Morgunblaðið - 13.07.2000, Blaðsíða 58

58 FIMMTUDAGUR 13. JÚLÍ 2000
„3fc_________________________
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ESB o g
landbúnaður
HELGINA 23. til 25. júní síðast-
liðinn hélt SUF stórt og glæsilegt
sambandsþing á Hólum í Hjaltadal.
A þinginu átti sér stað öflug vinna í
málefnahópum. Mál málanna á þing-
inu var sú spurning hvernig sam-
bandi íslands og ESB yrði háttað á
næstu árum. Tókust menn hart á í
þessu máli og sitt sýndist hverjum.
'Iftberandi var þó að menn voru al-
mennt óákveðnir í máli þessu. Marg-
ir voru ansi hallir undir málflutning
Evrópusinna og töldu það býsna
vænlegan kost að fóma fullveldi
okkar og færa þjóðina undir yfir-
þjóðlegt vald í Brussel. Með þessu
móti yrði Gamli sáttmáli við Hákon
Noregskonung frá árinu 1262 nán-
ast endurvakinn.
Þegar litið er til um 100 ára sjálf-
stæðisbaráttu íslands má telja und-
arlegt að til séu menn sem vilja af-
sala sér fullveldi, eftir 56 ára
lýðveldi, með inngöngu í ESB. Vitað
er að sambandið stefnir að því að
Stretchbuxur
verslunarmiðst. Eiðstorgi,
sími 552 3970.

verða sambandsríki þar sem með-
limaþjóðirnar verða nánast eins
konar fylki.
I grein þessari er það ætlan okkar
að skoða áhrif Evrópusambandsins
á íslenskan landbúnað og benda á
þau áhrif sem afstaða Framsóknar-
flokksins til þessa máls gæti haft á
flokkinn.
Mikilvægt má teljast, fyrir flokk
eins og Framsóknarflokkinn, að
hugsa vel sinn gang í þessu máli
enda hefur flokkurinn lengst af stað-
ið styrkum fótum í hinum dreifðu
byggðum landsins. Við höfum nýleg
dæmi frá Finnlandi sem sýna að eft-
ir inngöngu landsins í ESB hefur
landbúnaðurinn lent í geysilegum
erfiðleikum. Nautgriparækt skapar
um 45% af verðmæti íslenskrar
landbúnaðarframleiðslu í dag. Ljóst
er eftir lestur ágætrar skýrslu utan-
ríkisráðherra um stöðu íslands í
Evrópusamstarfi að íslensk mjólk-
urframleiðsla myndi bíða mikinn
hnekki ef til aðildar að ESB kæmi
en tekjur kúabænda myndu skerð-
ast um a.m.k. helming þegar tekið er
tiliit til afnáms beingreiðslna og
lækkunar mjólkurverðs. Þó má
segja að íslenskir kúabændur
myndu fá styrki úr sjóðum ESB er
myndu fara langt með að vega upp
þetta tekjutap. Ef við lítum á þátt ís-
lenskra afurðastöðva komum við að
stóru vandamáli fyrir íslenska
bændur. Vegna smæðar landsins
myndu afurðastöðvar okkar ekki
vera samkeppnishæfar við hinar
geysistóru einingar sem þekkjast
erlendis, jafnvel þótt þeim yrði
fækkað niður í tvær til þrjár og hin-
ar lagðar niður. I stuttu máli mætti
segja að unnar mjólkurvörur eins og
ESB
Pað getur ekki talist
heillavænlegt fyrir flokk
sem sækir fylgi sitt að
miklu leyti út á land,
segja Ingi Björn
Árnason og Guðjón
Jónasson, að setja
ESB-aðild á oddinn.
t.d. rjómaís, ostar og jógúrt gætu
aldrei keppt við óheftan innflutning
frá löndum ESB. Segja má að fersk
mjólk hafí vissa fjarlægðarvernd,
enn sem komið er, en með bættri
kæli- og flutningstækni myndi sú
vernd minnka. Af framansögðu og
samkvæmt skýrslu utanríkisráð-
herra um evrópusamstarf má teljast
veruleg hætta á að
íslensk mjólkurfram-
leiðsla drægist sam-
an um helming ef til
aðildar kæmi.
