Morgunblaðið - 13.09.2000, Blaðsíða 41

Morgunblaðið - 13.09.2000, Blaðsíða 41
MORGUNBLAÐIÐ MINNINGAR MIÐVIKUDAGUR 13. SEPTEMBER 2000 4 daginn. Þá lagði Indriði fyrir okkur teikningu af forsíðu með gríðarlega stórri andlitsmynd af Albert Guð- mundssyni, og 200 punkta fyrirsögn þvert yfir síðuna þar sem stóð: „Hvert Albert?“ Petta var þegar Al- bertsmálin svokölluðu voru í al- gleymingi og þau voru mál dagsins þennan fyrsta dag. Við Eggert sáum strax að nýir tímar voru í vændum. Allan þann tíma sem við Indriði unnum saman fór vel á með okkur. Við vorum þó alls ekki alltaf sam- mála, hvorki um menn né málefni. Né vorum við endilega sammála um aðferðb’ í blaðamennskunni. Honum þótti ég óþarflega haliur undir ýmis sjónarmið sem hann svona til hægð- arauka kenndi við 68 kynslóðina og hann sakaði mig iðulega um - bæði í gamni og alvöru - að eyðileggja góð fréttamál með því að vera að hringja út um allan bæ og láta einhverja menn sem ekkert vissu meira en ég um málið, fá mig ofan af því að skrifa frétt. Ég hins vegar kallaði þetta að fá hlutina staðfesta. En auðvitað var það stundum rétt hjá Indiða að þeir sem maður var að hringja í eða láta hringja í vissu svosem ekkert meira en við. En aðalsmerki Indriða sem ritstjóra var að hann vildi að við segðum áreiðanlegar fréttir og þá fréttir sem „fólk varðaði um“. Því þrátt fyrir að Indriði hafi verið gríð- ai'lega pólitískur maður, bæði í flokkspólitík og menningarpólitík, þá gerði hann sér far um að halda skoð- unum utan frétta og freistaðist ekki til að stinga undir stól eða hagræða því sem hugsanlega kæmi sér illa fyrir pólitíska samherja. En það var alltaf stutt í kímnina og margar af forsíðufyrirsögnum Tímans frá dög- um Indriða voru ógleymanlegar. Eins var það í greinarskrifunum sjálfum, ef hægt vai', þá þótti honum ekki verra að greinarnar væru skemmtilegar. Einhver sterkasta minning mín um Indriða tengist einmitt þessari glettni hans, þegar hann kom í des- ember upp á Lyngháls neðan af Hót- el Borg þar sem hann hafði verið í löngum hádegismat - einhverju jóla- hlaðborði. Glottandi stakk hann höfðinu í gættina á skrifstofunni minni og bað mig að taka frá frétta- pláss, hann ætlaði að skrifa stórfrétt! Stuttu síðar kom hann til baka með mikla frétt undir fyrirsöginni: „Fjórtán dúka bruni á Hótel Borg“. Þar hafði kviknað í kertaskreytingu á hlaðborðinu og heildsalamir, lög- fræðingamir og pólitíkusamir sem alla jafnan sátu þama í hádeginu, tóku til við slökkvistarfið og notuðu til þess dúka. Það tókst þó ekki betur til en svo að 14 dúka þurfti til að slökkva eldinn! Trúlega er þetta ein- hver fyndnasta frétt sem skrifuð hef- ur verið í íslenskt dagblað og sýnir betur en margt annað hvað hægt er að gera skemmtilegt blaðamál úr til- tölulega litlu tilefni ef sjónarhornið er rétt og frásagnargáfan fyrir hendi. Það er mér mikill heiður og happ að hafa fengið tækifæri til að kynn- ast og starfa með Indriða G. Þor- steinssyni. Aðstandendum hans votta ég samúð mína. Birgir Guðmundsson. Mér barst sú sorgarfrétt sl. sunnudagsmorgun að vinur minn IndriðiG. Þorsteinsson væri allur. Kynni okkar Indriða hófust 1973 þegar ég vann að verkefni fyrir þjóð- hátíðarnefnd en eins og margir muna var Indriði framkvæmdastjóri hátíð- ar til minningar ellefuhundmð ára byggðar á Islandi. Nokkru eftir þjóðhátíðina á Þing- völlum vomm við Indriði saman í bíl á leið til Keflavíkur og barst þá í tal hvort ekki væri möguleiki á því að