Morgunblaðið - 13.07.2000, Blaðsíða 42

42 FIMMTUDAGUR 13. JÚLÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 13. JÚLÍ 2000 43
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Framkvœmdastjóri: Hallgrímur B. Geirsson.
Ritstjórar: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
BANDAMENN í HEIMSÓKN
HEIMSÓKN Fastaflota Atlants-
hafsbandalagsins (NATO) til
Reykjavíkur, sem staðið hefur
í tæpa viku, minnir á hversu mikið
gæfuspor það reyndist íslendingum að
gerast aðUar að þessum samtökum árið
1949. Með því móti gafst lítilli þjóð
tækifæri til að leggja sitt af mörkum til
varðveislu þess sem dýrmætast er,
varðveislu friðarins.
Atlantshafsbandalagið hefur
reynst réttnefnt friðarbandalag er
tryggt hefur öryggi og hagsæld að-
ildarríkja þess í rúm 50 ár. Saga síð-
ustu alda geymir ekki mörg dæmi um
slík friðarskeið í okkar heimshluta.
Samstarf aðildarríkjanna, sem nú
eru orðin 19 eftir inngöngu Póllands,
Tékklands og Ungverjalands, hefur
reynst heppilegasti vettvangurinn
fyrir samráð á sviði öryggis- og varn-
armála auk þess sem Atlantshafs-
bandalagið hefur tryggt smærri ríkj-
um áhrif á alþjóðavettvangi. Okkur
Islendingum er hollt að minnast þess
hversu jákvætt það hefur reynst
þjóðinni að eiga sh'ka samvinnu við
stærri ríki á jafnréttisgrundvelli.
Aðildin að Atlantshafsbandalaginu
hefur tryggt íslensku þjóðinni áhrif
langt umfram það sem stærð hennar
hefði ella sagt fyrir um.
Aðild íslands að Atlantshafs-
bandalaginu hefur jafnan verið
grundvölluð á þeirri hugsun að til
samstarfsins hafi verið efnt í því
skyni að tryggja friðinn. íslendingar
hafa ávallt litið á NATO sem friðar-
bandalag. Það mat hefur ekki breyst
enda hefur sagan síðustu 50 árin tek-
ið af allan vafa um að ráðlegt er að
viðhalda tengslum við slíkt bandalag.
Þau ánægjulegu umskipti sem orð-
ið hafa í samskiptum austurs og vest-
urs með endalokum kalda stríðsins
breyta engu í þessu efni. Þótt íslend-
ingar hafi líkt og aðrar þjóðir fagnað
þeim ánægjulegu breytingum sem
orðið hafa á þessu sviði alþjóðamála
kennir reynslan að þörf er á viðbún-
aði í ótryggum heimi. Með samstarfi
við önnur aðildarríki Atlantshafs-
bandalagsins leitast Islendingar við
að tryggja að sá viðbúnaður verði
ávallt fallinn til að skapa sameigin-
legt öryggi og þar með sameiginleg-
an frið.
Mikilvægari sameign geta þjóðir
tæpast eignast.
Heimsókn fastaflota NATO minnir
einnig á að víða ríkir þtryggt ástand í
okkar heimshluta. Óvissa ríkir um
þróun mála í Rússlandi þótt vissu-
lega veki vonir sú lýðræðisþróun sem
þar hefur þrátt fyrir allt átt sér stað
á síðustu árum. Atlantshafsbanda-
lagið sá sig á sínum tíma tilneytt til
að beita herafla sínum til að freista
þess að binda enda á hörmungar á
Balkanskaga. Þótt sú ákvörðun hafi
verið umdeild verður því tæpast and-
mælt að þessi afskipti NATO skiptu
sköpum við að koma á þeim við-
kvæma friði sem þar nú ríkir.
