Morgunblaðið - 13.10.2000, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 13. OKTÓBER 2000 35
LISTIR
Fegurðin í
efsta stigi
TOJVLIST
K i r k j ii h v o 11
LJÓÐATÓNLEIKAR
Andreas Schmidt baritonsöngvari
og Rudolf Jansen píanóleikari
fluttu Ijóðasönfíva og ballöður eftir
Ludwig van Beethoven, Carl Löwe
og Hugo Wolf.
Miðvikudagskvöld kl. 20.
ÞAU eru góð þessi augnablik í líf-
inu þegar maður óskar þess heitt að
tíminn hægi nú einu sinni á sér; - að
maður geti treint sér augnablikið
eins og hægt er. Svo er allt í einu allt
búið, - og þó maður sé
yfir sig svekktur á
þessu ógnareðli tímans,
þá er maður samt svo
sæll að hafa fengið að
njóta stundarinnar.
Þetta er unaður, heilla-
stund, sáluhjálp, feg-
urðin í efsta stigi; -
þetta eru Andreas
Schmidt og Rudolf Jan-
sen að syngja Beet-
hoven, Löwe og Wolf í
Kirkjuhvoli í Garðabæ
á miðvikudagskvöldið.
Og vei þeim sem kusu
að eyða kvöldinu í fótbolta, kóræfing-
ar, bíó eða jafnvel einhvern hégóma.
Þetta var óskastund sem ekki verður
endurtekin, einstök óskastund sem á
örugglega eftir að lifa lengi í hugum
þeirra sem hana upplifðu. Andreas
Schmidt var ekki að syngja hér í
fyrsta sinn; hann hefur oft áður glatt
okkur með dásamlegum söng sínum;
og ekki var Rudolf Jansen heldur að
leika hér í fyrsta sinn. En hér held ég
að báðir hafi trompað allt það góða
sem þeir hafa áður gert hér. Tónleik-
ar þeirra í Kirkjuhvoli voru full-
komnun ljóðasöngsins. Óbrigðult
músíkalitet beggja hefur gefið þeim
lykilinn að þvílíku listfengi í túlkun
að á fárra hendi er að leika eftir.
Þessum stóryrðum var ég búin að
raða upp í huga mér í tónleikalok,
þegar mér datt í hug eitt augnablik
að efast um hvort rétt væri að eyða
svo mörgum hástemmdum orðum á
þessa snillinga. Þegar annað auka-
lagið tók að hljóma, Söngurinn til
kvöldstjörnunnar eftir Wagner, fór
að heyrast og sjást til tónleikagesta
fitla við vasaklútana sína til að taka
við tárunum sem spruttu fram við
þennan stórkostlega flutning. Jú,
þessir miklu listamenn eiga skilið allt
það lof sem á þá er hægt að hlaða.
Ljóðaflokkur Beethovens, An die
Ferne Geliebte, er ótrúlega sjaldan
fluttur hér, miðað við hvað mikið
púður er í honum. Þetta er eiginlega
fyrsti ljóðaflokkurinn sem saminn er
um eitt þema eða einn bálk, og und-
anfari meistarverka Schumanns og
Schuberts af því tagi. Ballöður Carls
Löwes eru enn sjaldheyrðari hér á
landi, þessi skemmtilegu sagnaljóð
eiga sannarlega erindi til samtímans.
Gaman var að heyra sönginn Herr
Oluf; - Ijóðið er eftir Johann Gott-
fried Herder og sagt ort eftir dönsku
ljóði. Minnið um unga manninn sem
lætur heillast á álfkonunni og gengur
í björg eða deyr er sígilt í þessum
sagnaljóðum og kom
fram í nokkrum þeirra
ljóða sem sungin voru,
en ekki varð betur
heyrt en að hér væri
komið forvitnilegt til-
brigði við Ólaf Liljurós
með nánast sama sögu-
þræði.
Hugo Wolf átti öll
lögin eftir hlé, og öll
voru þau samin við Ijóð
eftir Joseph von
Eichendorff. Eichen-
dorff er sjálfsagt
þekktastur fyrir magn-
þrungnar náttúrustemmningar eins
og ljóðið Mondnacht sem Schumann
gerði ódauðlegt í Liederkreis sínum
ópus 39. En ljóðin hans sem Wolf
notar eru úr kátu deildinni; glaðbeitt
og meinfyndin. Wolf var líka öðrum
fremur lagið að semja ljóðasöngva
um skemmtilega hluti; - ást sem er
ekki um leið tómur harmur heldur
líka gleði. Þessi kátu lög Wolfs fóru
þeir Andras Schmidt og Rudolf Jan-
sen með af hreinni snilld. Hin draum-
kennda náttúrustemmning Nætur-
töfrar var magnþrungin, ekki síst
vegna þess hve það rímaði vel við
tunglið sem beið risastórt og sneisa-
fullt handan við vegginn. Það er
ógjörningur að segja að eitt hafi ver-
ið öðru betra á tónleikum Andreasar
Schmidt og Rudolfs Jansen. Þar var
allt eins og maður óskar sér og ríf-
andi stemmning í salnum. Mikil
fagnaðaijæti brutust út í tónleikalok
og ekki að undra. Aukalögin voru
Nótt eftir Wolf, Söngurinn til kvöld-
stjörnunnar efir Wagner og aría
greifans úr þriðja þætti Brúðkaups
Fígarós eftir Mozart. Það væri ósk-
andi að þessir listamenn kæmu oftar
til íslands.
