Morgunblaðið - 05.12.2000, Qupperneq 1

STOFNAÐ 1913
280. TBL. 88. ÁRG. ÞRIÐJUDAGUR 5. DESEMBER 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Hæstiréttur Bandaríkj anna ógilti urskurð um endurtalningu
Gore bíður tvöfaldan
ósigur fyrir dómstólum
Washington, Tallahassec. AP, AFP, Reuters.
David Boies, lögfræðingur A1 Gores, tilkynnti, er úrskurður dómarans í
Tallahassee lá fyrir, að honum yrði áfrýjað til Hæstaréttar Flórída.
Sagði hann, að tapaðist málið þar væri málarekstri demókrata vegna
kosninganna í Flórída þar með lokið.
GEORGE W. Bush, forsetaefni
repúblikana, þokaðist í gær nær því
að verða réttkjörinn forseti Banda-
ríkjanna er Hæstiréttur Bandaríkj-
anna ógilti þann úrskurð Hæstarétt-
ar Flórída, að heimilt skyldi að
endurtelja atkvæði þótt komið væri
íram yíir þann tíma sem úrslit í for-
setakosningunum í ríkinu áttu að
liggja fyrir. Dómari í Tallahassee
hafnaði síðan þeirri kröfu lögfræð-
inga Gores, að um 14.000 vafaat-
kvæði yrðu talin sérstaklega. Tals-
menn Bush fögnuðu þessum sigrum í
gær en helsti lögfræðingur Gores
sagði, að úrskm'ðinum í Tallahassee
yrði áfrýjað til Hæstaréttar Flórída.
Lögfræðingar Gores fengu því
framgengt, að eindaginn vegna kosn-
inganna í Flórída, 14. nóvember, var
framlengdur en dómaramir níu í
Hæstarétti Bandaríkjanna kváðust
ekki sjá á hvaða forsendum það hefði
verið gert. Þeir tóku þó ekki afstöðu
til þeirra fullyrðinga lögfræðinga
Bush, að Hæstiréttur í Flórída hefði
farið út fyrir sitt valdsvið, heldur vís-
uðu þeir málinu aftur heim í hérað og
kröfðust betri rökstuðnings.
Ónógur rökstuðningnr
Sanders Saul, dómari í Tallahass-
ee, frestaði í gær um nokkra klukku-
tíma að skera úr um endurtalningu
vafaatkvæða vegna úrskurðar
Hæstaréttar í Washington en hafn-
aði síðan beiðni lögfræðinga Gores í
öllum atriðum. Sagði hann, að ekki
hefði verið sýnt fram á, að endurtaln-
ingin myndi breyta nokkru um úrslit-
in. Þá sagði hann, að lög í Flórída
heimiluðu ekki, að hluti atkvæða í
kjördeild væri endurtalinn. Annað-
hvort öll eða engin.
Demókratar áfrýja enn
Barry Richard, lögfræðingur
Bush, sagði í gær, að Bush og
repúblikanar hefðu unnið sigur á
tvennum vígstöðvum og undir það
tók James Baker, einn helsti ráðgjafi
Bush og fyrrverandi utanríkisráð-
herra. David Boies, lögfræðingur
Gores, tilkynnti hins vegar, að úr-
skurði dómarans í Tallahassee yrði
umsvifalaust áfrýjað til Hæstaréttar
Flórída. Sagði hann, að töpuðu demó-
kratar málinu þar, myndi það binda
enda á allan málarekstur af þeirra
hálfu. Þá gerði hann lítið úr úrskurði
Hæstaréttar Bandaríkjanna og
sagði, að hann hefði verið hvorugum í
vil. Hann hefði ekki snúið úrskurði
Hæstaréttar Flórída við, heldur
krafist betri rökstuðnings. Við því
yrði rétturinn að bregðast og ætti að
geta það án mikillar tafar.
Hæstiréttur Flórída tilkynnti í
gær, að málið yrði tekið lyrir aftur og
verða deiluaðilar að skila inn nýjum
greinargerðum í dag.
Málarekstri ekki lokið
Nokkur önnur mál eru á döfinni
vegna kosninganna í Flórída. Á
morgun mun dómstóll í Tallahassee
taka fyrir kröfu sex borgara, sem
krefjast þess, að 1.500 utankjörfund-
aratkvæði verði dæmd ógild vegna
þess, að þau bárust til kjörstjórnar
eftir kjördag. Raunar var heimilað að
taka þau gild svo fremi þau bærust
innan 10 daga frá kjördegi og væru
stimpluð fyrir kjördag en borgaram-
ir sex segja, að það hafi stangast á við
stjórnarskrána, almenn kosningalög
og lög Flórídaríkis. Bush átti miklu
meira í utankjörstaðaratkvæðunum
en Gore og ógilding þessara 1.500 at-
kvæða gæti því hugsanlega breytt
einhverju.
Annað mál varðar ógildingu 24.800
utankjörfundaratkvæða vegna þess,
að repúblikönum hafi verið leyft að
bæta inn á seðlana upplýsingum, sem
vantaði. Þá segja talsmenn blökku-
manna, að sums staðar hafi skipulega
verið brotið á þeim og ætla að kæra
Flórídaríki og nokkrar sýslur þar.