Þátttöku Islands í varnarbanda-
lagi lýðræðisríkjanna hefur þannig
fylgt mun meiri þekking á málefnum
þeirra svæða þar sem óvissa og
óstöðugleiki hefur verið ríkjandi. An
þess aðgangs sem aðildin að NATO
veitir hefði verið mun erfiðara fyrir
litla þjóð að leggja mat á þróun ým-
issa mála í okkar heimshluta. Og við
blasir að íslendingar hefðu á engan
hátt getað haft áhrif á rás atburða
hefðu þeir staðið utan þessa banda-
lags. Jafnframt hefur NATO-aðildin
orðið til að treysta samskipti við fjöl-
mörg þeirra ríkja sem losnuðu undan
áhrifum heimskommúnismans við
hrun Sovétríkjanna og óska nú eftir
samstarfi við rótgróin lýðræðisríki á
fjölmörgum sviðum.
Þegar horft er til sögu Atlants-
hafsbandalagsins síðustu 50 árin er
því ekki að undra að sífellt fleiri ríki
óski eftir aðild að þessu einstaka
samstarfi. Heimsókn fastaflota
Atlantshafsbandalagsins til Reykja-
víkur minnir því á það sem samstarf-
ið á þessum vettvangi hefur fært Is-
lendingum síðustu 50 árin um leið og
hún staðfestir þann ásetning þjóðar-
innar að gera áfram allt hvað hún
getur til þess að tryggja friðinn
ásamt vinaþjóðunum innan NATO.
EFLUM FORVARNIR
UPPLÝSINGARNAR sem fram
koma í nýrri skýrslu um fíkni-
efnamál á Islandi á árinu 1999 og
greint var frá hér í Morgunblaðinu í
gær, eru ógnvænlegar. Fram kom í
skýrslunni að lögreglan hefur aldrei
lagt hald á eins mikið af fíkniefnum og
á liðnu ári.
Það hefur vissulega sínar jákvæðu
hliðar, að lögreglan skuli hafa lagt
hald á svo miklu meira magn af ólög-
legum fíkniefnum í fyrra en árið 1998,
en neikvæða hlið málsins er auðvitað
sú, að svo miklu meira magn af efni,
sem hald hefur verið lagt á, gefur
sterkar vísbendingar um að aukið
magn af ólöglegum fíkniefnum sé hér í
umferð ogþar af leiðandi færist neysla
ólöglegra fíkniefna í vöxt og fíkniefna-
vandinn eykst að sama skapi.
Meðal þess sem lesa má út úr nýrri
skýrslu ríkislögreglustjóra um ástand
þessara mála á síðasta ári er að alls
komu upp 767 fíkniefnamál á landinu
árið 1999, en á árinu 1998 voru málin
713, þannig að umtalsverð fjölgun
mála var á milli ára.
Það er skelfilegt til þess að vita, að
um 550 ungmenni á aldrinum 17-24
ára skuli hafa verið handtekin í tengsl-
um við fíkniefnamál á liðnu ári, en alls
voru 890 einstaklingar handteknir. í
miklum meirihluta handtekinna í
þessum aldurshópi voru ungir karl-
menn, eða um 480.
Hefðbundnar lögregluaðgerðir geta
að einhverju leyti takmarkað fram-
boðið, en það er forvarnastarfið sem
getur takmarkað eftirspurnina. Segir
í skýrslunni að markmið lögreglu til
framtíðar sé að beita forvörnum til að
draga úr eftirspurn. Það er auðvitað
sú leið sem fara verður - að efla for-
varnir á öllum sviðum - annars mun
þessi ógnvaldur æskunnar hafa betur í
æ ríkara mæli.
Unnið að undirbúningi unglingalandsmóts UMFI á Bíldudal, Tálknafírði og Patreksfirði
Morgunblaðið/Helgi Bjamason
Á Tálknafirði er góð íþróttaaðstaða. Sundlaugarsvæðið hefur verið endurbætt með
þessari nýju vaðlaug og vatnsrennibraut.
Gott gras á nýja íþróttavöllinn á Vatneyri á Patreksfirði fannst á Hnjóti í Örlygshöfn
eftir nokkra leit. Brynjar Þór Þorsteinsson, Sigurður Viggósson og Skjöldur Pálmason
eru ánægðir með árangurinn.