gera kvikmynd eftir einni af þekktari bókum Indriða, „Landi og sonum“, en það hafði verið gerð vel heppnuð kvikmynd eftir annrri sögu Indriða, „79 af stöðinni". Um þessar mundir var ungur leik- stjóri, Ágúst Guðmundsson, að ljúka námi í London og ákváðum við að bjóða honum að taka að sér leik- stjóm og handritsgerð. Kvikmyndin „Land og synir“ vakti mikla athygli og varð best sótta kvik- myndin um árabil en nærri helming- ur þjóðarinnar sá þessa mynd vítt og breitt um landið. Indriði skrifaði bækur sínar í stfl sem féll mjög vel að kvikmyndgerð og fannst mér oft við lestur bóka hans eins og ég væri að horfa á bíó. En fyrir utan það að vera einn okkar virtustu og vinsælustu rithöf- unda var Indriði blaðamaður og rit- stjóri um langt árabil og fékk þar ör- ugglega útrás fyrir sköpunargáfuna. Ogleymanlegar em sögurnar sem hann sagði mér frá þeim tíma þegar hann sem ungur maður ók vöruflutn- ingabfl milli Akureyrar og Reykja- víkur. Þessar frásagnir hans af þriggja sólhringa ferðum að vetri til á gömlum hertmkk sem öragglega var ekki með miðstöð né rúðuþurrk- um vora mikið basl og eru gott efni í smásögu með tilheyrandi „karakter“ lýsingum sem honum vora svo eðli- legar. Það var alltaf unun að spjalla við Indriða og nánast alveg sama hvert umræðuefnið var. Hann hafði djúp- stæðan skilning á fólki og landshög- um og það er ekki á margra færi að hnýsast inn í þjóðarsálina á þann hátt sem sjá má í skáldsögum Indr- iða. Nú þegar fallinn er frá góður drengur og vinur, vil ég votta sonun- um fjóram, sambýliskonu og öðram vandamönnum samúð mína á kveðju- stund. Jón Hermannsson. Hlýr, traustur, kíminn og einlæg- ur. Fyi-stu kynnin í kaffinu í Alþýðu- húsinu, með blaðamönnum og rit- stjóram Alþýðublaðsins. Þetta þótti mér skólastráknum, að þýða nor- rænu kratapressuna í málgagnið, merkileg samkoma. Indriði glæddi jafnan kaffitímann ferskum dreifbýl- isviðhorfum, sem annars var mjög formfastur og virðulegur. Báðir rit- stjórarnir, Benedikt og Gylfi Grön- dal, jafnan mættir, þrátt fyrir miklar annir um allt þjóðfélagið. „Gyrða íslenskir hestamenn ekki hnakkinn of aftarlega?" Þarna talaði Lýtingurinn og Skagfirðingurinn, sem ritstjóri Tímans, við fréttamann sinn á hestamótum. „Hvað má ann- ars fallegur háls á hesti vera langur? Ætlið þið að rækta faxið alveg aftur á lendar?" Fréttamaður Bændablaðs- ins tuldraði eitthvað um ræktunar- stefnu og ráðunauta, en augljóst var á fyrirspyrjanda að þetta var mál málanna. Snillingar skagfirskra fjallasala láta nefnilega ekki svona mál órædd. Indriði hafði áhuga á öllu. Hann var brennandi andi íslenskra bók- mennta og kvikmyndamenningar. Hann ræddi jafnt landbúnaðarstefn- una sem alþjóðamál, menntastefn- una sem og listalíf. Einkenni hans frá fyrra starfi, akstrinum, vora stórh- og miklh' fólksbflar. „Af reiðskjótan- um kennið þið höfðingjann." Þar sem hann fór, lyfti hann um- hverfi sínu, - og sálarlífi heillar þjóð- ar í verkum sínum. Næmi hans á ís- lenskt þjóðfélag var einstakt. Líf og tilfinningar, reynsla, gleði og sorg okkar ómuðu í penna hans. Sprottin úr sveit - manndómsárin í deiglu gíf- urlegra þjóðfélagsbreytinga í þétt- býlinu. Sjálfur, alltaf jafn hlýr og fölskva- laus, traustur og uppörvandi. Nær- gætinn vinur, sem dásamlegt var að vera nálægt og vinna fyrir. Ég votta eiginkonu, börnum, ætt- ingjum og vinum öllum mína dýpstu samúð. Strákurinn sem mændi á meistarann - Tímaritstjórann í Al- þýðublaðskaffinu - þakkar