Skírnir - 01.04.1913, Page 90

186
Svar.
»enda mundi það taka alt of mikinn tima, ef vér ættum að sannprófa
hverja tilvitnun« (Hjelmqvist: Modern Lexicografi, 123. bls.). Ef nú
diöfundar þessarar miklu orðabókar eru svo »óvisindalegir« að treysta
áreiðanleik 1600 meir og minna óvalinna aðstoðarmanna, sumra ólærðra,
þá virðist eg, einyrkinn, sæmilega afsakaður, þó að eg sannprófi ekki
prentaðar tilvitnanir jafn-merkra orðabóka sem Cleasby’s (Guðbrands
Yigfússonar) og Pritzner’s, þvi fremur sem orðabók min er ekki mál-
söguleg eins og Oxfordarbókin, enda vitna eg sjaldan í fornrit, af því að
tilvitnanirnar má finna undir uppsláttarorðunum í þessum útgefnu orða-
bókum, sem eg fer eftir. Að eins á stöku stað tek eg upp fornrita til-
vitnun, t. d. þar sem notendur bókar minnar kynnu að vera í vafa um,
að eg réttilega telji orðið fornt, eða af öðrnm alveg sérstökum ástæðum,
og hefi þá oft látið nægja að nefna ritið, blaðsiðutalslaust. Þeir sem
lengra vilja leita, geta þá farið í eldri orðabækurnar Eins og boðsbréfið
tekur fram, er bókin ætluð »ungum og gömlum, lærðum og leikum*.
Málfræðingar leita auðvitað eldri orðabókanna um forn orð, þar sem
,þeir þurfa á að halda.
Grein hefi eg gert fornra orða og nýrra með því að setja f fram-
an við forn orð, sem ekki eru lengur tíðkuð. Auðvitað getur það komið
fyrir, að eitthvert slíkt orð sé einhverstaðar til enn tiðkað hér á landi,
J)ótt mér sé ókunnugt, enda getnr komið fyrir, að eitthvert slikt orð
verði hér eftir tekið aftur upp í málið. Þau orð eða merkingar, sem
• ekkert merki er sett framan við, eru bæði forn og ný. Orð, sem
ekki eru forn, (0: finnast ekki i ritura eldri en ca. 1400—1425), en hafa
komið fyrir í málinu síðar, en eru nú horfin aftur, hefi eg táknað með
a (grisku a) framan við orðið. Loks eru táknuð sem ný, með * fyrir
framan, þau orð, sem ekki koma fyrir i fornritum samkv.
orðabóknm Cl., Frz., H. & T., Lex. P. eða Supl. 1, 2 og 4. Með þvi er
engan veginn sagt, að orðin bafi eigi getað verið til í fornöld; um sum
má telja v í s t, að þau hafa þá til verið, þótt slíkt verði ekki fullsann-
að. En merkið varð að miða við þetta, hvort orðin koma fyrir.
Tilraun hefi eg gert til að sýna, hver orð að eins komi fyrir í norskum
fornbókum (en ekki íslenzkum). Má vel vera, að mér bafi þar yfir sézt
á stökn stað, og mun enginn skynbær maður á slika hluti telja það
mikið tiltökumál.
Algerð ósannindi eru það hjá höfundinum, og það tæplega
óviljandi ósannindi, er hann segir, að eg hafi unnið upp fjárveitinguna
til orðabókarinnar (1500 krónur) á ári. Eg befi oftar en eitt skifti skýrt
frá því í blöðunum, að þetta sé hæfulaus ósannindi. Eg befi enn ekki
nnnið fyrir eða fengið útborgað nema helming tæpan af inu veitta fé.
Hitt hefir runnið aftur í landssjóð ónotað. Kemur það af þvi, að eg
befi neyðst til að stunda jafnframt önnur störf »til að lifa«.
Svona er nú allur grundvöllurinn hjá E. A.
II. Þegar til einstakra atriða kemur, þá er n æ r a 11 -