Tilraun með íþrótta- og Qölskyldu-
hátíð um verslunarmannahelgina
Olympíuleikar unglinganna, unglinga-
---------------7----------------------
landsmót UMFI, verða haldnir á Bíldu-
_____ /
dal, Tálknafírði og Patreksfírði. I grein
Helga Bjarnasonar kemur fram að mótið
er tilraun til að halda íþróttahátíð um
verslunarmannahelgina og í þeim tilgangi
að standast hefðbundnum útihátíðum
snúning er mótið gert að vímuefnalausri
fjölskylduhátíð með fiölbreyttri dagskrá
"fyrir unglingana.
Unglingalandsmót Ung-
mennafélags íslands
verður haldið á vegum
Héraðssambandsins
Hrafna-Flóka á Bíldudal, Tálkna-
firði og Patreksfirði um verslunar-
mannahelgina, 4.-6. ágúst næst-
komandi. Er mótið mikið verkefni
fyrir fámennt byggðarlag en hefur
þegar aukið samstöðu og hleypt lífi í
ungmennafélagsstarfið og auk þess
er vonast til að það verði til að
kynna svæðið og auka ferðamanna-
strauminn.
Vegna mótsins hafa verið útbúnir
nýir íþróttaveilir og gerðar lagfær-
ingar á eldri völlum, sundlaug, golf-
völlum og tjaldsvæði. Hafa mörg
handtök verið unnin í sjálfboða-
vinnu. Þá hefur verið unnið að fegr-
un bæjanna á vegum sveitarfélag-
anna og margir íbúar gert átak í
viðhaldi húsa og umhirðu umhverfis
síns. Hefur myndast ákveðin
ólympíustemmning við undirbún-
inginn á þessum þremur stöðum.
Keppt í hafnabolta
Ungmennalandsmót UMFÍ er
minni útgáfa af hinum þekktu
landsmótum ungmennafélaganna.
Þau eru íyrir ungmenni á aldrinum
11 til 16 ára sem eru í röðum félaga
innan Ungmennafélags íslands.
Mótin eru haldin annað hvert ár og
hefur UMFÍ haft áhuga á að gefa
minni héraðssamböndunum kost á
að spreyta sig við mótshaldið. Mótið
á Vestfjörðum er hið fjórða í röð-
inni, fyiri mót voru haldin á Dalvík,
Blönduósi og í Grafarvogi í Reykja-
vík.
í þetta sinn verður keppt í átta
íþróttagreinum: Fijálsum íþrótt-
um, knattspymu, körfuknattleik,
sundi, skák, glímu, golfi og hafna-
bolta.
Hafnaboltinn vekur athygli enda
ekki áður verið keppt í honum. „Við
vildum kynna nýja grein þar sem
strákar og stelpur gætu verið sam-
an,“ segir Valdimar Gunnarsson,
framkvæmdastjóri unglingalands-
mótsins. Akveðin hefð er fyrir
hafnabolta á þessum stöðum.
Krakkarnir eru mikið í kýló á kvöld-
in og nota við það alvöru hafna-
boltahanska og kylfu. I keppninni á
unglingalandsmótinu verða tólf
manna lið og það skilyrði sett að
helmingur sé af hvoru kyni og að
minnsta kosti tveir foreldrar þar á
meðal. „Þetta er skemmtilegur leik-
ur og við viljum að fjölskyldan sé
með,“ segir Valdimar um ástæður
þess að keppt er í hafnabolta og
með þeim skilyrðum sem sett eru.
Undirbúningsnefndin kynnti íþrótt-
ina með því að senda hanska og
kylfú í alla grunnskóla landsins í
vetur og segist Valdimar hafa orðið
var við að það hafi víða haft tilætluð
áhrif.
