Fréttir frá Íslandi - 01.01.1875, Blaðsíða 29

LANDSTJÓEN.
29
heilbrigííam hjerubum til veturnótta 1876, skoðanir og babanir gjörðar á
jm' fje, er á væri sett í hinum grunuðu sveitum o. s. frv. Og að lyktum
fór frumvarpið fram á það, að framkvæmdarvaldið í fjárkláðamálinu, er
eptir hinum eldri kláðalögum heyrði undir sýslumann og amtmann, yrði
fengið í hendur þriggja manna, er konungur skipaði. Lög pessi var ætlazt
til að fengju gildi um haustið.
pegar frumvarpið kom til umrœðu í neðri pingdeildinni, komu jxígar
fram mjög misjafnar skoðanir manna, og varð um málið allsnörp deila.
Landshöfðingi kvað pað athugavert, pegar slík frumvörp væru samin, hvort
valdstjórnin gæti fallizt á pau og framfylgt Jieim sem lögum, cn pað mnndi
eigi verða um petta frumvarp; í annan stað mundi frumvarpið, ef f>að
yrði að lögum, leiða til svo mikils niðurskurðar, að af Jiví hlyti að leiða
sá kostnaður, sem eígi væri fram úr kljúfandi, með pví að fjártalan væri
eptir skýrslum 37000 á svæðinu milli Hvítánna, en J>á tölu mundi mega
tvöfalda eða prefalda; yrðu [>vi skaðabœturnar svo miklar, að landið eigi
gæti borið [>ær Enn fremur kvað hann dráp fjárins geta komið í bága
við stjórnarskrána, [>ar sem hún friðheigar eignarrjettinn. Jietta mál
studdu sumir pingmenn, einkum forseti. En framsögumaður nefndarinnar
(Bencdikt Svoinsson) varði aðgjörðir nefndarinnar röggsamloga, og bcnti
til [>css, er 20 ára reynsla hefði sýnt, að lækningar væru eigi einhlítar, en
niðurskurður hefði vel gefizt. Eptir nokkrar umrœður varð sú niðurstað-
an fyrst um sinn, að nefndin hjet að reyna að koma sjer saman við lands-
höíðingja um málið. En petta samkomulag náðist ekki nema að nokkru
leyti; landshöfðingi fjellst á pá tillögu nefndarinnar, að setja 3 manna
framkvæmdarstjórn í kláðamálinu, en að öðru leyti gat hann ekki fallizt
á aðalstefnu frumvarpsins, er fór fram á niðurskurð, og bœtur af almenn-
ingsfje. Nú ljet nokkur hluti nefndarinnar undan síga, en aðrir stóðu
pjettir fyrir og vildu eigi til slaka. Iilofnaði nú nofndin, og tók J>á að
vandast málið. pannig gekk málið til annarar umrœðu. Eptir ýmsavafn-
inga tók neðri deildin }>að til bragðs, að rita konungi, og biðja hann að
skipa 3 manna framkvæmdarstjórn í málinu, en [>að ráð fórst fyrir, pví að
[>á er til atkvæða átti að ganga, gengu noklcrir pingmenn af fundi, svo
að eigivarð þingfœrt; eigi varð petta atriði málsins aptur upptekið, þvi að
póstskipið, er flytja átti konungi ósk þingsins, var þá á förum. Deildin
gjörði þá svo miklar breytingar við frumvarpið, að það mátti kafla nýtt
frumvarp til kláðalaga; fór það fram á allt annað en hið fyrra. I þessu
frumvarpi var horfið frá niðurskurði á tilteknu svæði, en svo til ætlazt,
að í hverri þeirri sveit, sem fjárkláðans yrði vart að haustlagi, skyldi öllu
fje lógað, svo sjúku sem heilbrigðu, ef ekki væri fyrir það nœgilegt hús-
rúm og heyfóður að minnsta kosti í 3 mánuði. pœtti yfirvöldunum á-
stœða til að lóga meiru, skyldi fjáreigöndum það endurgoldið. Ef skaða-
bœtur þær, er þannig kœmu fram, yrðu eigi meiri en 2000 kr. á ári fyrir
hverja sýslu, skyldi greiða lielming þeirra úr sýslusjóði, en helming úr
amtssjóði, en yrðu þær meiri en 2000 kr., þá skyldi grciða það, sem fram