Skírnir - 01.01.1899, Síða 62

62
Friðar-þingið í Haag.
— í sambandi við þetta má geta þess, þótt það heyri eigi til Banda-
ríkja-frétta, að síðasta skýrsla, sem ég þekki um Panama-skurðinn (Desbr.
’98), segir, að það ár hafi verið grafin 2,900,000 tenings-metur af honum,
og hafi að jafnaði 3400 manns verið að vinnu við það verk. lð merka
verkfræði-blað Engineer gaf 3. Marz 1899 skýrslu um Panamaskurðinn
og samanburð á honum og fyrirhugaða Nicaragua-skurðinum, bygt áýms-
um skýrslum og útreikningum í Scientific American, inu merka vikublaði.
Er þar sagt, að tveir fimtungar af Panama-skurðinum sé fullgervir.
Frlðar-þinglð í Haag. Dess var getið í f. á. „Skírni“ er Rúsa-
keisari boðaði öllum þjóðum til friðar-þings. Það varð niðurstaðan að
það var haldið í Haag, hjá sólskinsdrottningunni ungu. Á fæðingardag
Rúsakeisara, 18. Mai, komu þar saman 101 fulltrúar, frá 26 ríkjum, í
skógarhöllinni, og sátu á þingi fram í Júlí-mánuð. — Yerkefni þingsins
urðu þrenn: 1. tillögur um, að ríkin byndust samtökum um aðtakmarka
herútbúnað sinn og liðsafta, taka ekki upp ný morðvopn og nota ekki
sum in skseðustu og sáraaukamestu, sem nú tíðkast; 2. um reglur í hern-
aði þjóða milli; 3. um stofnun gerðardóma og samtök um að leggja sum-
ar tegundir ágreinings í gerðardóm í stað þess að hefja ófrið.
Um fyrsta atriðið varð ekkert samkomulag. Um annað atriði varð
samkomulag um lög og venjur í hernaði á landi, og um að aðhyllast
frumreglur Genfar-samningsins 1864 um hernað á sjó. Þessa samninga
rituðu þessi veldi undir: Bandarikin í Mexico, Belgía, Bolgarland, Dan-
mörk, Frakkland, Grikkland, Holland, Montenegro, Persía, Portugal, Kum-
enía, Kúsland, Spánn, Síam, Svíþjóð og Noregur. — Um þriðja atriðið
varð það samkomulag gert, að reyna að stofna alþjóða-gerðardóm. 1 Haag
skal verða skrifstofa gerðardómsins. Hvert ríki, sem ritar undir samn-
inginn skal til nefna menn, eigi fleiri en fjóra hvert, sem skulu skyldir
að sitja í gerðardómi, ef á þarf að halda. Skrifstofan í Haag heldur
skrá yfir þá menn, sem ríkin þannig til nefna. Hvert ríki, sem undir
hefir skrifað samninginn, á rétt á að nota gerðar-dóminn, en eigi er neitt
ríki skylt til þess; þegar ríki vilja leggja mál í gerð, kýs hvort þeirra
svo og svo marga menn, sem á dómendaskránni standa. Ríki sem ekki
hafa undir skrifað, eiga aðgang til að nota dðminn með tilteknum skilyrð-
um. Undir þennan samning hafa ritað öll in sömu ríki, sem áður eru
nefnd, og Bandaríkin í Vesturheimi að auk.
Vitaskuld má kalla lítið unnið við þetta, þar sem rikin eru eigi