Skírnir - 01.01.1910, Side 53

Holdsveikissaga.
53
geti. Sýsluraenn eigi að annast það, að fátæklingarnir
verði fluttir innan sýslu, úr einum stað í annan, sam-
kvæmt íslenzkum lögum og gamalli venju.
í þessum bréfum er að vísu ekki beinlínis n e f n d
holdsveiki. Heldur er þar talað um »hina fátæku« og
»sjúku«. En það kemur oft fyrir í bréfum spítalanna,
bæði hér á landi og annarsstaðar, að svo óákveðið er
komist að orði, þótt auðsætt sé, að átt sé við holdsveika.
Valið á spítalajörðum, sem er svipað eins og hundrað ár-
um seinna, ein í hverjum fjórðungi, bendir tg í sömu átt.
Þótt ekkert yrði úr því, að einangrunarspítalar yrðu
settir á stofn í þetta skifti, reka menn sig við og við á
ákvæði og bréf um holdsveikina.
Þannig var samþykt ordinantia um hjónabönd, »hjóna-
bandsai'tikular«J 1587 10). Samkvæmt þeim var það ekki
talin skiinaðarsök, þótt annað hjóna fengi franzós eða
holdsveiki í hjónabandinu. Það áttu þau að bera með
þolinmæði eins og hvern annan kross, sem drottinn legði
þeim á herðar. Hins vegar var það skilnaðarsök, ef ann-
að þeirra var orðið holdsveikt áður enþað
giftist, en hefði leynt því og svo sýkt hitt.
Nokkrum árum siðar, 1593, fær Jón lögrnaður Jóng-
son frá Svalbarði u) bréf frá ríkisráði Dana, svar npp á
bænarskrá sína. Lögmaður hafði meðal annars minst á
B^ssastaðasamþyktina og tillögurnar þar um stofnun spítal-
anna, að Kristján þriðji hefði lofað að samþykkja þær,
að þær hefðu t v i s v a r verið sendar syni hans, Friðriki
öðruni, í fullu trausti um staðfestingu konungs. En hvernig
sem á því stæði, hefði engin úrlausn þeirra mála fengist
né svar, og stæði því alt þetta aðgjörðalaust. Mæltist
iögmaður til, að hinar umræddu jarðir yrðu samþyktar og
staðfestar »að verða og bliffa til hospitala þar i landinu«.
Ríkisstjórnin vísaði málínu til herradagsins, en lofaði svo
greiðu svari.
Það er auðséð á öllu, að samþykki heflr ekki fengist.
Enn þá liðu um 60 ár áður en konungur uppfylti þessa
bæn Islendinga; það var ekki fyr en um miðja 17. öld.