Bergþóra Jónsdóttir
Andreas Schmidt
Fjölbreytt dagskrá á cafe9.net
MARGT verður á seyði á vegum
menningarverkefnisins cafe9.net
um helgina.
Föstudagur 13. okt.
Kl. 18-20: Contre la Peur (Mót
óttanum) Hér vinna listamenn í
mörgum löndum saman að umfjöll-
un og upplifun á óttanum í borg-
inni fyrir vefinn. Verkefnið hófst í
gær og mun Ijúka á morgun. Lista-
mennimir vinna saman í gegnum
spjallrásir og styðjast við ýmis
konar listform til að koma þessu
óþægilega fyrirbæri til skila. Full-
trúar Reykjavíkur er ungt listafólk
úr Gula húsinu sem mun afhjúpa
óttann á ýmsan hátt. Viðburðum
hinna borganna verður varpað á
sýningartjald Hafnarhússins.
Kl. 20-23: Fright Night Party í
boði Íslandssíma. Fram koma
hljómsveitimar Úlpa og Fidel en
auk þess verður fmmsýnd myndin
Draumur á Kili sem Lortm- og
Eineykið standa að. Tveir boðs-
rniðar á Airwaves uppákomu í
Hafnarhúsinu 20.10. fylgja tíunda
hverjum seldum miða.
Laugardagur 14. okt.
Kl. 12-16: IVCP Barnaverk-
stæði, verkstæði þar sem „böm“ á
aldrinum 6 til 107 vinna að því að
búa til heimatilbúin stjómtæki til
að stýra mynd- og hljóðgerflum.
Sámbærilegt námskeið mun eiga
sér stað í Bergen, Brussel, Hels-
inki og Prag á sama tíma. Sunnu-
daginn milli 14 og 16 verður af-
rakstur „bamanna“ í öllum borg-
unum sýndur í Hafnarhúsinu.
Viðburðir verða ýmist sýndir eirár
sér eða fléttað saman þannig að úr
verður mikið sjónarspil.
Sunnudagur 15. okt.
Kl. 12-14: Floating Discussion,
Þing fljótandi umræðu eftir Þór-
odd Bjamason. Fólki er boðið upp
á að skrá umræður sem það hefur
átt í og að lesa um umræður ann-
arra. Annan hvern sunnudag eru
skipulagðar umræður í cafe9.net í
Hafnarhúsi en fólk getur einnig
nálgast verkefnið á http:/Avww.-
discussion.is.
Kl. 14-16: IVCP Barnadagur.
„Böm“ á aldrinum 6 til 107 ára
munu í Reykjavík, Bergen, Bmss-
el, Helsinki og Prag spila saman á
mynd og hljóðgerfla með heimatil-
búnum hljóðfæmm.
Gestgjafar á staðnum mánu-
daga frá 16, fimmtudaga og föstu-
daga frá 15, miðvikudaga frá 12 og
um helgar frá 14. Samstarfsaðilar
cafe9.net era Íslandssími og Skjár
einn.
K ;
Morgunblaðið/Halldór B. Runólfsson
Skipan Grétu Mjallar - Grímsnes og Laugardalur - í Gryfju Listasafns ASÍ.
Sögur úr Arnessýslu
MYJVDLIST
Grjfja Listasafns ASÍ
í Ásmundarsal
BLÖNDUÐ TÆKNI
GRÉTA MJÖLLBJARNA-
DÓTTIR
Opið þriðjudaga til sunnudaga frá
kl. 14-18.
HUGMYNDINA að skipan Grétu
Mjallar má rekja til sýningarinnar í
Ljósafossvirkjun í sumar. Kassar
með loftmyndum af Grímsnesinu og
Laugardal liggja á gólfinu. Úr hátöl-
uram heyrast sagðar ýmsar sögur
sem tengjast svæðinu frá Grafningi
að Búrfelli og þaðan austur að Apa-
vatni og Laugardal og aftur Lyng-
dalsheiðina til Þingvalla.
Satt best að segja er þetta verk
Grétu Mjallar býsna gott og
skemmtilegt þótt sjónrænt sé það ef
til vill einum of fyrirferðarmikið.
Spurningin með svona skipan sem
byggir á hljóði og landakortum er
ætíð sú hversu miklu má fórna til að
styrkja verkið. Hægt er að hugsa sér
loftmyndimar uppi á vegg, fullt eins
vel og á gólfinu. Að auki vekja kass-
arnir sjálfir upp þær spurningar
hvað í þeim felist, hverjum og einum.
Er tæknibúnaðurinn það fyrirferð-
armikill að stóra kassa þurfi til að
hýsa hann? Ósjálfrátt kemur áhorf-
andanum í hug skyld hljóðverk
Magnúsar Pálssonar, en hann nýtir
sér óspart þjóðlegan fróðleik í leik-
rænum verkum sínum.
Grímsnes og Laugardalur - en svo
heitir skipan listakonunnar - er hins
vegar frásagnarlegt verk í ætt við
kvöldvökumar í Ríkisúvarpinu. Þótt
enn megi spyrja hvort textana hefði
mátt styrkja með ólíkum áherslum í
flutningi verður að segja að á heild-
ina litið sé skipan Grétu Mjallar í
Gryfju ASÍ besta og athyglisverð-
asta verk hennar hingað til.
Halldór Björn Runólfsson