Morgunblaðið - 18.08.2000, Blaðsíða 44

44 FÖSTUDAGUR 18. ÁGÚST 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Ragnar Þor-
grímsson fæddist
í Reykjavík 3. desem-
ber 1908. Hann lést,
að hjúkrunarheimil-
inu Skógarbæ 10
ágúst síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Þorgrímur Jónsson
og Ingibjörg Þóra
Kristjánsdóttir
kennd við Laugar-
^ nes. Systkini Ragii-
ars: Jón Kristján, Ól-
afur Þorsteinn,
Pétur, Guðrún Sig-
ríður, Þorbjörg og
Gestur, sem er einn eftirlifandi af
systkinahópnum frá Laugarnesi.
Ragnar fluttist ungur til Viðeyjar
með foreldrum sínum. Þau fluttu
aftur til Reykjavíkur haustið 1914
en vorið eftir fengu Þorgrímur og
Ingibjörg ábúð í Laugarnesi.
Ragnar kvæntist 15. október
1938 eftirlifandi konu sinni, Mar-
gréti Þórunni Helgadóttur frá
Þyrli í Hvalfirði. Þau eiga tvær
Eins og afi er í minningunni var
hann stundum svolítið þögull, sat
'kann.ski íhugull yfir taflinu sínu og
skoðaði næsta leik. Sömu þohnmæði
sýndi hann okkur systkinunum þeg-
ar hann kenndi okkur mannganginn,
spilaði við okkur og leyfði okkur jafn-
vel að vinna endrum og eins með
mikilli fyrirhöfn. Sú tilfinning, sem
er sterkust hjá mér, er hlýjan og róin
sem geislaði af afa og mun alltaf
fylgja mér.
Afiminn
I huga mér
égalltafsé,
brosogglaðlegaugu.
Þarégsá
augun b!á,
sem mér unnu forðum.
Kyrrðogró
þar alltaf bjó,
semafivaroger.
Erkveðéghann
með gleði finn,
aðhannlifirennímér.
(M.Þ.S.)
Margrét Þórunn
Stefánsdóttir (Magga).
Elsku afi.
Það er alltaf sárt að kveðja og þú
ert búinn að vera eins og klettur í
gegnum allt mitt líf.
Þú kenndir mér og okkur systkin-
inum svo margt. Þú kenndir mér til
dæmis að synda, tefla, keyra bfl og
varst alltaf boðinn og búinn til að að-
stoða okkur á lífsins braut.
Það var svo gaman að koma til afa
og ömmu á Hofteiginn, það var alltaf
svo vel tekið á móti manni þar. Afi
sat í stólnum sínum og hlustaði á há-
degisfréttirnar eftir hádegismatinn
en þegar fréttimar voru búnar var
alltaf gripið í taflið. Eg náði nú aldrei
neinum árangri á þeim slóðum en
* Raggi bróðir var alltaf tilbúinn til að
spila eina skák. Amma kom með kaffi
handa ykkur tveimur og nokkra suð-
usúkkulaðibita með og þá var hátíð í
bæ hjá okkur krökkunum.
Fyrst og fremst var afi góður mað-
ur sem erfitt er að kveðja. Þú munt
alltaf lifa í hjarta mínu og ég mun
alltaf sakna þín.
Ástarkveðja,
Ingibjörg Stefánsdóttir (Imba).
Það var náttúrlega algjört sjokk
,að frétta af andláti afa, seint að
kvöldi 10. ágúst. Fyrst á eftir leið
mér eins og það væri erfitt að anda.
Þessi maður sem hefur verið eins og
klettur í lífi mínu, tákn heiðarleika
og skynsemi. Maðurinn sem ég man
ekki eftir að hafi hækkað róminn eða
talað höstuglega til nokkurs manns
en gat samt sannfært alla með
skynsamlegum rökræðum. Maður-
inn sem var fullur kærleika og hlýju í
dætur: 1) Kolbrún, f.
12.10. 1939, hún er
arkitekt í Þránd-
heimi, var gift Ing-
vari Mikkelsen, og
eiga þau þijú böm;
Eddu Mrgréti, f.
11.2. 1963, Ragnar
Þór, f. 28.9. 1966 og
Ásu Maríu, f. 4.10.
1972. 2) Guðrún, f.
23.8. 1946, nuddari í
Reykjavík, gift Stef-
áni Ingólfssyni
markaðsstjóra, þau
eiga fimm börn;
Ragnar Inga, f. 5.12.
1964, Ingibjörgu, f. 6.11. 1967,
Ingólf, f. 13.1.1970, Margréti Þór-
unni, f. 29.11.1978 og Stefán Gest,
f. 21.2. 1982. Barnabarnabörn eru
fjögur.