yndislega samfylgd. Guðlaugur Tryggvi Karlsson. Indriði G. Þorsteinsson, vinur mínn úr rithöfundastétt, er látinn. Fyrir mér var hann fyrst og fremst áhugamaðurinn mikli um íhaldsstefnu og um Norður-Amer- íku. Er þá fyrst frá að segja að á sjötta áratuginum þýddi hann úr ensku smásögu eftir móður mína; til birt- ingar í dagblaðinu Tímanum; að ég held. En móðir mín, Amalía Líndal, var rithöfundur frá Bandaríkjunum. Fjallaði sagan um íslensk bænda- hjón sem flytjast á mölina, og verða þar vitni að menningarlegu rótleysi eftirstríðsáranna í Reykjavík. Má segja að þetta efni hafi verið honum hugleikið í hans eigin skáldskap. Einnig að hann þótti vera fyrir áhrif- um af bandarískum ritstfl í sögum sínum. Persónulega kynntist ég honum á síðustu árum, í hringborðshópnum á Kaffi París í Reykjavík. Var þá alltaf vert að leggja sig eftir því sem hann sagði, því hann var vís til að láta frá sér fara einhver skáldlega innblásin ummæli; hvort heldur sem það var um íslenska alþýðuspeki, bók- menntastofnunina, Samvinnuhreyf- inguna, eða kynni sín af Ameríku. Hann var alúðlegur og nærgætinn í viðmóti, og ég hafði vonast til að fá að kynnast honum miklu betur en nú hefur orðið raunin á. Á síðustu áram hef ég haft það fyr- ir sið að fylgja á eftir minningar- greinum um skáldsystkini mín með einhverri ljóðaþýðingu minni. Þykir mér það síður en svo goðgá; því hvað er meira við hæfi þegar rithöfundar deyja, en að minna þannig á mynstur þehra í hinum eilífa sagnarefli vest- rænna bókmennta? Því kýs ég enn að bera niður í helgileik þann eftir T.S. Eliot heitinn sem nefnist Morð í dómkirkjunni. En það gerist í Kantaraborg á Englandi á miðöldum. Það er kór þorpsbúa sem er hér að lýsa tilvera sinni: Við höfum ekki verið sælir, herra, við höfum ekki verið allt of sælir. Við erum ekki fávísar konur, við vitum hvers við megum væntaogekkivænta. Við vitum af kúgun og pyntingum, við vitum af fjárkúgun og ofbeldi, allsleysi, og sjúkleika, gamalmennum án elds að vetri, barninu án mjólkurað sumri, vinnunni frá okkur tekinni, íþyngingu syndafargs okkar. Við höfum séð ungan mann meiddan. Rifnu stúlkuna skjálfandi við myllulækinn. Og á meðan höfum við haldið áfram að lifa, lifaoglifaekki, tínandi saman brotin, safnandi sprekum að kveldi, búandi til hrófatildur til að sofa í, eta, drekka, hlæja. Alltaf gaf Guð okkur einhverja átyllu, einhverjavon... Tryggvi V. Líndal. Indriði G. Þorsteinsson var fyrsti framsóknarmaðurinn til að leiða mig í þann sannleika að framsóknarmenn era ekki endilega alltaf framsóknai'- menn. Sumir era þeir ekki bara stór- borgarar heldur líka heimsborgarai'. Fyrir þá breyttu veraldarsýn er ég Indriða Guðmundi þakklátur. Og ég er honum þakklátur fyrir margt fleira. Raunar var Indriði mér hauk- ur í horni í áratugi og fyrir það er þakkað hér í dag. Ritstjórinn og rithöfundurinn Indriði G. Þorsteinsson hafði öðram mönnum betri tök á ritlistinni og skáldagáfan bjó hann undir vígi-eif- ustu dálkaskrif á íslandi. Smásagan var hans sérgáfa en hún dró sig í hlé fyrir pistlunum þegar á þurfti að halda. Indriði dró sjálfur lífsins víg- línu á hægri kantinum og hélt henni fram á síðasta dag. Oft heyrðust köp- urorð frá vinstri en þau breyttust fljótt í kveinstafi undan næsta pistli. Ég þakka Indriða G. Þorsteins- syni fyrir gleðina við kaffiborðið á Borginni, við forsetaframboð Al- berts vinar okkar, eða á Þjóðhátíð- inni einu og sönnu á Þingvöllum. Og víst er mér skemmt