Morgunblaðið - 13.07.2000, Blaðsíða 20

20 FIMMTUDAGUR 13. JÚLÍ 2000
NEYTENDUR
MORGUNBLAÐIÐ
Nýjar rannsóknir staðfesta krabbameinsvaldandi efni í brenndum grillmat
Brennd grill-
steik getur
verið varasöm
Það getur verið vandasamt að grilla svo
vel sé því samkvæmt rannsóknum
____vísindamanna eykur brenndur_
grillmatur líkurnar á krabbameini
Morgunblaðið/SVE
Flestum finnst vel grillað kjöt hið mesta lostæti en brennt er það bæði
bragðvont og óhollt.
BANDARIKJAMENN borða of
mikið af grillkjöti og auka með því
hættuna á krabbameini í melting-
arvegi. Þetta var niðurstaða ný-
afstaðinnar ráðstefnu bandarískra
krabbameinssamtaka sem haldin
var í Oakland í Bandaríkjunum.
Þar kom fram að þegar rautt kjöt
er eldað við háan hita myndast
krabbameinsvaldandi efni sem
auka hættuna á ristil- og maga-
krabbameini. „Efnin sem myndast
þegar matvæli brenna eru tjöru-
efni en þetta eru sömu krabba-
meinsvaldandi efnin og myndast
þegar sígarettur brenna,“ segir
Kristín Olafsdóttir, lífefnafræð-
ingur hjá Rannsóknarstofu í lyfja-
fræði við Háskóla íslands. „Þessi
efni myndast alltaf við ófullkom-
inn bruna kolefnis þannig að þau
verða til í öllum matvælum sem
brenna, jafnt í grillkjöti sem
brenndu ristuðu brauði. Þau eru í
afar litlu magni en eru mjög
krabbameinsvaldandi. Þeir sem
borða mikið af grillmat eru í auk-
inni hættu á að fá krabbamein en
þá aðallega ef menn borða mikið
af brenndum mat. Til að forðast
aukna krabbameinshættu er
ágætis regla fyrir fólk að borða
einfaldlega aldrei brenndan mat.“
Nokkur ráð
fyrir grillmeistara
Á ráðstefnunni í Oakland voru
nefnd nokkur ráð sem hægt er að
hafa í huga þegar grillað er ef
menn vilja forðast að krabba-
meinsvaldandi efni myndist í
matnum. I fyrsta lagi er mönnum
bent á að marinera kjöt í súrum
legi í 40 mínútur áður en grillað
er. Lögurinn má vera hvaða súri
vökvi sem er, vínberjasafi, edik,
léttvín, sítrónu- eða tómatsafi en
talið er að sýran geti hindrað
myndun krabbameinsvaldandi
efna að einhverju leyti og að auki
gerir hún kjötið meyrt. Allir grill-
menn þekkja að þegar feitt kjöt
er grillað á fitan það til að leka
niður á kolin og það kviknar í
þeim. Þetta er hvimleitt en líka
óhollt því þegar fitan brennur á
kolunum myndast krabbameins-
valdandi efni sem setjast á kjötið
en einnig er hætta á að kvikni í
kjötinu. Því er mælt með því að
grilla litla og magra kjötbita en ef
menn vilja grilla feitt kjöt er gott
að setja álpappír undir kjötið og
stinga á hann göt til að koma í
veg fyrir að kvikni í kjötinu. Einn-
ig er lagt til að kjöt sé forsteikt á
pönnu eða í ofni áður en það er
sett á grillið svo auðveldara sé að
gegnsteikja það án þess að það
brenni. Þá er mönnum bent á að
þegar verið er að grilla kjöt og
fisk sé gott að hafa nóg af annars
konar mat á boðstólum og þá sér-
staklega C-vítamínríka fæðu eins
og ávexti og grænmeti, sem inni-
halda andoxunarefni sem talin eru
vinna gegn krabbameinsvaldandi
efnum.
Góð ráð við grilfið:
• Borðið aldrei brenndan
mat.
• Marinerið grillkjöt í súrum
legi i minnst 40 ininútur.
• Notið smáa og niagra kjöt-
bita á grillið.
• Ef kjötið er feitt setjið þá
álpappír undir kjötið á grill-
inu svo síður kvikni í kjöfinu.
• Prófið að forhita kjötið í
eldhúsinu áður en það er sett
á grillið.
• Borðið mikið af ávöxtum
og grænmeti með steikinni.
Þrjú ESSO-Nesti
ESSO-Nestin eru nú orð-
in þrjú talsins; við Gagn-
veg, Stórahjalla og Ar-
túnshöfða. í fréttatil-
kynningu segir að á með-
al nýjunga á öllum
stöðvunum sé bakarí þar
sem bakað er á staðnum
og pylsubar þar sem
meðal annars fæst
beikonvafin ostapylsa,
frönsk pylsa og sterk
grillpylsa.
Jónsmessukaffí
KOMIÐ er á markað
Jónsmessukaffi frá
Kaffitári. í fréttatil-
kynningu segir að
kaffið sé bragðmikil
blanda af baunum frá
Mið-Ameríku og fáist
bæði malað og ómalað.
Kaffið er í 250
gramma pakkningum
og er selt í matvöru-
verslunum og kaffi-
búðum Kaffitárs.
Bláberja-
súrmjólk
KOMIN er í verslanir bláberjasúr;
mjólk frá Mjólkursamsölunni. I
fréttatilkynningu segir að súr-
mjólkin sé í eins lítra umbúðum og
að hana megi borða eina sér eða
með morgunkorni. Fyrir era á
markaðnum jarðarberjasúrmjólk
og karamellusúrmjólk frá Mjólk-
ursamsölunni.
tilvérun a
- skrautþrenna
nftsS,
frá>mtU
Helgarþrenna
Runnamura, „Micrandra", lúgvaxin, gul
(Potentilla fruticosa)
Dvergkvistur, „Little princess", bleikur,
(Spiraea japonica)
Ilmkóróna, „Mont Blanc“, hvít, ilmandi
(Philadelphus x lemoinei)
Heildarverð þrennu nú 1.290 kr.,
áður 2.456 kr.

