Morgunblaðið - 06.07.2000, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
FIMMTUDAGUR 6. JÚLÍ 2000 13
Hjörleifur Guttormsson gagnrýnir seinagang í kjölfar nýrra laga
V antar reglugerð
um umhverfísmat
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjömsson
Skemmtiferðaskipið Royal
Princess er á ferð um landið en
héðan heldur það til Svalbarða
og suður með Noregsströndum.
Norræna vegabréfaeftir-
litssamningnum breytt
LOKIÐ hefur verið við gerð sam-
komulags milli Norðurlandanna um
sérstakan viðauka við Norðurlanda-
samninginn frá 1957 um afnám vega-
bréfaskoðunar við landamæri milli
Norðurlandanna. Þetta kom fram í
erindi Sólveigar Pétursdóttur, dóms-
og kirkjumálaráðherra, á ríkis-
stjórnarfundi í gærmorgun, en í sam-
komulaginu er tekið tillit til þeirra
skuldbindinga sem leiða af þátttöku
landanna í Sehengen-samstarfinu.
Sem dæmi má nefna að í samkomu-
laginu hafa heimildir til að vísa burt
útlendingi við komu til lands verið
þrengdar.
HJÖRLEIFUR Guttormsson sagði á blaðamannafundi í fyrradag að verulega
skorti á leiðsögn stjórnvalda í stóriðjumálum á Austurlandi og lét þau orð falla
að þar væri fyrst og fremst um að kenna landlægum slóðaskap stjómvalda í
reglugerðai-smíðum. Telur Hjörleifur að ekki sé hægt að hefja mat á umhverf-
isáhrifum vegna framkvæmda Reyðaráls og Landsvirkjunar á Austurlandi án
þess að til sé orðin reglugerð um mat á umhverfisáhrifum eins og mælt er fyrir
um í 19. grein nýrra laga um mat á umhverfisáhrifum nr. 106/2000.
í bráðabirgðaákvæði laganna segir
að reglugerðin skuli sett eins fljótt
og auðið er og eigi síðar en 1. október
2000 en Hjörleifur telur að það sé
allt of seint því á meðan engin reglu-
gerð sé orðin til skapist óviðunandi
réttaróvissa um matsferlið þegar í
upphafi þess.
Margvísleg áhrif reglu-
gerðarskorts
í lok júnímánaðar sendi Hjörleifur
frá sér athugasemdir við matsáætl-
anir vegna beggja framkvæmdanna,
þ.e. Kárahnúkavirkjunar og álvers
við Reyðarfjörð. I báðum tilvikum
kemur m.a. fram að mati á umhverf-
isáhrifum framkvæmdanna verði að
fresta vegna þess að áðurnefnd
reglugerð frá umhverfisráðherra sé
ekki orðin til. Segir Hjörleifur að
þar sem reglugerðin eigi að segja
fyrir um framsetningu matsáætlun-
ar, matsskýrslu og gögn, sem og um
samráðsferlið skapi það óviðunandi
réttaróvissu fyrir framkvæmdarað-
ila að hefja matsferli fyrir útgáfu
lögboðinnar reglugerðar. Einnig
kom fram í máli Hjörleifs að reglu-
gerðarskorturinn skapi mikla
óvissu um aðgengi almennings að
málum sem þessum. Þannig sé ekki
ljóst hvaða rétt almenningur hafi til
athugasemda við tillögu að mats-
áætlun eftir að hún er send Skipu-
lagsstofnun og hvergi komi fram
hvort Skipulagsstofnun skuli
auglýsa opinberlega hvenær um-
fjöllunartími um matsáætlun hefst
en slíka auglýsingu segir Hjörleifur
nauðsynlega til að almenningur geti
komið athugasemdum að.
Jtí °*s
0
Útsalan
hefst í dag
kl. 10:00
KrÍHOlUHHt - Louoovcoi ' .