Ef við snúum okk-
ur næst að sauðfjár-
ræktinni er útlitið
einnig dökkt eins og í
mj ólkurframleiðsl-
unni. Verð það er ís-
lenskir sauðfjár-
bændur fá fyrir
framleiðslu sína er
svipað og starfs-
bræður þeirra í
Evrópu fá. Ef gengið
verður út frá því að
stuðningur verði
svipaður og í Svíþjóð og Finnlandi
má gera ráð fyrir að tekjur íslenskra
sauðfjárbænda yrðu svipaðar og í
dag, að minnsta kosti til að byrja
með. Vandamálið hjá sauðfjárbænd-
unum fælist í afsetningunni á afurð-
unum. Slátrun og vinnslukostnaður
er miklu hærri hér á landi en í ESB-
löndunum. Sem dæmi má nefna að
sláturkostnaður er um 30 til 35
krónur á kíló kindakjöts í Skotlandi
en er nálægt 100 kr. hérlendis. Því
má gera ráð fyrir að erfitt muni
reynast fyrir íslenskan kjötiðnað að
standast innflutning frá ESB. Eina
von bænda yrði því sú, ef hægt væri,
að fá lömbunum slátrað í Skotlandi
eða annarsstaðar í Evrópu. Einnig
má nefna að Nýsjálendingar, með
sitt ódýra kjöt, fengju aðgang að ís-
lenska markaðnum þar eð þeir hafa
tollkvóta innan ESB. Víst er því að
Islendingar ættu erfitt með að
standast verðsamanburð á mettuð-
um markaði að viðbættum vandræð-
um með afsetningu afurðanna.
Hvað svína-, kjúklinga- og eggja-
framleiðslu varðar myndi hún með
öllu leggjast af hér á landi skv.
skýrslu utanríkisráðherra. Verð til
innlendra framleiðenda myndi
lækka það mikið að innlendir fram-
leiðendur fengju að óbreyttu engan
veginn rönd við reist.
Eitt mál er mikilvægt þegar rætt
er um stuðning ESB við landbúnað.
Það er nefnilega hugsanleg inn-
ganga Austur-Evrópuríkja í ESB.
Þessar þjóðir stunda afar vanþróað-
an landbúnað og koma þau þvi til
með að sækja með miklum þunga í
landbúnaðarsjóði Evrópubanda-
lagsins og yrði því minna til skipt-
anna þegar að Islendingum kæmi.
Einnig hefur komið fram ríkur vilji
meðal Þjóðverja og annarra stór-
þjóða til að draga saman útgjöld til
landbúnaðar á næstu árum. Slík að-
gerð kæmi verst við þau lönd sem
annað hvort stunda vanþróaðan
landbúnað eða stunda landbúnað á
norðlægum slóðum.
Við getum rétt ímyndað okkur
hvaða áhrif innganga í ESB myndi
hafa á landsbyggðina sem þó hefur
átt í vök að verjast á umliðnum ár-
um. Ekki eru áhrifin aðeins hörmu-
leg fyrir bændur, heldur einnig
þorpin og aðra byggðarkjarna sem
byggja á þjónustu og úrvinnslu fyrir
landbúnaðinn. Því má með sanni
segja að forystu Framsóknarflokks-
ins beri hreinlega skylda til að
hugsa sig tvisvar um hvað þetta mál
varðar. Það getur ekki talist heilla-
vænlegt fyrir flokk sem sækir fylgi
sitt að miklu leyti út á land að setja
ESB-aðild á oddinn. Hvarflað hefur
að okkur að forysta flokksins ætli
sér að sækja á mið krata í þessu máli
en þau hafa hingað til ekki verið
gjöful hér á landi. Frammámenn
flokksins þurfa að átta sig á því að
hin hefðbundnu mið flokksins í fylgi
verða sem eyðimörk ein ef flokkur-
inn setur inngöngu í ESB á oddinn.
Það eru kannski hin feitu embætti í
Brussel sem heilla? Þau heilla okkur
ekki.
Ingi Björn situr í stjórn SUF og Guð-
jón erritari stjómar SUF, Sambands
ungra framsóknarmanna.
UTSALAN
er hafitt
fierra
GARÐURINN
KRINGLUNNI