Ragnar sterfaði hjá SVR í nær
55 ár og var ökukennari lengst af.
Utför Ragnars fer fram frá
Laugarneskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
garð okkar allra.
Eftir að ég jafnaði mig svolítið og
minningarnar komu upp í hugann
breyttist líðan mín. Þar sem það er
ómögulegt að minnast afa á annan
hátt en þannig að manni líði betur.
Ég minntist þess hvemig hann
kenndi mér að synda, öllum ferðalög-
unum sem við fórum með afa og
ömmu, þegar hann kenndi mér skák
með ótrúlegri þolinmæði og á bfl þar
sem hann þurfti að vera nokkuð
ákveðinn til að sannfæra mig um að
ég væri ekki í Formúla 1.
Einnig þegar maður tók ákvarð-
anir í lífinu vildi hann alltaf fá að vita
hvað væri á seyði og ég gat alltaf
treyst á stuðning hans þegar á þurfti
að halda.
Afi minn, ég kveð þig með sorg í
hjarta en aðdáun og einlægu þakk-
læti í huga.
Ragnar Ingi.
„Ó, Jesú, bróðir besti“ sungu
bömin í Laugarnesi og á bæjunum í
kring þegar ég var lítill. Kannski hef-
ur Inga kennt okkur þetta. Inga var
vinnustúlka, á óvissum aldri frá
vöggu til grafar, vinkona mömmu og
hjálparhella. Hún vissi allt um bróð-
urinn besta. En ég vissi það líka. Það
var hann Ragnar, bróðir minn.
Ég held að Ragnar hafi verið ham-
ingjusamur maður allt sitt líf. Það
sést á öllu því góða sem hann gerði,
og því sem hann gerði ekki. Hann
var alltaf glaður, alltaf gefandi, án
þess að krefjast umbunar.
Svo eignaðist hann Möggu, og hún
hann, og heimurinn þau bæði og
dæturnar tvær. Nú er Ragnar dáinn
og hann dó eins og hann lifði, í æðm-
lausri sátt.
Samt lifir hann enn og mun lifa í
minningu þeirra sem nutu hans og
gjarnan vfldu feta í fótspor hans,
meðan enn er stund.
Gestur.
Elsku afi, mig langar að fá að
kveðja þig með fáeinum orðum.
Það er erfitt til þess að hugsa að
þú sért búin að yfirgefa þetta jarðlíf.
Þar sem þú varst búinn að vera
veikur um tíma vissi maður að hverju
stefndi en þrátt fyrir það kom fregn-
in um andlát þitt sem reiðarslag. Það
er einhvem veginn ekki hægt að
hugsa sér að afi sé ekki lengur hér.
Fyrir 14 árum kom ég inn í fjöl-
skylduna, sem kærasta Ragnars
Inga, barnabarns Ragnars. Mér var
strax tekið eins og dóttur og hefur
alltaf fundist ég umvafin sterkum
kærleika, vináttu og traustum stuðn-
ing, sem mér hefur þótt einstaklega
vænt um.
Afar mínir létust báðir áður en ég
fæddist og mér hefur oft fundist eins
og Ragnar væri sá afi sem ég sakn-
aði. Hann var traustur klettur í til-
verunni ásamt konu sinni, Margréti,
sem varð líka eins og amma mín.
Árið 1990 fluttum við til Svíþjóðar
og bjuggum þar í 10 ár. Við komum
heim á hverjum jólum og fyrstu árin
gistum við alltaf hjá afa og ömmu á
Hofteignum.
Það var yndislegur tími þar sem
við fengum að njóta þeiira ótrúlegu
gestrisni og góðra samverustunda.
Það var alltaf gott og gaman að
sækja þau heim.
Þegar að ég hugsa um afa koma
upp í huga mér orð eins og traustur,
heiðarlegur, ráðagóður og ástríkur.
Alltaf hefur afi verið tilbúinn að að-
stoða okkur með hvað sem er, hvort
sem það var að gefa okkur góð ráð,
lána okkur bílinn sinn eða hjálpa
okkur að kaupa hús. Hann fylgdist
vel með hvað við vorum að gera
hveiju sinni og sérstaklega núna síð-
ustu mánuði þegar að við vorum að
flytja aftur heim til Islands. Þrátt
fyrir veikindi sín gat hann alltaf
spurt hvernig gengi nú að selja húsið
og fyrirtækið í Svíþjóð. Og hvemig
Ragga gengi nú í motocrossinu.
