Morgunblaðið - 13.09.2000, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
MIÐVIKUDAGUR 13. SEPTEMBER 2000 23
Tvær nýjar bækur um breska stjórnarsamlyndið
Astir samlyndra eða
ósamlyndra hjóna?
Leiðandi ráðherrar halda því fram að aldrei
hafí jafnhugmyndafræðilega samhent
stjórn setið að völdum í Bretlandi og sam-
starfíð sé eins og í besta hjónabandi. Sigrún
Davíðsdóttir segir efni tveggja nýrra bóka
sýna að slíkar fullyrðingar eru engin trygg-
ing fyrir persónulegu samlyndi.
Peter Mandelson
Tony Blair
Gordon Brown
„GORDON rífst við Tony, sem hef-
ur fryst Mo úti. Peter hefur rekið
rýting í Mo, sem hefur dreift ill-
kvittnum orðrómi um Gordon.
Gordon finnst Tony vera hagfræði-
legur kjáni. Örvæntingarfullur
Tony segir að Gordon þurfi að
eignast fjölskyldu.“ Þetta er ekki
endursögn á efnisþræði breskrar
sápu, heldur knappur úrdráttur
Financial Times á tveimur bókum,
sem fjalla um að þvi er virðist
stormasama sambúð í bresku
stjórninni.
Önnur bókin, Servants of the
People (Þjónar fólksins) er eftir
Andrew Rawnsley blaðamann hjá
The Observer, en hin er um Mo
Mowlam eftir Juliu Langdon, sem
er einnig blaðamaður. Eins og í
fleiri bókum af þessu tagi vantar
ekki orðréttar tilvitnanir, jafnvel í
símasamtöl Tony Blair forsætisráð-
herra og Gordon Brown fjármála-
ráðherra.
Breskir fjölmiðlar birtu um
helgina útdrætti úr báðum bókun-
um. Peter Mandelson, írlandsmála-
ráðherra og ein aðalpersónan í báð-
um bókunum, lét hafa eftir sér að
það væri athyglisvert til þess að
hugsa að bækur af þessu tagi væru
ekki lengur ætlaðar til sölu í bóka-
búðum. „Þær eru skrifaðar til birt-
ingar sem framhaldsefni í dagblöð-
unum, þar sem höfundurinn fær
stórar upphæðir að launum og til
að fá þessar stóru upphæðir verða
þeir að blása allt upp,“ sagði Mand-
elson.
Þjónar fólksins eða
eigin hagsmuna?
í bókinni um þjóna fólksins er
það einkum samband yfirþjónanna
Blair og Brown sem er uppistaðan.
ímyndin, sem höfð var til viðmið-
unar við uppbyggingu flokksins eft-
ir eyðimerkurgöngu í 17 ára stjórn-
arsetu íhaldsflokksins, var byggð á
stjórnspeki viðskiptafræðinnar.
I Nýja verkamannaflokknum hf.
er Blair stjórnarformaðurinn,
Brown framkvæmdastjórinn. Blair
er farandsalinn brosandi, Brown
maðurinn sem töggur eru í.
Tvímenningarnir taka einnig
ákvarðanir á ólíkan hátt. Blair ráð-
færir sig við hundrað manns,
hringsólar lengi og tekur svo
ákvörðun. Brown hugsar mest í
einrúmi, ráðfærir sig aðeins við ör-
fáa nána ráðgjafa, svo kemur
ákvörðunin eins og þruma úr heið-
skíru lofti og Brown leggur allt sitt
í að fá sínu framgengt.
Vandinn er að samband þessara
tveggja manna er ekki eins og best
verður á kosið. Brown, sem er
þungur og grufiandi, gleymir engu
og er einstaklega fylginn sér, getur
ekki sætt sig við að Blair varð for-
maður en ekki hann. Brown átti
ríkan þátt í endursköpun flokksins
og þó allt bendi til að Blair hafi
orðið formaður eftir að þeir tveir
sömdu um það sín á milli virðist
Brown aldrei hafa komist yfir
þetta.
Þeir sem til þekkja halda því
fram að öll samskipti tvímenning-
anna markist af því að Brown álíti
Blair standa í óendanlegri þakkar-
skuld við sig. Blair hefur iðulega
haft ástæðu til að ergja sig yfir
Brown og Brown tók því ekki þegj-
andi þegar það lak út eitt sinn að
náinn samstarfsmaður Blair áliti
Brown gallaðan á sálinni.
EMU-stefnan mótuð
í blaðaviðtali
í bók Rawnsley er einnig rakið
hvernig einstök mál bera stöðugt
merki átakanna milli þessara
tveggja manna. Brown er tregur til
að horfa á eftir Bretum inn í Efna-
hags- og myntsamband Evrópu,
EMU, meðan Blair vill halda öllum
dyrum opnum. í röskum leik haust-
ið eftir kosningarnar 1997 lét
Brown að því liggja í blaðaviðtali
að EMU-aðild Breta á kjörtímabil-
inu væri óhugsandi.
