Morgunblaðið - 22.06.2000, Blaðsíða 56

ÍL
FIMMTUDAGUR 22. JUNI2000
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Hið listræna gildi
FYRIR nokkru skrifaði Halldór
Björn Runólfsson, einn af listrýnum
Morgunblaðsins, stutta en tíma-
bæra umfjöllun um neðanmálslist-
ina undir yfirskriftinni „Listsölurn-
ar blómstra". Um er að ræða listhús
sem leggja svo til ekkert mat á
gæðakröfur og eru þ.a.l. þyrnir í
augum málsmetandi listamanns.
Góð list er enn sem fyrr skil-
greind sem fögur. Hinn nútímalegi
skilningur segir okkur líka að feg-
urðin er ekki bara falleg heldur get-
ur hún að sama skapi verið ljót,
^(►jjægileg, ógnvekjandi, melankó-
lísk, írónísk o.s.frv. Sönn fegurð er
auk þess djúp, hefur karakter,
frumleika og býr yfir ákveðinni
stærð. Hin gríska fornmenning fann
ímynd fullkomnunar í fegurðinni.
Löngu síðar, á tímum uppfræðsl-
unnar, þá er menn líta rómantískum
augum aftur til fortíðar verður feg-
urðin lykilorð listarinnar og jafn-
framt bókmenntanna. Þýska ljóð-
skáldið Winckelmann (1717-1768),
einn af mörgum er heiliuðust af
forngrísku listinni, útskýrði fallvalt-
leika margnefndrar fegurðar á eftir-
farandi hátt: „Manneskjan er háð
stöðugum umbreytingum, hafi hún
náð hátindi fegurðarinnar og tekur
við þær aðstæður umskiptum,
bregst hún gegn fegurðinni og fellur
Listræn sköpun er stór
þáttur, segir Jón Thor
Gíslason, í uppbyggingu
og þroska hvers menn-
ingarþjóðfélags.
fyrir glæsileika tilgerðarinnar“.
Þessi orð; þó svo að þau séu í allt
öðru sögulegu og samfélagslegu
samhengi sögð, hafa í engu tapað
merkingu sinni. Ef við
göngum út frá því að
hið listræna gildi sé
fegurð höfum við nú á
seinni hluta 20. aldar-
innar, eftir háfagur-
fræðilegt tímabil, ekki
síst í myndlist, upplifað
svipaðar aðstæður og
Winckelmann á við
með ofangreindum
orðum sínum. Hin gíf-
urlega framþróun á
sviði vísinda og tækni
tóku um miðja öldina
að ryðja handverkinu
úr vegi, á meðan kitsch
og glamúr, dilíttant-
ismus, var sungið lofgjörð og fékk á
sig heimspekilega merkingu í zýn-
ískri og írónískri veraldarsýn
menntamannsins (Intellektueller).
Jón Thor Gíslason
TIL EIGENDA VERÐTRYGGÐRA
SPARISKÍRTEINA RÍKISSJÓÐS,
RÍKISRRÉFA OG RÍKISVÍXLA
Nú hefur verið ákveðið að markflokkar spariskirteina, ríkisbréfa og
ríkisvíxla verði skráðir rafrænt i kerfi Verðbréfaskráningar Islands hf.
Þann 5. júlí 3000 verða eftirtaldir flokkar spariskírteina og ríkisbréfa
rafrænt skráðir hjá Verðbréfaskráningu Islands:
RB03-1010/KO
RS03-0210/K
RS05-0410/K
JRS15-1001/K
Óverðtryggð ríkisbréf meá gjalddaga 10. oklóber 2003 (RB RÍK 1 .fl. 1998)
Verólryggð spariskírteini meó gjalddaga 10. febrúar 2003 (1993 - 1D, 10 ár)
Verðtryggð spariskírteini með gjalddaga 10. apríl 2005 (1995 - 1D, 10 ár)
Verðtrj'ggð spariskírtcini rneá gjalddaga 1. október 2015 (1995 - 1D, 20 ár)
Frá og með 5. júlí 2000 verður því aðeins hægt að eiga viðskipti með
verðbréf í framangreindum flokkum rikisverðbréfa á Verðbréfaþingi
íslands hafi þeir áður verið skráðir rafrænt hjá Verðbréfaskráningu
Islands.
Hvernig rafræn eignaskráning fer fram:
Eigcndur framangreindra fjögurra flokka ríkisverðbréfa geta snúið sér með pappírsverðbréf sín til þeirra
reikningsstofnam sem gert hafa aðildarsamning við Verðbréfaskráningu Islands. Þœr eru auk
Lánasýslu ríkisins heislu bankar, sparisjóðir og verðbréfafyrirtaiki. Þessír aðilar gefa nánaii uppiýsingar
um kosti rafrimna verðbréfa og taka jafnfraint víð pappírsverðbréftmi í framangreindum fiokkum tíi
rafrœnnar skráningar hjáFerðbréfaskráningu lsiands.