að karlinn skyldi helga mér heila smásögu af Átján sögum í Álfheimum. Strákunum hans og fjölskyldum þeirra ásamt öðram ástvinum sendir fjölskylda mín alúðarkveðjur. Indriði G. Þorsteinsson gleymist ekki í bráð. Ásgeir Hannes. Genginn er góður drengur og sam- ferðamaður minn um skeið, Indriði G. Þorsteinsson rithöfundur. Undirritaður kynntist honum fyrst íyrir tuttugu og fimm áram, þegar hann birtist skyndilega í þá nýstofnaðri prentsmiðu minni og fé- laga míns Árna M. Björnssonar. Erindi Indriða var að ræða hvort við gætum unnið og helst gefið út safn greina sem hann þá skrifaði reglulega í dagblaðið Vísi. Úr þessari hugmynd varð og það sem meira var fyrir okkur félagana í Prenthúsinu, upphaf að góðum kynnum sem leiddu meðal annai’s til þess að seinna gáfum við út ýmis ritverk svo og heildarsafn skáldverka hans. Myndband með kvikmyndinni 79 af stöðinni var gefið út með hans full- tingi en það mun hafa verið fyrsta ís- lenska kvikmyndin sem út kom hér á landi í því formi. Indriði kom oft í heimsókn í bakhúsið á Barónsstíg, Ub sem þá var Prenthúsið, en er ni> matsölustaður. Þarna var margt rætt og spekúlerað, pólitík, bókaút- gáfa og það sem efst var á baugi. Indriði var öðravísi listamaður. Hann kom til dyranna eins og hann var klæddur, tildur og yfirborðs- mennska var ekki hans stfll. Sem dæmi um þetta hafði hann mjög gaman af bókaflokki Prenthússins um Morgan Kane og hann þorði að viðurkenna þessa skemmtan. Ég held að í hans augum hafi list verið það sem var í senn skemmtilegt, fræðandi og gladdi augað, en ekjú endilega fyi'irfram gefin formúla. Kunningsskapur okkar leiddi og til þess að Indriði bauð okkur félög- unum með sér á fundi hjá Lions- klúbbnum Þór. Þetta varð til þess að við innvígðumst í þann ágæta félags- skap. Þama var skáldið greinilega hátt skrifað og eftii' því tekið sem hann lagði til mála og frá honum komið mai'gt sem Þór býr enn að, svo sem árlegt Þórsblót, en Indriði var blótstjóri um árabil. Einnig era haustferðir klúbbsins frá honum rannar og margt fleira sem til bóta þótti og efldi félagsstarfið. Ég enda þessi skrif með málsgrein úr verðlaunasmásögu Indriða „Blá- stör“. „Það var löngu hætt að glampa á ljáinn úti í teignum, og það varð dimmblá á honum eggin í myrkrinu. Stórt blástararblað með ljósum stöngli var límt við ljáinn, bakka- megin. Og andvarinn ofan úr Dögun- arskarði fór svalandi um afskorinn stöngulinn sem hékk niður af egg- inni. Og andvai-inn óx, og að síðustu losnaði blaðið af ljánum og fauk nið- ur í vota slægjuna." Ég hygg að vart verði betur gert eða eins og segir í formála Hallbergs Hallmundssonai' að ritsafninu: „Slíkt^ ritar enginn nema sá sem ást hefur a landinu og því lífi í, öllum sínum myndum, sem það hefur af sér alið.“ Innilegar samúðarkveðjur til að- standenda. Fyrir hönd okkar félaganna og meðlima í Lionsklúbbnum Þór. Reynir Hlíðar Jóhannsson. JOHANNA ÓLAFSDÓTTIR tJóhanna Ólafs- dóttir fæddist í Butru í Fljótshlíð 19. júlí 1908. Hún lést á hjúkrunarheimilinu Sunnuhlíð í Kópa- vogi 6. september síðastliðinn. Foreldr- ar hennar voru Ólaf- ur Einarsson, bóndi, f. 16.1. 1879, d. 4.8. 1918, og Ólöf Hall- dórsdóttir, f. 18.2. 