Fréttir frá Íslandi - 01.01.1875, Blaðsíða 2

2
ELDGOSIN.
lieldur langir, en svo tiSir, aS eigi varS tölu á koniiS. pogar eptir nýár,
eSa hinn 2. dag janúarmánabar, voru mest brögS að jarðskjálftunum; voru
kippirnir fiá svo margir og harðir og pjettir, ah kalla mátti, að væri einn
jarðskjálfti allan daginn frá morgni til kvelds. Skulfu fiá hús og brakaði
i hvcrju trje, cn Tillt Ijok á liringli, sem laust var í hiisnm. Er svo sagt,
að í Möðrudal og víðar haíi húsum f>á legið við hruni; en cigi cr fiess
getið, að jarðskjálftar ficssir haii nolckurs staðar valdið tjóni til muna.
Næsta dag, eða hinn 3. dag janúarmánaðar, laust e 1 d i n u m upp,
skömmu fyrir birtingu um morguninn. Sást hann úr nokkrum sveitum
nyrðra, einna glöggvast úr Mývatnssveit. fi.aðan var hann að sjá litlu
austar en í hásuður. Lagði logann hátt á lopt upp, og allbreiður var
hann að sjá, cinkum niður við sjóndeildarhringinn. En ekki sást bálið
lengi í fiað sinn, f>ví að ský dró fyrir. Næstu daga var dimmviðri úlopti,
og sást eigi eldurinn, en f>að vissu menn, að hann var uppi lengst af, eins
og síðar reyndist. pegar cr cldurinn var upp kominn, urðu jarðskjálft-
amir vægari, unz f>eir hurfu að mestu um sinn.
Eigi vissu menn gjörla, iivar eldur fiessi mundi vera, en ýmsirgátu
fiess til, að hann mundi vera í Vatnajökli, nokkru vestar cn cldstöðvarn-
ar 1867, optir stefnunni að ráða. En bráðum sáu menn af ýmsum líkum,
að eldstöðvarnar mundu vora norðar on svo, að fiær gætu veriö í Vatna-
jökli, og bráðum varð fiað augljóst, að cldsupptökin mundu vera einhvers
staðar í Dyngj ufjöllum. En til [>ess að fá fulla vissu í fiessu efni,
voru 4 menn gjiirðir út úr Mývatnssveit til að loita að eldsupptökunum.
f>eir lögðu af stað 15. dag fcbrúarmánaðar. Hjeldu f>eir beina leið suður
eptir endilöngu Odáðahrauni, og stcfndu á Dyngjufjöll hin syðri. peir
fengu gott og bjart veðttr, og gekk Jicim greiðlega förin. En er f>eir voru
komnir hjer um bil liálfa lcið suðttr undir fjöllin, fóru þeir að heyra dun-
ttr miklar, og fundu mcgna eldlykt; óx hvorttveggja því meir sem nær
dró fjöllunum; og er þeir komu lengra suður, sáu þeir glöggt reykjar-
mökkinn bera við lopt vestan undir fjöllunum. Eptir harða sólarhrings-
göngu komust leitarmenn alla leið suður að Dyngjufjöllum, og fundu þar
cldsupptökin í fjalli því, cr A s k j a hoitir. f)að er þrihymt fjall, nálægt
3000 feta yfir sjávarflöt, rúmlegamila að iengd, en tæplega míla að breidd.
Fjall þetta cr umgirt ú alla vegu, ncma að norðaustan, af hálf-sundur-
lausum fjallahring; það eru Dyngjufjöll hin syðri; hafa sum þeirra gosið í
fyrri daga, og hraunflóðið úr þeim runnið í Ódáðahraun. Aðalgýgurinn var
nú í suðurhorni Öskju, vestan undir eystri fjallgarðinum. Kastaði hann
grjóti og leircðju mörg hundruð feta í Iopt upp. Ekki gátu leitarmenn
fyrir grjótkastinu komizt nær gýgnum cn sem svaraði 60—70 föðmum.
Fleiri eldgýgi minni súu þeir þar í grennd, og vall úr sumum þeirra vatns-
flóð, er myndaði tjörn þar í hrauninu, en eigi gátu þeir heldur komið þar
nærri fyrir vikurkasti. Allt í kring var hraunið umhverftog sundur rifið,
með stórum gjám og sprungum, cn sums staðar var það niður sigið. Gjör
gútu leitarmenn ekki rannsakaö eldvirki þcssi, og sneru aptur til byggða.