Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 02.01.1886, Side 31

3i
konungi skatt á þverárþingi, gamla Sturl. II. bls. 320, sbr.
Sturl. appendix, bls. 398. Járnsíða, Havniæ 1847 Cap. II., þar
sem hún telr upp öll þing, nefnir og einungis þverárþing í
Borgarfirði. Flateyjarannáll segir, bls. 570: „1378, víg Halldórs
Kolbeinssonar í þingey í Borgarfirði á almenniligu þingi lög-
manna |>orsteins ok Sigurðar“. J>að er enginn efi á, að þessi J>ing-
ey er Stafholtsey; sbr. Lögsögumannatal og lögmanna, bls. 70, eins
er þetta: íslenzkir annálar bls. 328—30. Af því, sem hér er sagt,
sést, að þingið hefir staðið í Stafholtsey mikið á þriðja hundrað
ára, og líklega úr því, meðan hin gömlu héraðsþing vóru
sótt.
Enn nú er hér þannig farið, sem þó í fljótu áliti kann að virð-
ast nokkuð undarlegt, að í Stafholtsey sjást nú engar leifar eftir
af þessu þingi; við Páll Blöndal læknir riðum um alt Eyjarland1,
hugðum vandlega að þessu, en fundum hvergi nein þess konar
kennimerki; landið er ekki svo stórt, og þar til víða rennislétt, að
hœgt var að ganga úr skugga um þetta; engin tótt er þar til,
nema alls ein upphækkun þar vestr frá, sem engin slík lögun er
á, og hefir liklega verið stakkgarðr gamall; auk þess hlýtur þing-
ið að hafa staðið einhversstaðar norðr við J>verá, meðan hún rann
þar ein, þar sem það er við hana kent, enn alls ekki hefir það
verið suðr við Hvítá, eða farveginn, sem nú er. Hér við bœtist enn,
að alt þetta láglendi er stundum á vetrum undirorpið stórflóðum
úr Hvítá, þegar svo vill til; hér var þvi ekki hentugt búðarstœði;
að vísu er ekki að óttast þessi stórflóð nema á vetrum í stórkost-
legum leysingum, enn ekki hefðu fornmenn bygt stóra búðaþyrp-
ingu þar sem svo stóð á; því menn völdu jafnan til þess þá staði,
sem lágu nokkuð hærra, eða þar sem einhver upphækkan var;
enn ekki er þetta þannig að skilja, þó að áin flói hér yfir, að hún
eyðileggi hér grassvörð og hefði þannig afmáð þau kennimerki,
sem hér kynni að hafa verið; því miklu heldr viðheldr hún gras-
rótinni, þar frjófgunarefni eru í jökulvatni, sem kunnugt er, enda
er Eyjarland alt grasi vaxið.
í Árb. Fornleifafélagsins 1884—1885, bls. 82—3, hefi eg lýst
hinum gamla farvegi Hvítár fyrir sunnan Stafholtsey, og að hún
braut sig út í J>verá í gegn um Faxið fyrir ofan Ey; farvegr Hvít-
ár er nú orðinn þar ákaflega breiðr, eg get ekki sagt með vissu,
hvað breitt er nú orðið á millum Faxanna, enn eg hygg, að það
sé meira eða minna á annað hundrað faðma. Eyjarfaxið er á hæð
30 fet, og á breidd ofan inn við ána 55 faðmar2; Faxið er slétt
1) Sbr. Árb. Fornleifafél. 1884 og 85, bls. 82.
2) Páll Blöndal, héraðslæknir í Stafholtsey, mældi þetta fyrir
mig.