Alþjóðleg stangarstökks-
keppni á heimavelli Völu
Að sögn Valdimai-s Gunnarsson-
ar var íþróttaaðstaða á þessum
stöðum frekar bágborin og þurfti
því að gera mikið átak til að koma
henni í viðunandi horf. Það var sam-
dóma álit íþróttafélaganna innan
Héraðssambandsins Hrafna-Flóka
að byggja upp einn góðan írjáls-
íþróttavöll. Völlurinn á Bíldudal
varð íyrir vabnu. Þar hefur verið
vagga fijálsíþróttanna í héraðinu og
þaðan er Vala Flosadóttir stangar-
stökkvari. Ákveðið var að leggja
gerviefni á stökksvæðin, útbúa nýj-
ar malarhlaupabrautir og snyrta
umhverfið. Sveitarfélagið réð ekki
við að leggja gerviefni á hlaupa-
brautimar enda myndi kostnaður
við það hlaupa á hundruðum millj-
óna. Þrátt íyrir það er besta frjáls-
íþróttaaðstaða á Vestfjörðum á vell-
inum á Bíldudal, að sögn Brynjars
Þórs Þorsteinssonar, framkvæmda-
stjóra Héraðssambandsins Hrafna-
Flóka(HHF).
Auk fijálsíþróttakeppninnar
verður á þessum velii alþjóðleg
stangarstökkskeppni sem verður
einn af hápunktum mótsins. Þórey
Edda Elísdóttir og þrír erlendir
gestir munu keppa við Völu Flosa-
dóttur sem þama keppir í íyrsta
skipti á heimavelli eftir að hún náði
alþjóðlegum árangri. Mikill áhugi
er fyrir þessari keppni á Bíldudal og
sést það best á því að fyrirtæki og
Útbúin hefur verið góður
stangarstökksvöllur á Bfldu-
dal, eins og Brynjar Þór Þor-
steinsson sýnir hér.
einstaklingar á staðnum greiða
kostnaðinn við stangarstökks-
keppnina. Stökkaðstöðuna á Bíldu-
dal á síðan að nota til að kenna
bömunum stangarstökk og koma
fleirum í fremstu röð á því sviði.
Völlur í hjarta bæjarins
Á Tálknafirði er stórt íþróttahús
og 25 metra löng útisundlaug. Þai-
verður því keppt í sundi, körfubolta
og öðmm inniíþróttum. Verið er að
endurbæta þessa aðstöðu, meðal
annars með því að setja upp vaðlaug
og rennibraut við sundlaugina. Þá
hefur verið gerður nýr grasvöllur
við íþróttamiðstöðina. Loks er verið
að útbúa ný tjaldsvæði enda verða
aðaltjaldbúðir keppenda og gesta í
Tálknafirði. Rútur verða í fórum á
milli staðanna.
Nýr grasvöliur hefur verið gerð-
ur á Patreksfirði. Er hann á nýjum
stað, á Vatneyri í hjarta bæjarins.
Og við endann á veliinum er malar-
völlur. Eldri íþróttavöllurinn er
skammt fyrir utan þorpið. „Það hef-
ur verið lengi í deiglunni að flytja
völlinn en því var komið í verk nú
vegna unglingalandsmótsins. Hér
fáum við fallegt íþróttasvæði sem
verður prýði fyrir bæinn. Iþrótta-
starfið verður sýnilegt og styttra
fyrir böm og unglinga að sækja,“
segir Skjöldui* Pálmason, formaður
undirbúningsnefndar unglinga-
landsmótsins.
Knattspymukeppnin verður háð
á báðum völlunum á Patreksfirði og
einnig á Tálknafirði ef þörf krefur.
Búast aðstandendur mótsins við
mörgum knattspymuliðum þar sem
mikill áhugi sé fyrir knattspymu
um þessar mundir.
Þá hafa verið gerðar lagfæringar
á golfvöllunum á Patreksfirði og
Bíldudal og bætt við brautum.
Mikil sjálfboðavinna
Mótið fer fram í tveimur sveitar-
félögum, Vesturbyggð, þai- sem
Patreksfjörður og Bfldudalur em
stærstu staðimir, og á Tálknafirði.
Kostnaður við framkvæmdir við
íþróttamannvirkin á Patreksfirði og
Bíldudal er áætlaður 18-20 miiljón-
ir kr. Ríkið lagði fram 10 milljónir
kr. og að auki um 2,5 milljónir vegna
uppbyggingarinnar á Tálknafirði.