Athygli skal vakin á því að spariskírteini ríkissjóðs, ríkisbréf og ríkis-
vixlar í pappírsformi halda gildi sínu þar til að eigendur þeirra láta skrá
þau rafrænt, en við rafræna skráningu þeirra öðlast þau gildi sem rafbréf
í kerfi Verðbréfaskráningar Islands.
LANASYSLA RIKISINS
Hverfisgata 6, g. hæð • Sími: 56? 4070 • Fax: 56? 6068
Heimasiða: www.lanasysla.is
Hinsvegar hefur rót-
tæk breyting átt sér
stað er hefur með auk-
inn skilning okkar á
listsköpun að gera og
nú vitum við að gæði
skila sér ekki eingöngu
sem afrakstur hand-
verks. Hugverk sem
unnið er án allrar
handavinnu getur haft
drjúgt listrænt gildi.
Að sama skapi hefur
það að vera flinkur
teiknari eða flinkur
málari lítið með list að
gera. Til að skapa list
er handverksleg kunn-
átta ekki lengur nauðsynleg, en fyr-
ir ákveðna listamenn ómissandi
þáttur sköpunarinnar.
Snoturt handverk eitt og sér næg-
ir þ.a.l. ekki til að vera trygging fyr-
ir listrænum gæðum eða fegurð, og
var það reyndar aldrei. Vont hand-
verk getur skilað meiri áhrifum sé
sterk, næm og þroskuð hugsun að
baki.
Listræn sköpun er stór þáttur í
uppbyggingu og þroska hvers
menningarþjóðfélags og því mikil-
vægt að vera á varðbergi, vera vak-
andi og meðvitaður um það sem
fram fer og framleitt er á þessu
sviði. Ekki kreddufullur og ein-
strengingslegur heldur opinn fyrir
öllu með hlutlausri en þjálfaðri og
næmri dómgreind. Þetta eru sjaldn-
ast meðfæddir eiginleikar og þeir
krefjast mikils af þátttakendum,
bæði fagmönnum sem leikmönnum,
því listin er vandmetin og óútreikn-
anleg. Auk áhugaverðra heimspeki-
legra vangnaveltna um tilgang og
tilgangsleysi listarinnar nú á dögum
er ekki síður mikilvægt að halda
gagnrýni á lofti hvað gæði í myndlist
varðar. Því miður á stór hluti fólks
nefnilega í erfiðleikum (reyndar
engin ný bóla) með að greina á milli
fegurðar og væmni. Væmnin á sem
fyrr miklu fylgi að fagna og er
gróðalind ábyrgðarlausra manna
sem nýta sér vannærðan listþroska
drjúgs hluta almennings. Þarna
verða listmálararnir verst úti, en
það fyrirfinnst varla sá maður eða
sú kona sem ekki hefur einhvern-
tímann tekið í pensil. Við þessu er í
raun ekkert að segja og fólki í sjálfs-
vald sett að gera það sem það vill en
það verður hinsvegar vafasamt vilji
þessi hópur fara að yfirtaka það sem
við kölíum listamarkað með af-
rakstri þess sem það hefur verið að
dúlla við í frístundum sínum. Reynd-
ar er ekki að sakast við allar þessar
húsmæður, ellilífeyrisþega, upp-
gjafa leikara og tónlistarmenn sem
m.a. fylla þennan hóp, heldur öllu
heldur listsalana sem telja þeim trú
um að hér sé um merka list að ræða.
Hirðuleysi sem þetta kemur í veg
fyrir að markverð list geti vaxið og
dafnað og ættu menn að vera með-
vitaðri um þá staðreynd. Hættan er
að hin eiginlega list verði útundan
og kafni hreinlega í öllu kraðakinu.
Það er því rétt sem Halldór Björn
segir að það er gjörsamlega ótækt
að þessir neðanmálslistsalar haldi í
krossferð gegn málsmetandi lista-
mönnum og gagnrýnendum vegna
þess sem þeir telja ógnun við starf-
semi sína. Þeir eru sannarlega á
villigötum. Það er líka rétt að
skyndi- og gjafalistin hefur sinn til-
verurétt og allt að því óhugsandi að
hugsa sér veröldina án alls þessa
yndislega skrums og væmni, en...
Ég læt orð Halldórs Björns verða
lokaorð mín: „Það sem mestu máli
skiptir er að vera meðvitaður um
eðli fagurfræðinnar. Þannig lærum
við að slaka á gagnvart órækum lög-
málum menningar og listar.
Höfundur er myndlistarmaður,
starfar og býr í Diisseldorf.