Morgunblaðið - 14.07.2000, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 14. JIJLI2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Bandaríkjaþing tregt til að veita nægilega fjármuni svo
lækka megi skuldir fátækustu ríkja heims
Neitunarvaldi beitt
nema upphæðin hækki
Washington. AP.
RÍKISSTJÓRN Bills Clintons
Bandaríkjaforseta hótaði því á mið-
vikudag að beita neitunarvaldi á
frumvarp bandaríska þingsins um
fjárhagsaðstoð við fátækustu ríki
heims nema þingið hækkaði upp-
hæðina sem verja á til þess að
lækka skuldir þessara ríkja.
Lawrence Summers fjármála-
ráðherra og Gene Sperling, for-
maður efnahagsráðs forsetans,
sögðu að sú upphæð sem greint er
frá í frumvarpi fulltrúadeildarinnar
mundi ekki mæta þeim skuldbind-
ingum Bandaríkjastjórnar sem
ákveðnar hefðu verið á fundi sjö
helstu iðnríkja heims á síðasta ári.
Samkvæmt frumvarpinu, sem
samþykkt hefur verið í fjárlaga-
nefnd fulltrúadeildarinnar, verður
aðeins 69 milljónum bandaríkjadala
varið til að létta skuldastöðu fá-
tækustu ríkja heims í stað þeirra
435 milljóna sem rikisstjórn Clint-
ons fór fram á til að aðstoða 40 fá-
tæk ríki. „Frumvarpið sem fyrir
þinginu liggur veitir allt of litlum
fjármunum til að aðstoða fátæk-
ustu ríki heims við að vinna bug á
fátækt og heilsuvanda," sagði
Summers. „Bein afleiðing þessa er
að ráðgjafar forsetans munu fara
fram á það að hann beiti neitunar-
valdi á frumvarpið eins og það lítur
út í dag.“
Óttast
fordæmisgildið
Sperling sagði að lækkun skulda
fátækustu ríkjanna væri efst á
málefnaskrá Clintons og að ríkis-
stjómin ætlaði að beita sér fyrir
því að stefnumálunum yrði hrint í
framkvæmd.
Mál þetta kemur á slæmum tíma
fyrir Clinton sem mun mæta til
fundar sjö helstu iðnríkja heims í
Japan í næstu viku. Á síðustu ráð-
stefnu hétu ríkin því að afskrifa
skuldir fátækra ríkja, að upphæð
50 milljarða bandaríkjadala, en nú
óttast embættismenn Clinton-
stjórnarinnar að afstaða þingsins
kunni að smita út frá sér með þeim
hætti að hin ríkin, Japan, Þýska-
land, Frakkland, Bretland, Italía
og Kanada, muni ákveða að lækka
þær upphæðir sem þau hafa heitið
og þá yrði jafnvel úti um átakið.
„Ef við bregðumst, gefur það öll-
um öðrum ríkjum heims afsökun til
þess að sitja með hendur í skauti,“
sagði Sperling.
Nauðlendingin í Vín
Villandi upp-
lýsingar taldar
líkleg
Vín. AP.
í GÆR var enn ekki fyllilega ljóst
hvað olli því að Airbus 310 farþega-
þota með 150 manns innanborðs
varð að nauðlenda við flugvöllinn í
Vín í fyrradag, en talið er líklegt að
áhöfn vélarinnar hafi fengið rangar
upplýsingar um eldsneytismagnið í
tönkum hennar.
Þotan var á leið frá Krít til Hanno-
ver í Þýskalandi á vegum þýska fyr-
irtæksins Hapag-Lloyd, með 142
farþega og átta manna áhöfn. Til-
kynnti flugstjórinn að báðir hreyflar
hennar hefðu stöðvast og sveif vélin
inn til lendingar í Vín en hafnaði utan
brautar og skemmdist annar hreyfill
hennar og vængur verulega. 26 far-
þegar meiddust lítillega.
Fulltrúar Hapag-Lloyd sögðu að
eftir flugtak á Krít hefði bilun valdið
því að ekki var hægt að taka upp
orsök
lendingarhjól vélarinnar, en af þeim
sökum eyðir hún mun meira elds-
neyti á flugi. Hefði flugstjórinn því
ákveðið að millilenda í Múnchen á
leiðinni til Hannover. Þegar komið
var inn yfir Ungverjaland hefði flug-
stjórinn breytt um áætlun og ákveð-
ið að lenda í Vín, sem hefði átt að
vera auðvelt í ljósi þeirra upplýsinga
sem hann hefði haft um eldsneytis-
magn. Engu að síður hefði vélin orð-
ið eldsneytislaus á leiðinni til Vínar
og nauðlending verið óhjákvæmileg.