Heimamenn hafa fjármagnað sinn
hluta með sjálfboðavinnu og styrkj-
um einstaklinga, fyrirtækja og
sveitarfélaga. Að sögn Brynjars
Þórs er þetta í fyrsta skipti sem fé
fæst á fjárlögum til uppbyggingar
íþróttamannvirkja vegna unglinga-
landsmóts en sem kunnugt er hefur
rfldssjóður að undanfömu stutt
uppbyggingu íþróttavalla í tengsl-
um við landsmót UMFÍ.
Að sögn Valdimars Gunnarsson-
ar er það átak sem gert er í upp-
byggingu íþróttamannvirkja ein að-
alástæðan fyrir því að þetta litla
héraðssamband ákvað að sækjast
eftir að halda mótið. „Við sáum
möguleika til að efla ungmenna- og
íþróttastarfið með því að taka mótið
að okkur. Ungmennafélagsstarfið
hefur verið ágætt hér en íþrótta-
aðstaðan léleg. Tilgangur okkar er
að efla starfið enn frekar,“ segir
Sigurður Viggósson, formaður
HHF. „Okkur langaði að ráðast í
þetta mikla verkefni. Við þurfum að
virkja marga til að undirbúa mótið
og annast framkvæmd þess og það
blæs lífi í starf félaganna og verður
þannig lyftistöng fyrir íþróttastarf-
ið á næstu árum,“ segir Valdimar.
Sem dæmi um sjálfboðaliðsstarf-
ið sem unnið hefur verið síðustu tvö
árin má nefna að félagsmenn
íþróttafélaganna hafa þökulagt
nýju íþróttavellina og unnið mikið
að uppbyggingu þeirra. Um versl-
unarmannahelgina þarf 200 sjálf-
boðaliða í ýmis störf við sjálft móts-
haldið. Vonast Valdimai- tii að það
takist því þá verða sjávarútvegsfyr-
irtækin lokuð og sjómenn í landi.
Flesta aðra daga sumarsins eru all-
ir upp fyrii' haus í vinnu. „Það hefur
myndast mikill samhugur meðal
fólksins, fyrst við vallai’gerðina og
nú við undirbúning mótsins.
Stemmningin er miklu meiri en ef
mótið væri haldið í stærri byggðar-
lögum. Hér eru allh' meðvitaðir um
það hvað er að gerast og taka þátt í
undirbúningi með einum eða öðrum
hætti. Það auðveldar undirbúning-
inn og gerir hann skemmtilegri,"
segir Skjöldur.
Tilraun sem fylgst er með
Mótið í sumai' verður frábrugðið
fyrri unglingalandsmótum að því
leyti að það er haldið um verslunar-
mannahelgina og að samhliða því er
viðamikil skemmtidagskrá. Mótið
er því sambland af íþróttahátíð og
útihátíð fyrir alla fjölskylduna.
Skjöldur segir að mikið sé um að
vera á íþróttasviðinu allai’ helgar
sumarsins og erfitt að setja upp
mót. Flestir ættu frí um verslunar-
mannahelgina enda hefði enginn
treyst sér til að hafa íþróttakeppni í
samkeppni við útihátíðir. „Við völd-
um þessa helgi og vorum þó lengi í
vafa. En þegar við fórum að vinna
út frá þessari ákvörðun sáum við
margt jákvætt við hana og að við
yrðum að standa okkur í samkeppn-
inni við útihátíðimar,“ segir Skjöld-
ur.
í þeim tilgangi var ákveðið að
vanda tii dagskrár fyrir unglingana
og fullorðna. Segir Valdimar að
mótið hafi allt sem prýðir þessar
tvær tegundir af hátíðum. Alþjóð-
lega íþróttakeppni, tónleika, úti-
dansleiki, götuleikhús, skotbakka,
þrautabrautirj sjósport og fleira.
Hljómsveitin I svörtum fötum verð-
ur í aðalhlutverki í skemmtiþætti
hátíðarinnar. Útvarpsstöð mótsins
verður starfrækt af ungu fólki. Hún
gegnh’ lykilhlutverki í upplýsinga-
miðlun því mótið er haldið á þremur
stöðum. Þekktir íþróttamenn verða
á svæðinu, þekkt knattspymuhetja
og hugsanlega einnig landsliðs-
þjálfarinn í knattspymu, auk stang-
arstökkvaranna.
