Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 02.01.1886, Page 19

með firðinum, enn hitt á Okruin; það er vestr fyrir Mýrum; þar
hafði hann akra og sæði. Landkostir voru þá hér miklir, kvik-
fénaðr gekk sjálfala á vetrum í skógum og fjalladölum, hvert vatn
var þá fullt af fiskum; fiskiveiðar lét Skallagrímr mjög stunda, sel-
ver og eggver, skjóta máttu þá sem vildu, meðan alt var óvant
manninum. Hvalakomur og rekar miklir vóru þá og vestr fyrir
Mýrum, og öll föng nóg, sjá um allt þetta bls. 56—59. Skalla-
grímr hefir verið auðmaðr mikil, sem ekki var að undra: fyrst, að
koma hér með fullar hendr fjár, og setjast síðan að slíkum land-
gœðum, og taka hér alt fyrir ekki neitt; „hann hafði aldrei færri
menn með sér enn sex tigivígra karla',í, bls. 68; þá má ætla, að
hann hefir haft meira eða minna á annað hundrað manns í heimili,
þegar hér við bœtast konur, börn og þrælar.
Með því að eg hefi minzt nokkuð á landnám Skallagríms yfir
höfuð, skal eg tilfœra hér lftinn kafla, þegar hann var að kanna
landið upp i Borgarfirði, upp með Hvítá; þetta getr verið eitt sýn-
ishorn af því, af hverjum rótum frásögnin sé sprottin upprunalega,
bls. 57—58: „Skallagrímr kannaði land upp um hérað; fór hann
fyrst inn með Borgarfirði, til þess er fjörðinn þraut, enn síðan með
ánni fyrir vestan, er hann kallaði Hvítá; þvíat þeir förunautar
höfðu eigi fyrr sét vötn þau, er ór jöklum höfðu fallit. fótti þeim
áin undarlega lit. þ>eir fóru upp með Hvítá, til þess er sú á varð
fyrir þeim, er féll ór norðri frá fjöllum. Hana kölluðu þeir Norðr-
á, ok fóru upp með þeirri á, til þess er enn varð á fyrir þeim, ok
var þat lítit vatnsfall. Fóru þeir yfir á þá, ok enn upp með
Norðrá; sá þá brátt, hvar hin litla áin féll ór gljúfrum, ok kölluðu
það Gljúfrá. Síðan fóru þeir yfir Norðrá, ok fóru aftr til Hvítár
ok upp með henni. Var þá enn brátt á, er þvers varð fyrir þeim,
ok féll í Hvítá. í>á kölluðu þeir þ>verá". þ>essu er rétt lýst; því
þvf þegar þeir Skallagrímr fóru upp með Hvítá að vestan, þá
hlaut Norðrá að verða fyrir þeim, og einmitt á þessurn kafla neðst,
áðr enn hún fellr f Hvítá, kemr áin úr norSri, og því kölluðu þeir
hana Norðrá; annars fellr áin í heild sinni úr norðaustri, enn það
vissu þeir ekki þá, því lengra fóru þeir ekki upp með henni í
það sinn. J>etta er því sjáanlega sú upprunalega frásögn, eins og
það kom þeim Skallagrími fyrir sjónir, enn ekki siðar búið til. þ>á
var skamt að fara, áðr Gljúfrá varð fyrir þeim, því hún fellr í
Norðrá mjög neðarlega. Nú fóru þeir enn nokkuð upp með Norðr-
á, og þá brátt suðr yfir hana og aftr til Hvítár, og þá upp með
henni; þá varð enn brátt þvers fyrir þeim á, er þeir þess vegna
kölluðu J>verá. J>etta er alveg rétt. Suðr undan Hamrendum, enn
norðr undan Neðranesi, þar beygist J>verá í bug, og þegar nú
Skallagrímr kom hér upp, þá hefir orðið fyrir honum þessi bugr á
J>verá, nefnilega, að hún rann þar nær þvert í suðr, og síðan í
3*