Yfirmaður rannsóknarnefndar
flugslysa í Austurríki, sem rannsak-
ar orsakir atviksins, sagðist ekki
telja að við flugstjórann væri að sak-
ast þótt hann hefði ekki lent ein-
hversstaðar fyrr. Gaf yfirmaðurinn í
skyn að upplýsingar um eldsneytis-
magn hefðu verið rangar.
Bradley lýsir loks yfir
stuðningi við Gore
Washington. Reuters, The Daily Telegraph, AFP.
AP
A1 Gore varaforseti hlær á landsfundi samtaka bandarískra blökkumanna í Baltimore í fyrradag.
BILL Bradley, fyrrverandi öldunga-
deildarþingmaður frá New Jersey,
lýsti í íyrsta sinn afdráttarlaust yfir
stuðningi við forsetaframboð Als
Gore í gær - fjórum mánuðum eftir að
hafa beðið ósigur íyrir varaforsetan-
um í forkosningum demókrata.
Bradley kom fram á kosningafundi
Gores í Green Bay í Wisconsin og
lýsti því þá loksins yfir formlega að
hann styddi varaforsetann í kosning-
unum. Þetta er í fyrsta sinn sem þeir
koma fram saman á kosningafundi
eftir að Bradley beið ósigur fyrir Gore
í forkosningunum og varð að draga
sig í hlé í byijun mars.
Varaforsetinn sagði að Bradley
hefði fengið mikið fylgi í forkosning-
unum og stuðningur hans væri því
mjög mikilvægur.
Þeir beindu báðir spjótum sínum
að forsetaefni repúblikana, George
W. Bush, ríkisstjóra í Texas, sem
demókratar hafa gagnrýnt fyrir að
leggja meiri áherslu á að lækka
skatta á hátekjufólk en að bæta kjör
fátækra Texasbúa. Andstæðingar
Bush spá því að efnahagsstefna hans
leiði til fjárlagahalla í Texas á næsta
ári.
Gore og Bradley taka undir þessa
gagnrýni og segja að verði Bush
næsti forseti leiði efnahagsstefna
hans til þess að fjárlagaafgangur
Bandaríkjanna verði að engu og efna-
hagur landsins dragist saman.
Bush með forskot
Ný skoðanakönnun, sem birt var í
fyrradag, bendir til þess að tæpur
þriðjungur bandarískra kjósenda telji
að ekki skipti miklu máli hvort Gore
eða Bush verði næsti forseti Banda-
ríkjanna. í samskonar könnunum fyr-
ir forsetakosningarnar 1976 og 1992
voru 18% kjósendanna þeirrar skoð-
unar að litlu máli skipti hvor fram-
bjóðenda stóru flokkanna færi með
sigur af hólmi.
Samkvæmt könnuninni er Bush
með 42% íylgi en Gore 35%. Könnun-
in var gerð 14.-28. júní og skekkju-
mörkin voru 2,5%.
Óttast að Hillary Clinton
skyggi á Gore
Athygli bandarískra fjölmiðla bein-
ist í æ ríkari mæli að framboði Hillary
Clinton forsetafrúar í öldungadeildar-
kosningunum í New York og aðstoð-
armenn Gores hafa áhyggjur af því að
hún skyggi á varaforsetann í kosn-
ingabaráttunni. Þeir óttast að það
geti kostað hann forsetaembættið.
„Menn sjá það æ betur að Hillary
er stjama að upplagi en Gore ekki,“
sagði demókrati á bandaríska þing-
inu. „Því harðar sem hann leggur að
sér þeim mun veikari verður hann.“
Forsetafrúin sækist nú eftir því að
verða á meðal aðalræðumanna á
flokksþingi demókrata í Los Angeles í
næsta mánuði. Steli hún senunni á
flokksþinginu þykir ólíklegt að Gore
takist að snúa vöm í sókn í baráttunni
við Bush um forsetaembættið.
Bill Daley, kosningastjóri Gores,
hefur viðurkennt að varaforsetinn
eigi á brattann að sækja og þurfi að
sýna á flokksþinginu að hann sé „ekki
leiðinlegt lík eða maður sem getur
ekki talað“ eins og margir hafi talið
síðustu átta árin.