En nú ert þú horfinn á vit feðr-
anna. Maður fylhst söknuði og finnur
mikinn tómleika hvolfast yfir sig. En
um leið og maður fer að hugsa um
þig fyllist hugurinn af ótal minning-
um og allar eru þær góðar. Þú verður
ljóslifandi og þannig muntu lifa
áfram í minningum okkar.
Elsku amma, Gúkka, Stebbi og
fjölskylda, ég votta ykkur mína
dýpstu samúð á þessari erfiðu
stundu, en við vitum að allar góðu
minningarnar sem þið eigið um hann
afa eiga eftir að gefa ykkur styrk.
Guð blessi þig!
Þúblómfékkstgrætt
og bjart um nafn þitt er.
Og vertu um eilífð ætíð sæll.
Vér aldrei gleymum þér.
(Jón Trausti.)
Steinunn Valdimarsdóttir.
Mér brá við á sunnudagsmorgun-
inn var þegar ég fregnaði andlát
Ragnars Þorgrímssonar, föðurbróð-
ur míns, yfir hafið til Minneapolis í
Bandaríkjunum þar sem ég var á
ferð. Þó þurfti það ekki að koma á
óvart eins og heilsu hans var háttað
síðustu misserin. Engu að síður datt
mér ekki í hug þegar ég heimsótti
hann fyrir um þremur vikum að það
yrði síðasta sinn sem fundum okkar
bæri saman. Úthafið og hálft amer-
íska meginlandið skildu okkur að
þegar hann lést en ferð mín var senn
á enda og ég komst heim í tæka tíð til
þess að kveðja frænda minn sóma-
samlega.
Ragnar ólst upp í sjö systkina hópi
í Laugamesi, sem var þá rétt utan
við Reykjavík, og varð stoð og stytta
foreldra sinna við búskapinn þegar
hann stálpaðist. Árið 1929 tóku hann
og Sigríður, systir hans, við búð
bræðra sinna, Olafs og Péturs, á
horni Sundlaugavegar og Laugar-
nesvegar og voru um hríð kaupmenn
í þessu litla sveitaþorpi. Ólafur og
Pétur stofnuðu Strætisvagna
Reykjavíkur árið 1930. Tveimur ár-
um síðar fór Ragnar að keyra strætó
og rak búðina í nokkur ár samhliða
akstrinum en seldi hana síðan og
starfaði eftir það alla starfsævi sína
hjá Strætisvögnunum, var lengst af
eftirlitsmaður og sá um daglegan
rekstur vagnaflotans. Hann kvænt-
ist eftirlifandi eiginkonu sinni, Mar-
gréti Helgadóttur frá Þyrli í Hval-
firði, haustið 1938.
Ragnar lét sér ekki nægja að
starfa hjá Strætó heldur gerðist
hann ökukennari og vann við þá iðju
meira en hálfa öld. Þolinmæði hans
við ökukennsluna var við brugðið og
ég efast ekki um að allir þeir nem-
endur sem hann tók að sér hafi náð
bflprófi með sóma. Einkum var hann
þó þekktur fyrir sérstakt lag sitt á að
gera rosknar konur að fyrirmyndar-
bflstjórum.
Rósemi og jafnaðargeð einkenndu
Ragnar Þorgrímsson öðru fremur og
frá honum stafaði hlýja og traust.
Það var ætíð þægilegt að vera sam-
vistum við hann og gaman að spjalla
við hann. Hann var sósíalisti af
innstu hjartans sannfæringu en haf-
inn upp yfir alla stjórnmálaflokka
sem kenna sig eða kenndu sig við þá
hugsjón. Sósíalismi Ragnars byggð-
ist á samkennd hans með samferða-
fólki sínu og umhyggju fyrir þeim
sem minna máttu sín. Væru fleiri
jafnheilir og einlægir í þeim efnum
og hann var væri heimurinn betri en
hann er nú.
Það var í fullkomnu samræmi við
aðra þætti í persónu Ragnars að
helsta áhugamál hans var skák, sá
íhuguli og hljóðláti leikur og forðum
tóku þeir Kristján bróðir hansmarga
skákina við búðarborðið í Laugar-
nesbúðinni, blindskák af hálfu Ragn-
ars sem hélt áfram að sinna við-
skiptavinum sínum.
Hann tefldi mikið hjá Strætó og
lagði fyrirtækinu lið sitt í firma-
keppni, náði góðum árangri en taldi
sig þó aðeins í hópi minni spámanna í
skákinni.