KrÍHgluHH? - Lao§ovc§i
Opið til kl. 21:00 í Kringlunni
Lífsgæðalisti Sameinuðu þjóðanna
Hagstofan segir
sölutölur á síga-
rettum rangar
HAGSTOFA Islands segir að þær
tölur sem birtust á lífsgæðalista
Sameinuðu þjóðanna séu rangar. Á
listanum kom fram að Islendingar
reyki meira en aðrir Norðurlanda-
búar. Samkvæmt lífsgæðalistanum
var árleg sígarettuneysla íslend-
ings 2.234 sígarettur á árunum
1993-1997. Hagstofa íslands kann-
ast ekki við þær tölur sem birtast á
lífsgæðalistanum og segist ekki vita
fyrir víst hvaðan Sameinuðu þjóð-
irnar fengu sínar upplýsingar. Út-
reikningar Hagstofunnar sýni að
sala á sígarettum hafi verið talsvert
minni eða um 1.846 sígarettur á ári.
Þrátt fyrir þetta virðist árleg
neysla sígarettna mjög mikil hér á
landi miðað við hin Norðurlöndin.
Reykingamenn ekki fleiri hér
en á hinum Norðurlöndunum
Jónas Ragnarsson hjá Krabba-
meinsfélaginu telur að þær tölur
sem birtast á lífsgæðalistanum séu
undarlegar og komi á óvart. Ein-
hvers staðar hljóti að vera villa í
samanburði á milli landa. Hann
bendir á að kannanir hafi sýnt fram
á að reykingamenn hér á landi séu
síst fleiri en á hinum Norðui-lönd-
unum. Jónas segir að sígarettu-
neysla þar sé ekki alls staðar með
sama sniði og hér, t.d. sé algengt
að Norðmenn og aðrar Norður-
landaþjóðir vefji sér sígarettur en
þær komi hins vegar ekki fram í
opinberum sölutölum um sígarett-
ur. Jónas telur að fjöldi reykinga-
manna sé betri vísbending um
reykingar en samanburður á sölu-
tölum þar sem ekki sé með fullu
ljóst við hvað sé miðað í hvert
skipti. Þór Oddgeirsson, aðstoðar-
forstjóri ÁTVR, segist ekki vita
skýringarnar á háum neyslutölum á
Islandi miðað við hin Norðurlöndin.
Hins vegar sé það reynsla Norð-
manna að neysla áfengis í Noregi
sé mun meiri en komi fram í opin-
berum sölutölum.
Tíðni lungnakrabbameins
á Norðurlöndum (1988-1992)
Fjöldi nýrra tilfella á
hveija 100 þús. íbúa
F|
tilfella
Kariar
Konur
mörk land" ,Sland Nore9ur Svíþióð
Hlutfall reykingamanna
% meðal fullorðinna
70-------------------
Karlar
Konur
Dan- Finn- Græn- Is- Noregur Svíþjóð
mörk land land land
Islenskar konur fá frekar
lungnakrabbamein
Jónas Ragnarsson segir áhyggju-
efni hve margar íslenskar konur fái
lungnakrabbamein. „Islenskar kon-
ur eru með hæstu tíðni lungna-
krabbameins á Norðurlöndum en
þær eru ekki hæstar í reykinga-
tíðninni." Þetta telur Jónas benda
til þess að íslenskar konur séu á
einhvern hátt næmari fyrir lungna-
krabbameini en frænkur þeiira
annars staðar á Norðurlöndunum.
Skemmtifer ð askip
frá Englandi
á ferð við landið
BRESKA skemmtiferðaskipið MV
Royal Princess sem nefnt er til
heiðurs Díönu heitinni prinsessu er
á ferð við landið þessa dagana en f
gær lagðist það að bryggju á Isa-
firði en skipið er það stærsta sem
komið hefur til bæjarins eða um 44
þúsund tonn. Með skipinu ferðast
1.230 farþegar og 534 manna
áhöfn. Farþegarnir eru af sautján
þjóðernum en langflestir, eða um
800 þeirra, eru Bandaríkjamenn.
För skipsins hófst í Dover á Eng-
landi en þaðan hélt það til íslands
og frá íslandi liggur leið þess til
Svalbarða, suður með Noregs-
ströndum og aftur til Englands. Auk
þess að heimsækja ísafjörð kom
skipið til Reykjavíkur og seinnipart
þriðjudags hélt það til Akureyrar.