Skírnir - 01.01.1899, Side 9

Þingmál, löggjöf og stjórnarfar.
9
Stofnféð á að vera andvirði seldra þjóðjarða frá árslokum 1883, bæði eft-
irstöðvar hjá kaupöndum og það, Bem runnið hefur í viðlagasjóð. Skal
sá hludnn útlagður í skuidabréfum sveitarfélaga firir jarðabótum að því
leiti sem þau hrökkva. í ræktunarsjóðinn skal og renna andvirði þjóð-
jarða þeirra, er siðar verða seldar. Stofnféð má aldrei skerða; það skal
lánað til jarðræktunar. Yögstunum má verja til verðlauna firir framúr-
skarandi dugnað í jarðabótum.
Lög um eignarrétt og leigurótt utanríkismanna til jarðeigna á íslandi
kveða svo á, að enginn einstakur maður eða félög megi eiga jarðir
eða jarðarítök hér á landi, ef hann á heimili utanríkis, nema það sé leift
með sérstökum lögum. Undanþegnir eru þeir, sem nú eiga hér jarðeignir
þangað til eigandaskifti verða. — Nú flist sá til annara rikja, sem hér á
jarðeign, eða utnaríkismaður fær jarðeign að gjöf eða erfðum, skulu þeir
þá selja jarðeign sína innan 5 ára, ella verður hún seld á uppboðsþingi á
þeirra kostnað. Enginn má leigja utanríkismönnum jarðir eða jarðarítök,
vötn eða fossa lengur en til 50 ára.
Lög um dagsverk, offur og lausamansgjald til presta, segja svo firir:
Allir gjalda presti sínum dagsverk, er tíunda minna en fimm hundruð í
gjaldskildum eignum, húsmenn, þurrabúðarmenn, kaupstaðarbúar og allir
sem veita heimili forstöðu, karlar og konur, lausamenn og lausakonur,
þótt þessir menn tíundi ekkert. En ekki þarf þó sú kona að gjalda nema
helming þessa, sem hefur ekkert jarðnæði og engan vinnumann. Offur
skal hver maður gjalda, sem á 20 hundruð og hver húseigandi i kaupstað,
sé húseignin 3000 kr. virði og eigi notuð við ábúð, og enníremur embætt-
ismenn og síslana, ef tekjur þeirra ná 600 kr. Offrið er 4 kr. Lambs-
fóður borgar hver sá, er bir eða hefur grasnit að minsta kosti tvö kír-
fóður, og húsmenn er hafa afmarkaðan blett eða slægjur firir þrjú land-
aurahundruð af fénaði.
Búi maður á tveim jörðum, geldur hann lambsfóður af hverri firir
sig. Lausamenn og lausakonur gjalda presti árlega 50 aura., hvort sem
þau borga dagsverk eða ekki, og aðra 50 aura til kirkju. Húsráðendur
borga heilan ljóstoll, en hálfan einhleipir menn og hjú, er tíunda 60 áln-
ir eða meira.
Sá viðauki var gerður við botnvörpulögin, som hér greinir: Ef bér-
lendur maður leiðbeinir botnverpingi við veiðar í landhelgi eða hjálpar
honum að komast undan hegningu firir lagabrot í landhelgi, þá sætir
hann 50—1000 kr. sekt. Sama sekt liggur við, ef menn hafa viðskifti