Það var þó eflaust meh'a af lítillæti
hans en raunsæju mati á eigin getu
en undir niðri vissi hann vel hvers
hann var megnugur og reyndi meira
að segja að gera mig, frænda sinn
ungan, að skákmanni. En þar brást
honum bogalistin! Ragnar lét af
störfum hjá Strætó árið 1978, þegar
hann varð sjötugur, en svo vildi til að
þá vantaði mann til að annast far-
miðasölu á Hlemmi. Þar sem hann
var vel kunnugur þeim þætti starf-
seminnar tók hann starfið að sér og
sinnti því í 12 ár. Þegar hann dró sig
loksins í hlé, rúmlega áttræður, var
hann enn vel á sig kominn líkamlega
og andlega, fór í sundlaugar eld-
snemma á morgnana með Margréti
konu sinni og „krolaði", eins og hann
nefndi skriðsundið, ekki minna en
400 metra í einu.
Ragnar og Margrét reistu hús við
Hofteig 21, ásamt Ingibjörgu móður
hans árið 1946 og áttu þar heimili sitt
í 47 ár. Árið 1993 seldu þau íbúð sína
á Hofteignum og keyptu íbúð á 12.
hæð í Árskógum 8, við rætur Breið-
holts, þar sem sér yfir Laugarnes-
landið gamla, æskuslóðir Ragnars.
Um þær mundir fór heilsu hans að
hraka, elli kerling náði smám saman
yfirhöndinni og kraftarnir dvínuðu.
Fjölskyldan umvafði hann hlýju
þennan erfiða tíma, einkum Margrét
sem er enn við ágæta heilsu þótt hún
nálgist nú nírætt.
Guðrún dóttir þeirra og Stefán
Ingólfsson, eiginmaður hennar, litu
til með þeim daglega og Kolbrún,
eldri dóttir þeirra, sem hefur verið
búsett í Noregi meira en þrjá ára-
tugi, kom heim eins oft og henni var
unnt, var hér síðast fyiir þremur vik-
um.
Eftir fráfall Ragnars Þorgríms-
sonar er aðeins Gestur faðir minn
eftir af systkinunum í Laugarnesi.
Heimurinn er ekki samur en minn-
ingin um góðan mann sem bætti til-
veruna með hérvist sinni, hún deyr
aldrei.
Þorgrímur Gestsson.
Fátt er betra en leggjast til hvfld-
ar eftir langan og strangan vinnu-
dag. Þann veg hygg ég að Ragnari,
móðurbróður mínum, hafi liðið þegar
hann sofnaði svefninum langa á
fimmtudagskvöldið í síðustu viku.
Það á ekki að ríkja sorg yfir því að
rúmlega níræður maður hverfi af
sjónarsviðinu, en það er samt sárt og
tómarúmið mikið. Þá er gott að ylja
sér við minningarnar sem enginn
getur frá manni tekið.
Þau voru mjög náin, móðir mín og
Ragnar, og umgangur alltaf mikill
milli heimila okkar. Þegar ég missti
föður minn kornungur var það því
ekkert undarlegt að Ragnar yrði mín
föðurímynd - sá maður sem ég taldi
mestan og vildi líkjast, sá maður sem
alltaf var hægt að leita til ef á þurfti
að halda, maðurinn sem allt gat.
Það var Ragnar sem fór með mig í
sund og á skíði þegar ég var lítill og
það var Ragnar, ásamt fleirum, sem
kenndi mér að spila á spil og fór að
nota mig sem fjórða mann í bridds
þegar annan betri vantaði. Það var
líka Ragnar sem sagði mér, skömmu
eftir að ég var fermdur, að nú væri
ég kominn í fullorðinna manna tölu,
og nú gæti ég talað um pólitík. Ég
var stoltur eins og hani þegar ég kom
heim og sagði móður minni að við
Ragnar hefðum verið að tala um póli-
tík, en þegar hún spurði nánar út í
umræðurnar varð mér svarafátt, því
ég botnaði ekkert í pólitík þá frekar
en núna, - vissi bara að slíkum um-
ræðum fylgdi mikill hávaði.
Það var líka Ragnar sem vakti mig
einn laugardagsmorgun, skömmu
RAGNAR
ÞORGRÍMSSON
áður en ég varð sautján ára, og sagði
að nú væri ekki til setunnar boðið
með að fara að læra á bfl.