1881, d. 29.3.1953. Jóhönnu varð 12 barna auðið sem öll eru á lífi. Afkomend- ur hennar eru um 130 talsins. Útför Jóhönnu fór fram frá Kópavogskirkju 12. september. Elsku besta amma mín. Ég er svo oft búin að setjast niður til að skrifa nokkrar línur til þín en ég stoppa alltaf á fyrstu setningunni. Elsku besta amma mín. Þá birtist þú í huga mér með þitt fallega og hlýja bros og útbreiddan faðminn. Frekai' en að kveðja þig langar mig til að þakka þér fyrir mig og syni mína. Við erum svo heppin að hafa átt þig að. Það var sérstök hver stund þegar þú sast við rúmið hjá mér á kvöldin þegar ég var lítil og klappaðir á bringuna á mér um leið og þú sagðir mér sögu eða söngst einn af öllum fallegu sálmun- um sem þú kunnir eða kenndir mér að fara með bænirnar mínar. Þegar mínir drengir voru litlir gerði ég þetta sama við þá. Ég man þegar ég var ekki dugleg að borða matinn minn, þá minntir þú mig á öll litlu börnin í heiminum sem ekki fá alltaf mat þegar þau era svöng. Þetta not- aði ég líka á mína drengi. Eða þegar þú varst að stríða mér þegar óþekkt- in var að ná tökum á mér og sagðir að þegar þú værir dáin og orðin að engli ætlaðir þú að koma til mín og skoða í alla skápana hjá mér og ef ekki væri vel raðað í þá ætlaðir þú að róta öllu út úr þeim. Og ég man að að ég svaraði að þá ætlaði ég bara að flýta mér að raða áður en þú yrðir engill. Amma ég er búin að raða. Eða þegar ég stóð fyrir framan eldavélina og var með pönnukök- upönnuna í hendinni og deigið. Núna átti að baka sínar fyrstu pönnukökur og hugsað: Hvemig gerir hún amma mín þetta nú aftur? Svo var byi'jað og áður en ég vissi af var fyrsta pönnukakan komin á diskinn, heil og óbrennd. Þau vora tómleg fyrstu jól- in og afmælin sem við gátum ekki eytt saman eftir að þú veiktist. Hjörtur er mjög þakklátur fyrir þann tíma sem þú passaðir hann. Hann var svo hrifinn af Krumma og öllum litlu fínkunum sem gerðu ekk- ert annað en að verpa og unga út. Og gauksklukkan var vinsæl. Ég held að engin klukka hafi þurft að gú-gúa eins mikið og hún. Guð geymi þig elsku amma mín og góða ferð. Birgitta Lára, Hjörtur og Matthias. Elskuleg tengdamóðir mín Jó- hanna Ólafsdóttir, Löngubrekku 7, lést á Sunnuhlíð í Kópavogi þar sem hún hefur dvalið sl. þrjú ár við sér- lega gott atlæti. Þökk sé öllu því góða starfsfólki sem þar er. Ég ætla ekki að rifja upp lífshlaup Jóhönnu hér, en vil með þessum fáu orðum þakka þessari yndislegu konu fyrir það sem hún gaf mér og börn- um okkar hjóna. Hún gat alltaf gefið sér tíma fyiir okkur. Hún var ákaf- lega fróð og víðlesin kona og það vora ófáar sögurnar sem hún sagði börnum, bæði úr Þjóðsögunum og úr nýrri bókmenntum. Alla tíð gat égi» leitað til Jóhönnu varðandi hin ýmsu mál. Hún var sérlega bamelsk og bóngóð kona. Hana kveð ég nú með þakklæti fyrir allt. Sjöfn Jónasdóttir. Frágangur afmælis- og minningargreina MIKIL áhersla er lögð á, að handrit séu vel frá gengin, vélrit- uð eða tölvusett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að diskling- ur fylgi útprentuninni. Það eykur öryggi í textameðferð og kemur í veg fyrir tvíverknað. Þá er enn fremur unnt að senda greinarnar í símbréfi (569 1115) og í tölvu- pósti (minning@mbl.is). Nauð- synlegt er, að símanúmer höf- undar/sendanda fylgi. Um hvern látinn einstakling birtist formáli, ein uppistöðugrein af hæfilegri lengd, en aðrar gi'einar um sama einstakling takmarkast við eina ' örk, A-4, miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd, - eða 2.200 slög (um 25 dálksentimetra í blaðinu). Tilvitnanir í sálma eða ljóð takmarkast við eitt til þrjú erindi. Greinarhöfundar era beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum. jjL
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.