Skoðanakannanir benda til þess að
Hillary Clinton sé með naumt forskot
á keppinaut sinn, Rick Lazio, fram-
bjóðanda repúblikana í öldungadeild-
arkosningunum í New York. Fari hún
með sigur af hólmi er líklegt að hún
eigi mikla möguleika á að verða for-
setaefni demókrata í kosningunum
árið 2004. Þótt hún hafi lofað að sitja í
öldungadeildinni allt sex ára kjör-
tímabilið nái hún kjöri er talið að hún
hafi þegar sett stefnuna á Hvíta hús-
ið. Hún hefur einkum beint spjótum
sínum að Bush og fleiri forystumönn-
um repúblikana í kosningabaráttunni
að undanfómu en ekki að Lazio, sem
er lítt þekktur í Bandaríkjunum.
Tveir aðrir geta gert strik
í reikninginn
Auk Bush og Gore verða tveir aðrir
í framboði í forsetakosningunum í
nóvember. Ljóst er að vinstrimaður-
inn Ralph Nader verður frambjóð-
andi Græna flokksins og Iíklegt er að
hægrimaðurinn Pat Buchanan, sem
gekk úr repúblikanaflokknum í febr-
úar, verði forsetaefni Umbótaflokks-
ins.
Þetta er í annað sinn sem Nader
býður sig fram í forsetakosningum og
hann fékk aðeins 1% atkvæðanna í
síðustu kosningum. Fylgi hans virðist
þó hafa aukist á meðal óháðra kjós-
enda sem eru ekki sáttir við fram-
bjóðendur stóm flokkanna. Þessum
kjósendum virðist fara fjölgandi.
Margir þeirra kusu Ross Perot í for-
setakosningunum 1996 og John
McCain þegar hann veitti Bush harða
keppni í forkosningum repúblikana
fyrr áárinu.
Skoðanakannanir benda til þess að
11% kjósendanna styðji frambjóðend-
ur litlu flokkanna, þar af 7% Nader og
4% Buchanan.
Taki þeii- verulegt fylgi af fram-
bjóðendum stóru flokkanna gæti það
ráðið úrslitum í kosningunum verði
barátta þeirra jöfn. Reyni Bush og
Gore að höfða til vinstri- og hægri-
sinnaðra stuðningsmanna Naders og
Buchanans gæti það reynst þeim
dýrkeypt því þeir þurfa fyrst og
fremst að fá atkvæði miðjumanna til
að ná kjöri og varast að fæla þá frá
sér.
Yfír á rauðu Ijósi
800 manns
farast
árlega
Washington. Reuters.
BÍLSTJÓRAR sem ákveða á síðustu
stundu að láta vaða og fara yfir á
rauðu ljósi verða árlega átta hund-
ruð manns að bana í Bandaríkjunum
og talið er að 200 þúsund slasist af
þessum sömu völdum, að því er fram
kemur í niðurstöðum könnunar sem
bfrtust í bandaríska blaðinu USA
Today.
Þjóðvegatryggingastofnunin
bandaríska gerði könnunina og
byggði hana á opinberum tölum.
Kom í ljós að yfir sex þúsund manns
höfðu látist á árunum milli 1992 og
1998 í slysum er urðu þegar öku-
menn fóru yfir á rauðu, að því er
blaðið greinir frá. Um það bil helm-
ingur þeirra er fórust voru gangandi
vegfarendur eða fólk sem var í bílum
sem lentu í árekstri við bílana sem
fóru yfir á rauðu.
Þá sagði blaðið að kannað hefði
verið hlutfall þeirra sem fóru yfir á
rauðu miðað við hverja 100 þúsund
íbúa í hverju ríki Bandaríkjanna, og
kom í ljós að dánartíðni af þessum
sökum var hæst í Arizona, eða 7,1
dauðsfall, þá kom Nevada með 3,9
dauðsföll, Michigan 3,7, Texas 3,5 og
Alabama 3,4.
-----+++-------
Noregur
Hámarks-
hraðinn
í 70 km
HÁMARKSHRAÐI á vegum úti í
Noregi er 80 km á klst. en nú hefur
norska samgönguráðuneytið lagt til,
að hann verði víða færður niður í 70
km í því skyni að draga úr alvarleg-
urn slysum.
Ástæðan fyrir þessu er sú að fyrir
nokkru var ákveðið að lækka hrað-
ann úr 80 í 70 á ákveðnum kafla
E-18-vegarins á Vestfold. Þar hafði
verið mikið um óhöpp og slys en við
breytinguna fækkaði þeim verulega.
Þess vegna er nú stefnt að því, að
hámarkshraðinn verði 70 km á 20%
alfra þjóðvega utan þéttbýlis frá og
með næstu áramótum. Kom þetta
fram í Aftenposten í gær.
Ef miðað er við fyrri ár er ekki
ólíklegt, að 90 manns týni lífi í um-
ferðinni í Noregi í júní, júlí og ágúst
og um 3.000 slasist.
(