Sérstök áhersla er lögð á að há-
tíðin verði án áfengis og annarra
vímuefna. „Við höfum upp á allt að
bjóða, nema vímuefnaneyslu,“ segir
Skjöldur þegar hann er spurður um
samkeppnina við útihátíðimar.
Vímuvamarráð telui’ að hátíðin hafi
það mikið forvamargildi að hún
styrkir hana sem tilraun til að halda
íþróttahátíð um verslunarmanna-
helgina. Er vitað að margir fylgjast
með og segir Valdimar að ef vel
tekst til megi búast við að aðrir fylgi
í kjölfai’ið og haldi uppbyggilegar
hátíðir um þessa helgi sem þekkt
hefur verið fyrir annað.
Aðstandendur mótsins vonast til
að á annað þúsund keppendur skrái
sig til leiks og að fjölskyldumar
komi með bömum sínum. Mótið er
fjármagnað með keppnisgjöldum
og styrkjum fyrirtækja og er frítt
inn fyrir alla gesti.
Allar forsendur
til að vel takist til
Stjómendur undirbúnings hafa
heyrt það aðeins á fólki að því þyki
langt að fara í Vesturbyggð og
Tálknafjörð. „Það er alveg jafn
langt í hina áttina. Við fóram með
bömin á mót um allt land. En leiðin
er í raun miklu styttri en margir
ímynda sér og hún hefur styst vera-
lega við vegagerð undanfarinna
ára,“ segir Sigurður. Um 400 kfló-
metrar era frá Reykjavík til Pat-
reksfjarðar og Vegagerðin hefur
tekið vel í að hafa vegina í lagi. Þá
siglir Baldur frá Stykkishólmi til
Brjánslækjar og íslandsflug flýgur
til Bíldudals, þannig að ýmsir
möguleikar eru á því að komast.
„Það er mikilvægt fyrir ung-
mennafélagsstarfið sem hefur átt
undir högg að sækja víða á lands-
byggðinni að vel takist til með þetta
mót. Ég tel að allar forsendur séu til
þess, aðstaðan er orðin góð og vand-
að til alls undirbúnings. Og foreldr-
amir hafa betri möguleika til að
fylgja bömum sínum eftir þegar
mótið er haldið um þessa helgi,“
segir Skjöldur Pálmason.
Morgunblaðið/Ami Sæberg
Tilraunir Steins hafa farið fram hjá Gróðrarstöðinni Mörk í Reykjavík. Pétur N. Ólason (t.v.) hefur verið
Steini innan handar við verkefnið og Guðmundur Vemharðsson sem tekið hefur við rekstrinum.
Stefnt að ræktun á
norðlensku afburðabirki
Hér sjást samskeyti græðlingsins og móðurplöntunnar.
Steinn Kárason er hér við birkiplöntur sem plantað hefur verið í beð.
Með því að velja
stæltustu birkitrén
til ræktunartilrauna
stefnir Steinn Kára-
son að því að fá fræ
sem gefa munu af
sér beinvaxið og
fljótvaxið birki.
KYNBÆTUR á birki, sem
Steinn Kái-ason garð-
yrkjufræðingur vinnur
nú að, miða að því að til
verði nýtt yrki, sem yrði bæði
beinvaxnara og fljótvaxnara en
náttúrulegt birki, eins konar af-
burðabirki fyrir Norðurland að
sögn Steins. Tilraunir hans að
þessu verkefni hófust fyrir fjóruin
árum og telur hann að önnur fjög-
ur ár muni líða áður en hægt
verður að hefja Ijöldaframleiðslu
á fræi að hinu væntanlega yrki.
„Verkið hófst með því að ég fór
síðla vetrar árið 1996 í náttúru-
legan birkiskóg og valdi ellefu
fallegustu trén til undancldis og
klippti af þeim greinar," segir
Steinn.