Hið bitra var að Brown gat hald-
ið því fram að Blair hefði samþykkt
þessa yfirlýsingu. Hann hafði
nefnilega talað við forsætisráðherr-
ann í fimm mínútur í símann, með-
an Blair var upptekinn af öðru og
Blair þá samþykkt að Brown
skýrði stefnuna. Þeir létu hins veg-
ar órætt hver stefnan væri.
Alastair Campbell, blaðafulltrúi
Blairs, las viðtalið yfir, en reiknaði
með að Blair hefði samþykkt efnið
fyrirfram. „Verstu mistök mín,“
sagði Campbell síðar. Það var ekki
fyrr en öskureiður Mandelson
hringdi með blaðið í höndunum og
las upp úr því að Blair frétti af
þessari stefnu stjórnarinnar, virtist
hafa haldið að Brown yrði bara
áfram loðinn um málið eins og
hann sjálfur.
„Samþykktir þú þetta?“ spurði
Mandelson. „Ég veit það ekki,“
svaraði Blair. „Hvað er um að
vera?“ Það sem hafði gerst var að
EMU-aðild hafði verið útilokuð af
Brown í einni svipan. Síðan hefur
öll EMU-stefna stjórnarinnar verið
mörkuð þessu og Blair aldrei kom-
ist frá þessu. Andúð bresks al-
mennings í garð EMU hefur held-
ur ekki auðveldað málið.
Hatur og
öfund
Eins og fleira í samskiptaörðug-
leikum stjómarinnar eiga sam-
skiptaörðugleikar hinnar geysivin-
sælu Mo Mowlam, Peter
Mandelson eftirmanns Mowlam
sem írlandsráðherra og Brown sér
langa sögu, er einkennist af óvild
og öfund. Mowlam og Brown unnu
saman sem þingmenn á sviði efna-
hagsmála. Brown hataði Mowlam
að sögn, hugsanlega vegna þess að
hann sá í henni skæðan keppinaut.
Hann tók aldrei undir neitt sem
hún sagði eða gerði og hún hafði
stöðugtá tilfinningunni að hann
ynni gegn sér.
Á hinn bóginn hélt Brown því
fram að Mowlam bæri út gróusög-
ur um einkalíf hans. Brown er ný-
kvæntur í fyrsta skipti og sögu-
sagnir fyrrum hermdu að hann
hneigðist til karla.
Auðmýking í garð Mowlam hélt
áfram eftir að hún varð írlands-
ráðherra. Blair fól embættismönn-
um sínum ýmis verk sem eðlilegt
mátti teljast að írlandsráðherrann
færi með. Hún varð svo þreytt á
þessu að á fundi með Clinton
Bandaríkjaforseta sagði hún for-
setanum að hún sæi bara um teið.
Hún missti gleði sína þegar erki-
óvinur hennar Mandelson tók við
og lá ekki á því að hann ætti ekki
eftir að valda starfinu. Á móti tal-
aði hann um tjónið, sem „þessi
kona“ hefði valdið í írlands-
deilunni.
Það blikna flestai’ skáldsögur í
samanbúrði við þessar nýju bækur.
Það vakna þó óneitanlega oft
spurningar í huga lesandans um
hverjar heimildirnar séu, en á hinn
bóginn virðast svo margir til frá-
sagnar um afburða slæmt persónu-
samband frammámanna breska
Verkamannaflokksins að það sem
hugsanlega er ekki satt virðist alla
vega geta verið það.
Ný rannsdkn
í Frakklandi
Kúariða
algengari
en talið var
London, París. AFP, The Daily Telegraph.
NÝ rannsókn í Frakklandi bendir
til að kúariða sé útbreiddari í land-
inu en talið var. Að því er fram
kom í dagblaðinu Le Figaro má
gera ráð fyrir að yfir 1.200 skrokk-
ar af sýktu nautakjöti fari á mark-
að í Frakklandi á ári hverju.
Fyrstu niðurstöður rannsóknar á
vegum yfirvalda í Frakklandi hafa
skotið ýmsum skelk í bringu, en
þær gefa til kynna að allt að tveir
nautgripir af hverjum þúsund séu
sýktir af kúariðu. Það er nokkuð
hærra hlutfall en talið hafði verið.
Vísindamenn greindu átta tilfelli
kúariðu eftir að hafa rannsakað
skrokka 4-6 þúsund nautgripa, en
rannsókninni verður haldið áfram
og ráðgert er að taka sýni úr 48
þúsund skepnum.
Virtur franskur dýralæknir,
Jeanne Brugére-Picoux, hefur þó
vefengt niðurstöður rannsóknar-
innar. Hún bendir á að sýni hafi
verið tekin úr skepnum í áhættu-
flokki, sem drápust í slysum eða
var slátrað undir óvenjulegum
kringumstæðum, og fullyrðir að
önnur niðurstaða hefði fengist ef
nautgripirnir hefðu verið valdir af
handahófí.
Það sem af er þessu ári hafa 42
tilfelli kúariðu verið greind í
Frakklandi.