjusemi, iðni og nýtni. Þeim arfi
skilaði hún til komandi kynslóða. I
Goðdal var heitt vatn, sem var notað
til að hita upp bæinn, það hefur ef-
laust verið mikil búbót í þá daga,
einnig voru bökuð brauð í hverunum
og heyrðist oft nefnt hvað hvera-
brauðin hefðu verið góð.
Anna hleypti ung heimdraganum
og fór til Reykjavíkur. Hún starfaði
fyrst sem stofustúlka hjá biskups-
hjónunum, herra Jóni Helgasyni og
frú Mörtu, og tengdist því fólki mikl-
um vináttuböndum. Lengst af starf-
aði Anna sem saumakona og í sínum
frístundum saumaði hún meðal ann-
ars prestakraga.
Er við systkinin uxum úr grasi
varð heimili hennar að Hvassaleiti 22
okkar annað heimili, þó einkum okk-
ar systra. A ferðum okkar til höfuð-
borgarinnar stóð heimili hennar okk-
ur alltaf opið og ævinlega nutum við
einstakrar gestrisni hennar, því
Anna var einstaklega lagin við mat-
seld og bakstur og hafði vndi af að
hafa fólk í mat og kaffi. A sinn lát-
lausa og hógværa hátt hafði Anna
mótandi áhrif á alla er henni kynnt-
ust. Hennar auður var kærleikurinn
sem við skyldmenni hennar og annað
samferðafólk nutum í ríkum mæli.
Það var gæfa fjölskyldunnar að eiga
hana að, hennar heimili var mörgum
griðastaður. Anna fylgdist af miklum
áhuga með þjóðmálum og var föst
fyrir í skoðunum. Alltaf spurði hún
frétta að heiman, um atvinnuástand
og mannlíf. Fjölskyldan var henni þó
efst í huga. Velferð fjölskyldunnar
átti hug hennar allan. Henni var um-
hugað um afdrif allra og á sinn hátt
má segja að hún hafi verið samein-
ingartákn fjölskyldunnar.
Anna var kirkjurækin og trúuð.
Hún sótti kirkju meðan hún hafði
þrek og heilsu. Það var henni kapps-
mál að leggja sitt að mörkum til þess
að sjá kirkjuna sína, Grensáskirkju,
rísa af grunni. Oft tók hún okkur
ættingjana með til að sýna okkur
hvernig gengi að reisa kirkjuna. Og
stolt var hún er stórfjölskyldan öll
kom saman í nývígðri Grensáskirkju
á ættarmóti og stórafmælum þeirra
systra, hennar, Rósu og Ingibjargar,
fyrir tæpum tveimur árum.
Kristur sagði að lærisveina sína
mætti þekkja af kærleikanum sem
þeir bæru hver til annars. Þeim, sem
eru næmir fyrir þörfum annarra,
gefast ótal tækifæri í lífinu til þess að
uppfylla kærleiksboðorð Krists. Það
felst ekki í því að vinna stórvirki svo
mikið beri á, heldur í því að gefa dá-
lítið af sjálfum sér, gefa af tíma sín-
um, leggja fram krafta sína og sýna
kærleikann í verki. Sá sem elskar án
eigingirni ber kærleika Krists vitni.
Anna frænka bar þessum kær-
leika vitni, og við erum þess fullviss
að Kristur hefur nú tekið á móti
henni og að hún verði áfram í hendi
hans.
Elsku frænka, hafðu þökk fyrir
allt sem þú varst okkur. Hvíldu í
Guðs friði.
Þorbjörg og fjölskylda, Jón og
fjölskylda, Kristmundur og fjöl-
skylda, Gunnlaugur og fjölskylda.
Það eru um tuttugu ár síðan Hörð-
ur fór með mig í Hvassaleitið til að
heilsa upp á hana Önnu afasystur
sína. Varð mér strax ljóst að sam-
band þeirra var nánara en gengur og
gerist milli frænda og afasystur enda
hafði hún borið hag hans fyrir brjósti
síðan hann var lítill drengur. Anna
hafði mikið og gott samband við fjöl-
mörg böm og barnaböm systkina
sinna og sum hver litu alltaf á hana
sem ömmu. Anna tók mér strax vel
og við urðum miklar vinkonur. Ég
naut þess eflaust í upphafi að hún
þekkti vel til fóðurfjölskyldu minnar
en frænku minni Halldóru Einars-
dóttur hafði hún kynnst fjörutíu ár-
um áður þegar hún sem ung stúlka
starfaði á heimili Jóns Helgasonar
biskups í Tjarnargötu. Reyndar vom
Tjarnargötuárin Önnu alltaf hug-
leikin og án efa hefur það verið hald-
góð menntun fyrir greinda konu eins
og Önnu að starfa og lifa á slíku
menningarheimili. Fram til þessa
dags hafa afkomendur biskupshjón-
anna verið Önnu sem önnur fjöl-
skylda og ræktarsemin sem þau hafa
sýnt henni engu lík. Anna var á
margan hátt óvenjuleg kona og lífs-
hlaup hennar afar sérstætt. Hún var
sjálfstæð kona, vel gefin og stál-
minnug. Hún fylgdist vel með öllum
ættingjunum og var miðpunkturinn
sem tengdi fólk saman. Mér fannst
oft með ólíkindum hvað hún hafði
góð tengsl við fólkið sitt og ekki síst
yngri kynslóðina. Við Anna bökuðum
stundum hvor fyrir aðra en hún kom
ekki svo í afmæli eða aðrar veislur
hér á heimilinu í fjöldamörg ár að
koma ekki með súkkulaðitertu og
stafla af pönnukökum. Ekki má
gleyma listfengi Önnu. Vinir okkar
hafa í mörg ár öfundað okkur af stór-
um leirvösum sem prýða heimili okk-
ar, kaffibollum og tesettum og fleiri
munum eftir Önnu, en hún var mjög
gjafmild á verk sín og gaf þau jafnóð-
um frá sér. Utsaumurinn hennar er
líka listilegur og oft ótrúlega frum-
legur. Henni þótti heldur ekkert til-
tökumál að sauma á sig fatnað hér
áður fyrr en nýtti hann vel og notaði
áratugum saman. Mér er það
ógleymanlegt þegar hún heimsótti
okkur til Danmerkur ásamt tengda-
föður mínum og fjölskyldu hans. Þá
var Anna komin á níræðisaldur en
virtist gjörsamlega óþreytt og stál-
slegin eftir ferðalagið og ég hafði orð