Morgunblaðið - 29.04.2000, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
LAUGARDAGUR 29. APRÍL 2000 57
----------------------^
Santana
Supernatural
Divas
Live '99
Tilhoðsverd
Fallegir borðdúkar
og servíettur
í gjafakössum
t ppsoínintftibiUlin
Þekking er máttur
EITT af því sem hefur vakið
undrun mína 1 umræðunni um
klám á Islandi er hvernig þjóðin
virðist geta sveipað um sig sjálfs-
blekkingarhulu eins og hendi sé
veifað þegar henni líkar ekki það
sem hún sér í speglinum. Annars
vegar stærum við okkur af því að
vera fremst meðal þjóða í að til-
einka okkur allar nýjungar sem
vestræn menning hefur upp á að
bjóða í tísku og tækni, hvort sem
það er klámefni og nektardans-
staðir eða farsímar og lófatölvur.
Hins vegar reynum við með öllum
ráðum að afneita, fegra eða gera
lítið úr skuggahliðunum sem
óþægilegt er að horfast í augu við.
Við teljum okkur vera víðsýna
og vel menntaða, jafnvel umburð-
arlynda þjóð og erum stolt af frelsi
okkar og sjálfstæði. En það virðist
ekki vera jafn „sexý“ að axla
ábyrgðina sem frelsið byggist á.
Hver og einn skal sjá um sig og ef
einstaklingarnir eru þess ekki um-
komnir að sjá um sig sjálfir þá er
það þeirra vandamál. Okkur er
orðið tamt að tala um valfrelsi ein-
staklingsins eins og það séu ný
trúarbrögð sem ekki megi hrófla
við og þessa dagana eru það nán-
ast helgispjöll að benda á þá glæpi
og þjáningar sem búa að baki
klám- og vændisiðnaðinum. Þó er
það vel þekkt staðreynd í öðrum
löndum að yfirgnæfandi hlutfall
kvenna og barna sem eru notuð í
klám- og vændisiðnaði eru að flýja
örbirgð, hafa orðið fyrir kjmferðis-
legu ofbeldi í æsku, eru háð fíkn-
iefnum eða hefur beinlínis verið
rænt frá fjölskyldu sinni eða seld
kynlífsiðnaðnum, en við reynum að
telja okkur trú um að það eigi ekki
við um klám og vændi hér á land.
Sjálfsblekkingin segir okkur að
hér á landi, í landi frelsis og sjálf-
stæðis, starfi aðeins konur sem
velja sér þetta starf af fúsum og
frjálsum vilja og klámefni verði til
á sömu forsendum.
Klám og ofbeldi fer oft saman
eins og bækur Lindu Lovelace:
Ordeal og Out of Bondage, skýra
skilmerkilega frá. Linda varð
heimsfræg klámstjarna á sjöunda
áratugnum fyrir að leika í klám-
myndinni Deep Throat. En þegar
hún hafði brotist út úr klámiðn-
aðnum skrifaði hún um reynslu
sína. Ég hvet alla þá sem vilja
mynda sér eigin skoðanir á klám-
og vændisiðnaðinum að kynna sér
þessar bækur. Gloria Steinem rit-
ar formála að seinni bókinni, Out
of Bondage, og segir þar: „Eg vil
minna á að fordæming á klámi er
ekki það sama og að
fordæma kynlíf, ekki
heldur að samþykkja
ritskoðun. Spurningin
snýst um frjálsan
vilja. Eru allir þeir
sem taka þátt í klámi
þáttakendur af fúsum
og frjálsum vilja eða
er þeim fjárhagslega
eða líkamlega þröngv-
að til þess? Eru áhorf-
endur klámefnis að
leita eftir klámi eða er
klámi þröngvað upp á
þá á almannafæri?"
Klámiðnaðurinn
Halldóra
Halldórsdóttir
gerir líkama barna og
kvenna að kynörvandi
markaðsvöru. Þessi
iðnaður heggur nærri
sjálfsmynd og sjálfs-
virðingu og klámefni
ógnar þess vegna
mörgum konum, ótt-
inn verður oft lam-
andi og hrekur konur
í felur fyrir kláminu.
Það er mikill þrýst-
ingur á konur í nú-
tíma samfélagi að
taka ekki afstöðu
gegn klámi, að taka
ekki afstöðu er liður í
Klám
Er kominn tími til að
tala um rétt borgaranna
til að búa í klámlausu
umhverfí, spyr Halldóra
Halldórsdóttir, rétt eins
og það er orðinn borg-
aralegur réttur að búa í
reyklausu umhverfí?
að samþykkja klám sem eðlilegan
þátt í samskiptum kynjanna. En í
stað þess að víkja okkur undan
kláminu eða taka þátt í neyslunni
og vona að með því náum við
stjórn á því, er til önnur leið. Hún
er sú að kynna okkur klám og
vændi, horfast í augu við það, læra
að þekkja það og tilfinningarnar
sem það vekur með okkur. Síða®^
getum við tekið ábyrga afstöðu og
komið okkur saman um hvað er
klám og hvað ekki og hvernig við
viljum hafa umhverfi okkar. Þekk-
ing er máttur, á þessu sviði sem
öðrum.
Fjallar þetta málefni ef til vill
um borgaraleg réttindi? Er kom-
inn tími til að tala um rétt borgar-
anna til að búa í klámlausu um-
hverfi, rétt eins og það er orðinn
borgaralegur réttur að búa í reyk-
lausu umhverfi?
Höfundur er listmeðferðarfræðing-
ur og ráðgjafi á Stígamótum.

ODYRI
TONLISTAR
OG MYNDBANDR
MARKA
15.APRIL-7.MAI
flllar tegundir tónlistar,
myndbönd og tölvuleikir ó
hreint ótrulegu veröi!
Þusundir klassískra titla a frabæru verði!
4 myndbönd í pakka, aSeins kr. 1.999,-
Opið alla
DAGA VIKUNNAR
FRA KL. 10-19
[EINNIG 1. MAl]

Bókhaldskcrfi
*l KERFISÞRÓUN HF.
iSl http://www.kerfisthroun.is/
M99,“
1199,-
Elvis Prcsley
Artist of the Century
Sigga
Flikk-flakk
1999,
1399,-