Móðurplöntum komið upp
„Síðan vom greinamar grædd-
ar á nýja rót í gróðurhúsi. Þetta
grær saman og þannig er ég í
raun kominn með bestu „folana"
og „merarnar" úr skóginum í
gróðurhús. Næst tek ég greinar
af ágræðsluplöntunum til
ágræðslu þar til tilteknum fjölda
er náð sem telst viðunandi fyrir
áframhaldið, sem er frærækt. Nú
er fyrsta áfanga náð sem er að
planta ágræðsluplöntunum út í
beð en þar jafna þær sig og verða
kynþroska og tekur sá áfangi tvö
til fjögur ár. Þá eru þær teknar
aftur í gróðurhús til frjóvgunar
og þegar plönturnar hafa æxlast
saman verður hægt að taka fræ af
þeim til að hefja með fjöldafram-
leiðslu."
Tilraunin gengnr með öðrum
orðum út á að rækta móðurplönt-
ur fyrir þetta nýja yrki eða af-
brigði og Steinn lýsir nánar næstu
áfongum. „Nú er fjöldi móður-
plantnanna nægur til að geta far-
ið í næsta áfanga tilraunarinnar.
Plönturnar verða úti í tvö til fjög-
ur ár og að þeim tíma liðnum
verða þær teknar aftur inn í gróð-
urhús í einangrun. Ástæðan er sú
að vorið kemur fyrr í gróðurliús-
inu en úti, plönturnar blómstra
fyrr og æxlast án þess að önnur
tré komi við sögu en þessi úrvals-
tré.“
Plöntur úr Geirmundar-
hólaskógi
Steinn valdi plöntur úr Geir-
mundarhólaskógi i Hrollleifsdal,
sem er skammt norðan við Hofs-
ós, og segist hann vænta þess að
útkoman verði smágreinótt af-
burðabirki sem sé beinvaxið og
fljótvaxið og henta myndi á Norð-
urlandi þar sem er snjóþungt.
Bendir Steinn á að birki þróist
nokkuð út frá skilyrðum í hveij-
um landshluta og þvi megi ætla að
þessi nýja tegund henti þar sem
hún á uppruna sinn.
Gróðrarstöðin Mörk í Reykja-
vík hefur léð Steini aðstöðu til til-
raunanna en Steinn segir útilokað
að gera þær nema með slíkri að-
stöðu og með aðstoð eigenda sem
búi yfir mikiili reynslu og þekk-
ingu í ræktunarstarfi og hliðstæð-
um kynbótum. Pétur N. Ólason,
sem átti og rak Gróðrarstöðina
Mörk, segist nú smám saman vera
að sleppa hendinni af henni en
hann sinnir áfram tilraunastarf-
semi í trjárækt, verkefni sem
hann segist alltaf hafa sinnt á
stöðinni. Pétur átti meðal annarra
þátt f tilrauninni mcð Emblu, scm
Þorsteinn Tómasson, forstjóri
Rannsóknastofnunar landbúnað-
arins, hafði frumkvæði að. Hún
hófst árið 1987 og er eins konar
fyrirmynd að tilraun Steins en
með Emblu var ræktað upp af-
brigði birkis sem einkum hentar á
Suðurlandi.
Steinn segir að þessi ferill taki í
allt átta til tíu ár og hann er sann-
færður um að tilraunin eigi eftir
að heppnast. „Með því að velja fal-
legustu og kostamestu trén í
skóginum og æxla þeim saman í
einangruðu rými fæst betri stofn
því kræklur og kostalítil tré gcta *•
frjóvgað mæðuraar úti í skógin-
um. Með því að taka reistustu trén
fæst það besta út,“ segir Steinn og
minnir á að hliðstætt verkefni
hafi verið unnið áður í Gróðrar-
stöðinni Mörk sem sé Embla,
fyrsta íslenska yrkið.
Norðlenskt
afburðabirki
„Vonir standa til að við fáum
með þessu norðlenskt afburða-
birki,“ segir Steinn að lokum um
markmið tilraunarinnar.
Steinn hefur siðustu misseri
stundað rekstrarfræðinám við
Samvinnuháskólann á Bifröst.
Lauk hann í vor BS-prófí í rekstr-
arfræði og (jallaði ritgerð hans
um umhverfisstjómun í íslenskum
fjármálafyrirlækjum. Hann er nú
á leið til Danmerkur í meistara-
nám f stjórnun með áherslu á um-
hverfisstjórnun.