GROÐRARSTOÐIN
Opid virka dagafrá 9 til 21,
um helgarfrá 9 til 18.
STJÖRNUCRÓF18, SÍMI5814288, FAX5812228
mvw.inorjc.is mork&mork.is
Þarftu að
skipta um
loftsíu?
Spurt og svarað
Hnetuprótein í krydduðu
lambakjöti.
Er hnetuprótein í lambakjöti frá
Goða? Er neysla þess hættuleg
ef viðkomandi er með ofnæmi?
„Innihaldslýsing lambakjöts
kemur skýrt fram á umbúðunum og
í þessu tilviki að það innihaldi meðal
annars hnetuprótein,“ segir Nína
Kristinsdóttir, matvælafræðingur
hjá Goða. „Hér er um að ræða
kryddlegið lambakjöt þar sem
hnetupróteinið er hluti af krydd-
blöndunni og kemur í staðinn fyrir
þriðja kryddið en ekki venjulegt
ókryddað lambakjöt.
F ólk með ofnæmi verður auðvitað
ávallt að lesa vel um innihald hverr-
ar vöra áður en það neytir hennar.“
Þess má geta að umrætt lamba-
kjöt er selt undir vöramerkinu
Gourmet og er aðeins ein tegund af
því lambakjöti sem Goði er með og
síðan era margar aðrar tegundir
sem innihalda ekki hnetuprótein.
„Við reynum að tryggja að inni-
haldslýsingar okkar séu alltaf rétt-
ar, meðal annars með því að fá ná-
kvæmar lýsingar á innihaldi
kryddblandna irá kryddframleið-
endum til þess að neytendur viti ná-
kvæmlega hvert innihaldið er,“ seg-
ir Nína.
„Reglum samkvæmt eiga fram-
leiðendur að merkja áumbúðir inni-
hald vöru,“ segir Ásmundur E.
Þorkelsson, matvælafræðingur hjá
Hollustuvemd ríkisins.
„Þetta er mjög mikilvægt og því
höfum við hjá Hollustuvemd verið
að koma því á framfæri til þeirra
sem eru til dæmis með ofnæmi að
þeir lesi vel þessar innihaldslýsing-
ar. I framhaldi má geta þess að gef-
inn var út sérstakur bæklingur fyrir
þá sem era með ofnæmi og honum
dreift í lyfjaverslanir. Þá er hann
einnig að finna á Netinu og mæli ég
með því að fólk skoði hann vel á
heimasíðu Hollustuvemdar; www.-
hollver.is.
ISDN-myndsúni
I símaskránni getur að líta síma
með sjónvarpsskjá. Er hægt að fá
svona síma hér á landi?
„ISDN-myndsíminn verður tek-
inn í sölu á næstunni," segir Guð-
finna Björk Kristjánsdóttir, kynn-
ingarfulltrúi Landssímans. „Hann
verður m.a. til sölu í þjónustumið-
stöðvum Símans í Armúla, Kringl-
unni og á Akureyri. Þá verður hægt
að nálgast hann í vefverslun Símans
á slóðinni www.vefverslun.is."
Að sögn Guðfinnu kemur síminn
til með að kosta tæpar 85 þúsund
krónur. „Símamir era búnir
myndavél og skjá og því er hægt að
sjá viðmælandann á skjánum, þ.e. ef
hann hefur sams konar síma.“ Þess
má geta að Síminn færði Félagi
heymarlausra tvo slíka síma að gjöf
á 40 ára afmæli félagsins í febrúar á
þessu ári. Heymarlausir hafa að
sögn Guðfinnu sýnt þessum síma
mikinn áhuga enda geta þeir með
þeim talað saman í síma á sínu móð-
urmáli, íslensku táknmáli, í fyrsta
Geröu bílinn kláran
fyrir fríiö
<®TOYOTA
VARAHLUTIR
Nýbýlavegi 8 • 5: 570 5070
Efling-stéttarfélag
Sætúni 1
Opnun skrifstofu Eflingar- stéttarfélags
og úthlutunarnefndar atvinnuleysisbóta
nr. 1 í Reykjavík frestast til föstudagsins
14. júlí. kl. 10.00.

EFUNG
STÉTTARFÉLAG