Seinna á lífsleiðinni tók Ragnar á
sig ímynd ættarhöfðingjans, því
Ragnar var svo lánsamur að eiga
góða konu, hana Möggu, og saman
ráku þau á Hofteignum „félagsmið-
stöð Laugarnesættarinnai'". Þar
kom ættin saman við hin ýmsu tæki-
færi. Þar hitti maður frænda og
frænkur og sum þeirra fjarskyldari
en svo að ég kynni skil á þeim fyrr en
á fullorðinsárunum. Það er ljúft að
minnast þess, þegar borðin á Hof-
teignum svignuðu undan bakstrinum
hennar Möggu og pólitíkin var kom-
in á fullt inni í stofu og hávaðinn, að-
allega í þeim Júlla og Pétri, yfir-
gnæfði allt annað í húsinu.
Jafnframt því að standa fyrir sam-
komum ættarinnar hélt Ragnar
áfram að vera þessi rólyndi, jarð-
bundni og trausti maður sem alltaf
var hægt að leita til þegar góð ráð
vantaði. Þessi bjargfasti klettur sem
tilveran byggðist á. Imynd fjölskyld-
ubanda og þeirra róta sem ég er
kominn af. Það var tilhugsunin um
þessar rætur sem gerði það að verk-
um að ég gat aldi-ei hugsað mér að
setjast að erlendis. Ég gat einfald-
lega ekki hugsað mér tilveruna fjarri
þessum rótum, - mér hefði liðið eins
og ég væri aleinn í heiminum.
Það verður gott til þess að vita,
þegar þar að kemur, að Ragnar verð-
ur í móttökunefndinni sem tekur á
móti mér hinum megin.
Þorgrímur Eiríksson.
„Ronja hafði aldrei séð neinn
deyja og hún grét ofurlítið. En hann
var orðinn svo þreyttur upp á síð-
kastið, hugsaði hún, nú getur hann
kannski hvílt sig ofurlítið á einhverj-
um öðrum stað sem ég þekki ekki.
En Matthías gekk hágrátandi
fram og aftur í steinsalnum og hróp-
aði: „Hann hefur alltaf verið til! Og
nú er hann horfinn!" Þá sagði Lov-
ísa: „Matthías, þú veist að enginn
verður alltaf til. Við fæðumst og við
deyjum, þannig hefur það alltaf ver-
ið, því ertu að barma þér?“ „En ég
sakna hans,“ hrópaði Matthías. „Ég
sakna hans svo að hjartað er að
springa!" ... Síðan sat hann og hallaði
sér ýmist að Lovísu eða Ronju og
grét úr sér sorgina yfu' Skalla-Pétri
sem hafði alltaf verið til í lífi hans og
var nú ekki lengur til.“
Þessar línur úr bók Astrid Lind-
gren um Ronju ræningjadóttur
koma oft upp í huga minn þegar ég
hugsa um fráfall einhvers sem hefur
alltaf verið til, einhvers sem er órjúf-
anlegur hluti af lífi mínu. Með ein-
földum orðum hittir frásögnin hvern
þann sem hefur lifað slíkan missi
beint í hjartastað. Það er alltaf sárt
að kveðja, jafnvel þegar löngu og
góðu lífi lýkur, jafnvel þegar þján-
ingar eru á enda.
Ragnar föðurbróðir minn hefur
alltaf verið til í lífi mínu. Og ekki
bara hann, heldur þau bæði, Ragnar
og Magga, sjaldan nefnd nema í
sömu andránni.
Við systkinin vorum þeirrar gæfu
aðnjótandi að alast upp í stórri fjöl-
skyldu þar sem talsverður samgang-
ur var milli frændfólksins, en sam-
bandið við þau Möggu og Ragnar og
fjölskyldu þeirra var alltaf nánara en
við nokkra aðra fjölskyldumeðlimi.
Það var ekki langt að fara niður á
Hofteig frá heimili okkar á Laugar-
ásveginum og í þá daga leit fólk enn-
þá inn, skrapp í kvöldkaffi eða
sunnudagsheimsókn án formlegra
heimboða. Okkur krökkunum stóð
heimilið alltaf opið ef við þurftum
samastað milli skólatíma eða eftir
skóla, stundum í lengri tíma ef pabbi
og mamma fóru í ferðalag. Ég finn
ennþá vellíðan og friðsæld þegar ég
hugsa til stunda á Hofteignum, sé
fyrir mér holið og skotið við glugg-
ann þar sem ég sat og lék mér í
sólskinsbletti með leikföng systr-
anna, bollastell og dúkkur í hekluð-
um kjólum. Magga söng við vinnu
sína í eldhúsinu og þegar við sett-
umst að hlöðnu kaffiborðinu borðuð-
um við fyrst brauðsneið, svo kökur.
Stundum settist Ragnar við fallega
taflborðið með okkur og kenndi okk-
ur að tefla.
Þegar ég fullorðnaðist og eignað-
ist sjálf fjölskyldu urðu heimsóknir