Hefur bandaríska dómsmálaráðu-
neytið ákveðið að kanna þessar
ásakanir.
Efnahags-
öngþveiti í
Tyrklandi
Istanbúl. AP.
MIKLIR erfiðleikar steðja að
í tyrknesku efnahagslífi og
lýsa þeir sér meðal annars í
því, að gengi hlutabréfa hefur
hrunið og skammtímavextir
voru í gær komnir í 1.700%.
Tyrkneskir embættismenn
áttu í gær viðræður við full-
trúa IMF, Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins, um neyðarlán til að
komast hjá enn meiri áföllum.
Horst Kohler, fram-
kvæmdastjóri IMF, sagði á
sunnudag, að hann ætlaði að
mæla með viðbótarláni til
Tyrklands en þrátt fyrir það
lækkaði gengi verðbréfa í
gærmorgun um 8% en það
lækkaði um 25% aðeins í síð-
ustu viku. Hafa Tyrkir þegar
fengið 349 milljarða ísl. kr. frá
IMF en vonast eftir 435 millj-
örðum að auki. Er það sagt
nauðsynlegt ef takast á að
verja gengi gjaldmiðilsins.
Erlendir fjárfestar flýðu
tyrkneska markaðinn fyrir um
tíu dögum en þá var orðið
ljóst, að ekki var allt með
felldu hjá einkabönkunum í
landinu. Síðasta hálfa annað
árið hefur ríkið bjargað eða í
raun keypt upp tíu einkabanka
og óttast er, að ekki sjái fyrir
endann á því.
Verðbólga var um 100% í
Tyrklandi fram á árið 1998 en
í janúar sl. samþykktu stjórn-
völd áætlun IMF um að koma
henni í 20% fyrir árslok. Lík-
lega verður niðurstaðan 29%
en Evrópusambandið, sem
Tyrkjir vilja tengjast, krefst
þess, að verðbólga sé undir
10%.
Reykingar
dýrar efna-
hagslífínu
Parfe. AFP.
REYKINGAR eru atvinnulifinu
mjög dýrar og kosta fyrirtækin
stérar fjárhæðir á ári hverju
vegna aukinna veikinda. Er það
niðurstaða bandarískrar könnun-
ar en samkvæmt henni geta þeir,
sem reykja, fækkað veikindadög-
um um nærri fimmtung með því
að hætta þessum ósið.
Könnunin var byggð á athug-
unum á 90.000 körlum og konum
í Bandaríkjaher á árunum 1987
til 1998 og var meðalaldur þeirra
28,5 ár. í ljós kom, að veikinda-
dagar karla, sem reyktu, voru
næstum helmingi fleiri en þeirra,
sem ekki reyktu. Var munurinn
ekki alveg svona mikill hjá kon-
unum.
Samkvæmt útreikningum
bandarísku sjúkdómsvarnastofn-
unarinnar kostuðu reykingar
Bandaríkjamenn 4.360 milljarða
ísl. kr. í beinum lækniskostnaði
árið 1993 og 4.106 milljarða í
óbeinuin lækniskostnaði. Var þá
miðað við fólk, sem orðið var 35
ára eða eldra.
Stækkunaráætlun
Brussel. Reuters.
ESB samþykkt
Keuters
Leiðtogafundur Evrópusambandsins hefst í Nice á fimmtudag og þá
verður allt að vera til reiðu, þar á meðal þjóðfánar aðildarríkjanna.
UTANRÍKISRÁÐHERRAR Evr-
ópusambandslandanna 15 sam-
þykktu í gær metnaðarfulla við-
ræðuáætlun sambandsins við tólf
ríki sem eru að semja um aðild að
því, og settu niður ágreining við
Tyrki sem annars stefndi í að bæta
enn á langan lista erfiðra úrlausn-
arefna sem liggja fyrir leiðtogafundi
sambandsins, sem hefst í Nice í Suð-
ur-Frakklandi á fimmtudaginn.
A þessum síðasta formlega fundi
sínum fyrir leiðtogafundinn sam-
þykktu ráðherrarnir ennfremur
formlega áform um að setja á fót
varanlegar stofnanir sem falið verð-
ur að sjá um rekstur sameiginlegrar
utanríkis- og varnarmálastefnu
ESB.
„Við höfum orðið sammála um að-
ildarskilmála fyrir Tyrkland," sagði
Hubert Vedrine, utanríkisráðherra
Frakklands, en skilmálarnir eru
stjórnmálaleg og efnahagsleg áætl-
un, sem Tyrkir verða að fara eftir til
að geta gert sér vonir um aðild.
Itrekaði Vedrine þann vilja ESB-
ríkjanna að veita um 12 ríkjum í
Mið- og Austur-Evrópu aðild auk
Miðjarðarhafseyjanna Kýpurs og
Möltu.
Gunter Verheugen, sem fer með
stækkunarmál í framkvæmda-
stjórninni, fagnaði því sérstaklega,
að fyrir lægi áætlun um stækkun-
ina, sem allir væru sammála um en
sagði, að væntanlegar viðræður
yrðu erfiðar.
Metsölulisti Mbl.
Almennt efni
0530
MORGUNBLAÐK) 5. DESEMBER 2000