Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1933, Blaðsíða 49

Tvö Grettisbæli.
Meðal merkustu minja frá fornöld vorri má efalaust telja þá staði,
þar sem Grettir Ásmundarson dvaldi i útlegð, og þau verks um merki,
sem þar er að finna og sem jafnvel eru hans eigin handaverk. Grettir,
allur hans ytri og innri maður og öll hans ævi, en þó einkum hans
raunalegu útlegðarár, er allt svo grípandi og mikilfenglegt umhugs-
unarefni, að flestu öðru tekur fram. Og þegar menn eru staddir á
þeim stöðum, þar sem hann hafðist við, og renna huga sínum til
þessa líkamlega og andlega afarmennis, komast menn vart hjá því
að verða fyrir sterkum áhrifum, — og um leið eins konar sársauka-
blandinni ánægju af að hafa fyrir augum sér hið sama, sem hann
átti við að búa og er jafnvel enn svo nátengt honum, að heita má,
að það sé með ummerkjunum eptir átök hans, svo sem sérstaklega
skýli hans í Öxarnúpi (sbr. Árb. 1914).
Árbók félagsins hefir áður flutt greinar um Grettisbæli á nokkr-
um stöðum, sjá registrin; en um þau tvö þeirra, sem eru einna merk-
ust og munu vera, annað sennilega hið fyrsta og hitt áreiðanlega
hið síðasta, hefir næsta lítið verið fengizt, enda eru þau á afskekkt-
um stöðum.
í Grettissögu, útg. R. C. Boers frá 1900, segir frá því í 54. kap.
(bls. 195), að Grettir hafi lagzt út á Kili næsta sumarið eptir að
hann var gerður sekur, »ok hafðiz þar við um sumarit lengi«. En eins
og útgefandinn benti á, fær það varla staðizt. Grettir var það sum-
ar vestra, í Vatnsfirði m. a.; það var sumarið 1017, telur Boer. Næsta
sumar, 1018, leitaði Grettir ráða hjá sjálfum lögsögumanninum, Skapta
Þóroddssyni á Hjalla. »Ek vil«, sagði Skapti, »at þú leitir þangat
nokkur, at þú þyrftir eigi að leggjaz á fé manna«. Grettir fór þaðan
upp í Borgarfjörð og fann Grím Þórhallsson, vin sinn; Grímur var
bróðir Gamla á Melum, sem var kvæntur Rannveigu, systur Grettis.
»Grímur bað hann fara norður til Fiskivatna á Arnarvatnsheiði, ok
svá gerði hann«. Síðan segir í sögunni, 55.—57. kap., frá veru Grettis
á heiðinni; var hann þar full 3 ár (1018—21). Segir í upphafi 55. kap.:
»Grettir fór upp á Arnarvatnsheiði ok gerði sér þar skála, sem enn
4