Fréttir frá Íslandi - 01.01.1875, Blaðsíða 56

56
MENNTl’N.
liana til umsjár og varðveizlu optirleiðis. Moðan hann mælti, var hjúp-
urinn dreginn af myndinni, og laust inannfjöldinn f»á upp fagnaðarópi.
Eptir pað stje landfógeti Arni Thorsteinson í stólinn, og þakkaði i nafni
lands og bœjar fyrir hina fögru gjöf. Að lyktum var œpt heillaópum
fyrir geföndunum og konungi. Síðar um daginn voru haldin ýms samsæti
með drykkjum og dansi, skálum og minnum, og allri þoirri skemmtun og
viðhöfn, er föng voru á. þar voru haldnar tölur snjallar og sungin fögur
kvæði, er skáldin höfðu ort í minningu þessa tœkifœris, og margt var þar
fleira til gleði. — Líkneskja Thorvaldsens stendur nú á miðjum Austur-
velli og snýr til suðurs. Fótstallurinn undir henni er úr skyggðum gran-
ítsteini. Sunnan á stallinn eru letruð þessi orð: „Bertel Thorvaldsen,
fæddur 19. dag nóvemberm. 1770, dáinn 24. dag marzm. 1844, mestur
listamaður norðurlanda, að faðerni kominn af gömlum íslenzkum ættum“.
Á norðanverðan stallinn er þetta letrað: „þessa mynd, sem er steypt
eptir frumsmíði Thorvaldsens sjálfs, gaf Kaupannahöfn, fœðingarstaður
Thorvaldsens og erfingi, íslandi á þúsundárahátíð þess 1874“. Myndin
sjálf er nokkuð meir en í fullri mannstœrð; hún er steypt úr eirmálmi,
og er gyllt að sjá. Myndsmiðurinn Thorvaldsen stendur þar berhöfðað-
ur og ber niður á brjóst, klæddur verkkyrtli sínum og belti gyrtur; í
hœgri hendi heldur hann á smíðahamri sínum, en i vinstrihendi á meitli;
hinni vinstri hendi styður hann á lítið kvenlíkneski; það á að tákna
vonina. — Enga gjöf gátu Danir betur valið íslandi til handa í minn-
ingu þjóðhátíðarinnar, en þessa mynd Thorvaldsens, er var sonur beggja
landa og jafnframt frægastur maður af báðum þjóðum. þessi gjöf getur
því í vissum skilningi tengt saman tvær brœðraþjóðir, og er fagur og
einkennilegur vottur þess, að hversu ólíkar sem skoðanir kunna að vera í
stjórnarmálum og öðru slíku, þá er þó íþróttin eins fyrir alla.
M an n a 1 á t.
Meðal merkismanna þeirra, er Ijetust næstliðið ár, voru einkum 3
þjóðkunnir. Einn þeirra var Jón Guðmundsson, (f. *5/u 1807), mála-
flutningsmaður við landsyfirdóminn og verzlunarfjelagsstjóri. Hann hafði
lengi verið ritstjóri þjóðólfs, og barizt i blaði sínu með miklu kappi og
dugnaði fyrir stjómfrelsi íslands og öðru því, er þjóðlegt var. Blað það,
er hann stýrði, hefur Icngur staðið en nokkurt annað blað á íslandi, og
var um tíma í miklu áliti. Jón var jafnframt lengi alþingismaður, og
barðist hann eigi síður á þingum fyrir sjálfsforræði þjóðar sinnar, enda
var vegur hans um þær mundir svo mikill, að hann optar en einu sinni
var kjörinn forseti alþingis. Nú var hann enn að nýju kosinn alþingis-
maður (fyrir Vestmannaeyjar), en eigi auðnaðist honum að sitja á lög-
gjafarþingi, því að hann dó 31. maí, eður mánuði áður en þingið kom
saman. Annar var Jörgen Pjetur Havstein, (f. ,s/> 1812), fyrrum
amtmaður yfir norður- og austuramtinu. Hann var einhver atkvæðamest-